Halk oylamasıyla kabul edilen cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini içeren 18 maddelik Anayasa değişikliği, yüksek yargıda da önemli düzenlemeler öngörüyor.
Resmi olmayan seçim sonuçlarına göre, Anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasında "evet" kararının çıkmasının ardından 18 maddelik teklifteki düzenlemeler, yürürlük tarihlerine göre hayata geçirilecek.
Halk oyuna sunularak kabul edilen 6771 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un yürürlüğe girmesiyle en önemli düzenlemeler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunda (HSYK) yaşanacak.
12 Eylül 2010'da yapılan anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasıyla yapısı, üye sayısı ve seçim sisteminde köklü değişiklikler olan HSYK'da yine değişiklikler yapılacak.
2010'daki anayasa değişikliğiyle HSYK'nın üye sayısı 7'den 22'ye çıkarılmış, Genel Kurul ve üç daire şeklinde çalışması benimsenmişti. Yeni düzenlemeyle şu anda 22 üyeden oluşan ve üç daire halinde çalışan HSYK'nın adı "Hakimler ve Savcılar Kurulu" olacak, 13 üyeden oluşacak ve iki daire halinde çalışacak.
Kurulun başkanı yine Adalet Bakanı olacak, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Kurulun doğal üyesi sayılacak.
Kurul için 2010'daki anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasıyla getirilen seçim sistemi de kaldırılacak. Kurulun üç üyesi, birinci sınıf olup birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından, bir üyesi, birinci sınıf olup birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından cumhurbaşkanınca, üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilecek.
Öğretim üyeleri ile avukatlar arasından seçilen üyelerden en az birinin öğretim üyesi ve en az birinin de avukat olması zorunlu olacak.
Üyeler dört yıl için seçilecek. Süresi biten üyeler bir kez daha seçilebilecek. Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 30 gün içinde yapılacak.
Üyeler 30 gün içinde seçilecek
Anayasa'nın 159. maddesinde yapılan düzenlemeye göre Hakimler ve Savcılar Kurulu üyeleri, en geç 30 gün içinde seçilecek ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 40. günü takip eden iş günü görevlerine başlayacak.
Mevcut HSYK üyeleri
Mevcut HSYK üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı tarihe kadar görevlerine devam edecek ve bu süre içinde yürürlükteki kanun hükümlerine göre çalışacak.
Görevi sona eren, Hakimler ve Savcılar Kuruluna yeniden seçilmeyen üyelerden, talepleri halinde adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilenler Yargıtay üyeliğine, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilenler de Danıştay üyeliğine Kurul tarafından seçilecek.
Öğretim üyeleri ve avukatlar arasından seçilenler ise Danıştay üyeliğine cumhurbaşkanınca atanacak. Bu şekilde yapılan seçim ve atamalarda boş kadro olup olmadığına bakılmayacak, seçilen ve atanan üye sayısı kadar Yargıtay ve Danıştay kadrolarına üye kadrosu ilave edilecek.
Askeri mahkemeler kalkacak
Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri mahkemeler kaldırılacak.
Yürürlük tarihinden itibaren dört ay içinde, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin askeri hakim sınıfından Başkan, Başsavcı, İkinci Başkan ve üyeleriyle diğer askeri hakimler (yedek subaylar hariç) tercihleri ve kazanılmış hakları dikkate alınarak, Hakimler ve Savcılar Kurulunca adli veya idari yargıda hakim veya savcı olarak atanabilecekler.
Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme, mali, sosyal hak ve yardımlar ile diğer hakları yönünden emsali adli veya idari yargıya mensup hakim ve savcılar, bunların dışındaki hak ve yükümlülükler yönünden ise kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki mevzuat hükümleri uygulanmaya devam edilmek suretiyle Milli Savunma Bakanlığınca mevcut sınıflarında, Bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığının hukuk hizmetleri kadrolarına atanacaklar. Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle ayrılacaklara ödenecek tazminata ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.
Askeri mahkemelerdeki dosyalar
Kaldırılan askeri yargı mercilerinde görülmekte olan dosyalardan, kanun yolu incelemesi aşamasındakiler, ilgisine göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari yargı mercilerine dört ay içinde gönderilecek.
Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmiş bulunanların herhangi bir sebeple görevleri sona erene kadar üyelikleri devam edecek.
11.8ºC
Ankara
