Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, Siyaset, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı (SETA) tarafından düzenlenen Uluslararası Libya Konferansı’na katıldı.
Video telekonferans yöntemiyle gerçekleştirilen konferansta Libya ile ilişkiler başta olmak üzere önemli değerlendirmelerde bulunan Akar, Türkiye ve Libya'nın 500 yıllık ortak kültürü ve ortak tarihi olduğunu belirtti. Bakan Akar, öncelikli hedeflerinin Libyalılar tarafından yönetilen, toprak bütünlüğü ve ulusal birliği bozulmadan tüm Libyalıları kucaklayan bağımsız ve egemen bir Libya olduğunu belirterek, "Libya'nın BM tarafından tanınan meşru hükümetini-Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni (UMH) destekliyoruz. Hafter güçlerinin destek arayışıyla 2019 yılında Trablus'a yönelik saldırılarını yoğunlaştırmasının ardından, Ulusal Mutabakat Hükümeti 5 ülkeye mektup gönderdi. ABD, İngiltere, İtalya, Cezayir, Türkiye ve NATO. Türkiye olumlu yanıt veren tek millet oldu. Bu çok önemli bir noktadır. Bu davete ve ikili anlaşmamıza istinaden Libya'daki meşru hükümet güçlerine eğitim, iş birliği ve danışmanlık desteği vermekteyiz. Bu destek oyunun kurallarını değiştirdi ve Trablus çevresinde insani bir trajediyi önlerken sahada bir denge oluşturulmasına yardımcı oldu. Aslında Türkiye, sahadaki Hafter kuvvetlerine yardım eden ve onlara karşı ağırlık sağlayan tek ülke oldu" dedi.
“Hafter’in saldırganlığının Libya için yıkıcı sonuçları oldu”
Bakan Akar, "Ocak ayında Türkiye’nin İstanbul ve Moskova’da Libya’da ateşkes için yürüttüğü çabalar, Berlin Konferansı’nın önünü açtı ve durağan Birleşmiş Milletler siyasi sürecini ilerletti. Türkiye'nin desteğiyle UMH iyi niyetini gösterdi ve Berlin Konferansı'nın sonuçlarının yanı sıra diğer barış çabalarını kabul ederken, Hafter tekrar tekrar müzakere masasından uzaklaştı. Bu başka bir temel nokta. Hafter'in yürüttüğü acımasız saldırganlık kampanyasının Libya için yıkıcı sonuçları oldu. Paralı gruplar tarafından desteklenen Hafter kuvvetleri, hastaneleri, limanları, havaalanları, okulları, elçilikleri, yerleşim alanlarını ve tıbbi malzeme depolarını ayrım gözetmeksizin bombaladı. Siviller tıbbi tedaviye ihtiyaç duyarken ve Covid-19'dan muzdaripken bile Trablus'un su ve elektrik kaynağını kestiler. Mart ayının sonunda, UMH bir karşı saldırı operasyonu başlatmak zorunda kaldı. Hafter güçleri Trablus'tan çekilmeye başlayınca geride mayın ve patlayıcılar bıraktı. İnsani yardımımızın bir parçası olarak, Hafter güçleri tarafından döşenen mayınları ve EYP'leri temizlemenin yanı sıra bir hastane yönetiyoruz. EED ekibimiz, bazıları masum çocukları öldürecek oyuncakların içine gizlenmiş birçok patlayıcı cihazı etkisiz hale getirdi" diye konuştu.
“Hafter’e yapılan dış yardımların bir an önce kesilmesi lazım”
Hafter güçlerinden temizlenen bölgelerde bugüne kadar çok sayıda toplu mezarın bulunduğunu, yüzlerce kişinin kalıntılarının ortaya çıkarıldığını kaydeden Bakan Akar, "Bazı partiler siyasi bir çözümü desteklediklerini iddia ediyorlar ama ne yazık ki Hafter'e silah ve askeri malzeme sağladılar. Hafter'e verilen bu dış destek Libya'da barış ve istikrarın önündeki en büyük engel oldu. Lütfen bunu not alın. Libya'da barış ve istikrarın sağlanması için Hafter'e yapılan tüm dış yardımların bir an önce kesilmesi şarttır. Hafter güçleri ve yabancı paralı askerler güvenlik, istikrar ve diplomatik çabalar için büyük bir tehdit oluşturuyor. Hepimizin kabul ettiği gibi bu sorunun askeri bir çözümü yok. 5+5 Ortak Askeri Komite'de, BM önderliğindeki siyasi sürece uygun bir ortam oluşturmak için kalıcı ve sürdürülebilir ateşkes için görüşmeler başladı. Bu bağlamda 23 Ekim'de görüşmelerdeki iki Libya heyeti Cenevre'de ateşkes anlaşması imzaladı" dedi.
“Libyalılar en az bir buçuk yıl kaybetti”
Bakan Akar, Libya'daki krize siyasi çözüm bulmak ve geleceğe yönelik yol haritası çizmek amacıyla geçtiğimiz günlerde Libya Siyasi Diyalog Forumu'nun, UNSMIL himayesinde Tunus'ta toplandığını anımsatarak, şunları kaydetti:
"Yol haritası gibi bazı önemli gündem maddeleri tartışılmış olsa da, Forum'un bir Başkanlık Konseyi ve Başbakan atamak için hala zamana ihtiyacı olduğunu anlıyoruz. Umuyoruz ki Libya içi diyalog mekanizmaları kapsamında kazanılan ivmeler somut sonuçlar verecek. Uygulanabilir ve kalıcı bir çözümün yolunu açacaktır. Bu nedenle birleşik bir hükümet için kilit siyasi figürleri daha fazla çaba göstermeye teşvik ederek BM öncülüğündeki barış sürecini desteklemeye devam edeceğiz. Hafter ve destekçilerinin bu fırsatı ele geçirmelerine kesinlikle izin verilmemelidir. Bu gelişmeleri memnuniyetle karşılarken, şimdi daha iyi görebiliriz ki Hafter ve destekçileri Hafter’in kötü niyetli amaçlarına kaba kuvvet kullanarak ulaşabileceğine inandıkları için Libyalılar en az bir buçuk yıl kaybetti."
“Libya’nın sahip olduğu siyasi süreci desteklemeye devam edeceğiz”
Bakan Akar, Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin her zaman çok yapıcı olduğunu ve krizi barışçıl yollarla bitirmeye çalıştığını kaydederek, şöyle konuştu:
"Bu bağlamda çabaları ve olumlu katkıları için Bakan Nemrush'a teşekkür ediyorum. Bizim açımızdan Türkiye, Libya halkının beklentilerini karşılayacak uygun bir siyasi çözüm bulmaya kararlıdır. Son 10 yılda yaptığımız gibi BM himayesi altında Libya liderliğindeki, Libya'nın sahip olduğu siyasi süreci desteklemeye devam edeceğiz. Türkiye, Libya'da barış ve istikrarın sağlanması için uluslararası toplumun çabalarını kesinlikle takdir etmektedir. Ancak bu çabalar Libyalı kardeşlerimizle mevcut bağlarımızı sınırlamamalıdır. Daha önce de bahsettiğim gibi, her durumda Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne varlığımız ve desteğimiz bir davete ve ikili anlaşmalarımıza dayanmaktadır ve uluslararası hukuka uygundur. Meşru hükümete vermiş olduğumuz desteğin, diplomasi için ülkedeki düşmanlıkları sona erdirme ve çatışmada kalıcı bir siyasi çözüme ulaşma fırsatı sağladığı yaygın olarak kabul edilmektedir. Türkiye, Libya Hükümeti'nin çağrısına cevap vermemiş olsaydı, Hafter güçlerinin çekilmesinden sonra ortaya çıkarılan toplu mezarlar ve cesetler ile EYP'ler ve mayınlar, pekala gerçekleşmiş olabilecek başka bir insani trajedinin sağlam bir kanıtıdır."
"Reformlar şeffaf bir şekilde Libya halkı ile paylaşılmalı"
Şimdiye kadar Libya'da ne yaptıklarını ve neden yaptıklarını konuştuğunu belirten Bakan Akar, şunları kaydetti:
"Şimdi bundan sonra ne yapılması gerektiğine değinmek istiyorum. Önceliklendirmemiz gereken en önemli konulardan biri de Libya halkının endişelerini ve ihtiyaçlarını dikkate alarak güvenlik sektörünü yeniden inşa etmektir. Libya'daki Güvenlik Sektörü Reformu büyük ölçüde halkın desteğine ve siyasi iradeye bağlıdır ve bu olmadan reformlar başarısızlıkla sonuçlanabilir. SETA'nın raporunda belirtildiği gibi, Libya halkı güvenliği refahın bir ön koşulu olarak görüyor. Bu bakımdan Libya'nın düzenli bir sürekli ordu yapısına ihtiyacı var. Düzensiz silahlı gruplardan düzenli silahlı kuvvetlere geçişin önünü açmak için Libya askeri personelini hem Libya'da hem de Türkiye'de eğitiyoruz. Bu eğitimin, diğer uluslararası çabaları tamamlayarak Libya'da kapasite geliştirmeye önemli bir katkı oluşturacağına inanıyoruz. SETA’nın raporu, Libya’daki güvenlik sektöründe reform yapmanın ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. Bazı önemli noktaların altını çizmek istiyorum; Güvenlik Sektörü Reformu, Libya'nın mevcut güvenlik durumunun tüm yönlerini kapsayacak şekilde kapsayıcı olmalıdır. Reform çabaları, Libya toplumunun tüm kesimlerini tatmin etmelidir. Bu çabaların başarıya ulaşması için iç huzur ve sükûnet ortamının oluşturulması gerekiyor. Gelecekteki aksilikleri, olayları ve çatışmaları önlemek için güvenlik kavramları, organizasyonları, yetkileri ve sorumlulukları açıkça tanımlanmalıdır. Reform kapsamında atılacak adımların olumlu karşılanması için şeffaf bir şekilde Libya halkı ile paylaşılması gerekmektedir. Güvenlik Sektörü Reformu, Libya'daki tüm taraflara karşı kapsamlı ve tarafsız olmalıdır. Ancak böylelikle Libya'da gelecekteki olası krizler önlenebilir. Bu noktaları kapsayan reformların başarılı ve uzun ömürlü olacağına inanıyorum."
'Türkiye reformlara desteğini sürdürmeye kararlı'
Türkiye'nin, reformlara desteğini sürdürmeye ve Libya halkına ulusal güvenlik, siyasi istikrar ve temel kamu hizmetlerini sağlamaya kararlı olduğunu dile getiren Bakan Akar, şöyle konuştu:
"Sonuç olarak Türkiye, istikrarlı, barışçı ve müreffeh bir Libya'nın kurulmasında kardeşlerimizin, Libya halkının ve Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin yanında yer almakta kararlıdır. Bu hedefe ancak kapsamlı bir güvenlik sektörü, işleyen bir kamu yönetimi ve yeterli ekonomik, politik ve sosyal reformlardan oluşan çok boyutlu bir strateji ile ulaşılabilir. Sözlerimi bitirmeden önce SETA’nın 2 yılı aşkın bir çalışma sonucunda yayınlanan raporuna katkıda bulunan herkese teşekkür ederim. Benim bakış açıma göre, bu raporun en belirgin özelliği, Libya için öngörülen güvenlik sektörü reformunun Libya'nın yerel normlarına, tarihine, kültürüne ve geleneğine uygun hale getirilmiş olmasıdır. 'Herkese uyan tek boyut', geleneksel reform paketi değildir. Eminim ki bu tür çalışmalar Libya halkına hizmet edecek ve zor kazandıkları kazanımlarını kalıcı hale getirecektir. Alandaki gerçekler üzerine inşa edilen ve tüm Libyalıları kucaklayan bu tür objektif akademik çalışmaları artırmak faydalı olacaktır."
4.6ºC
Ankara
