Ticaret Bakanı Ömer Bolat, TRT Haber Kanal Koordinatörü Mücahid Eker'in sorularını yanıtladı.
Bakan Bolat, yılın 7 aylık döneminde 70 bin 600 firmanın denetlendiğini belirtti. Bu kapsamda 1 milyara yakın para cezası verildiğini söyledi.
TRT Haber özel yayınında konuşan Bakan Bolat, "Ekiplerimiz sürekli sahada, denetimlerini aralıksız sürdürüyorlar" dedi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın açıklamarından öne çıkanlar şu şekilde:
Dünya şartları ihracat için pek uygun değil. Bizim geçen yıl ihtacatımız az bir miktar arttı ama bu yıl iyi gidiyoruz. 2023'te dünya ticareti 1,2 daraldı. Geçen yıl 255,4 milyar dolarla Cumhuriyet tarihi rekoru kırdık. Yılı 106 milyar dolarla dış ticaret açığıyla kapattık. Mayıs ayında en yüksek ihracatı gerçekleştirdik. Haziran rakamları bayram etkisiyle biraz geri kalmakla beraber Temmuz ayı verilerimiz ihracatta yüzde 10'luk bir artış gözlemliyoruz.
Bu yılın ilk 6 ayı yüzde 2'lik bir artışla ihracatımız 125,4 milyar dolar oldu. İthalatımız ise yüzde 8,5'luk bir gerileme oldu. Bu yılın sonu itibariyle OVP'de hedef 267 milyar dolar ihracattı. İlk 6 verilerinde ve beklentilerimiz inşallah dış ticaret açığımızı 106 milyar doların altında kapatmamızı mümkün kılacak. Dış ticaret açığında 35 milyar dolar azalma sağladık, cari işler açığında ise 32 milyar dolar azalma sağladık müjdesini verebiliriz. Ekonomide uygulanan programın hemen hemen tüm gösterlerinde olumlu yükseliş var. Sadece enflasyon rakamı mayısta zirve yaptı ancak haziranda gerileme başladı. Bundan sonraki aylarda ciddi bir azalış trendi göreceğiz enflasyonda. Vatandaşımızın hayat pahalılığı sıkıntılarının gerilemesini göreceğiz.
Temmuz ayında dış ticaret açığında büyük bir azalma olacak, ağustos ayında da aynı gayreti göstereceğiz. Türkiye ekonomisi açısından sevindirici. Mal ve hizmet ihracatının artması, istihdamın artması, ülkemizin döviz kazanması demek.
Ticarette Schengen vizesi sorunu
Schengen vizesi 30 yıldan fazladır geçerli. Pandemi döneminde insanlar seyahat edemedi. Daha sonra karantinalar bittikten sonra turizm çok hızlı hareketlendi. Dış ticaret çok hızlandı. Öğrencilerimizin eğitim talepleri çok arttı. Fakat AB ülkeleri büyükelçiliklerinde vize tesislerinde ciddi bir artış olmadı. AB Komisyonu, 'En çok vize Türkiye'ye verildi' diyor. Biz de kendilerinden hep şunu istedik. Biz aday ülkelerden birisiyiz. Tüm aday ülkelere vize kolaylığı sağlandı. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına da bu kolaylığın sağlanması gerekiyor. Kendilerinden isteğimiz şu oldu; uzun süreli ve çok girişli olması biriken vize talebini azaltacaktır. Özellikle iş insanları, nakliyatçılar, öğrenciler ve akademisyenlerin vize prosedürlerinin hızlandırılması gerekiyor. Brüksel'de vize konusuyla ilgili gerekli görüşmeleri yaptık. Ticaret yapıyoruz, Gümrük Birliği içindeyiz, iş insanlarının ve diğer herkesin büyük önem taşıyor. Türkiye'ye karşı haksızlık yapılıyor.
İhracat-ithalat dengesi
Ülkemizde enflasyonla mücadelenin ana sorumluluğu Hazine ve Maliye Bakanlığındadır. Gerekli yetkileriyle bu mücadelenin orkestra şefliğini yapar. Diğer bakanlıklar da bu mücadeleye katkı verir. Ticaret Bakanlığı gerekli denetimleri sağlayarak ve cezalandırarak bu mücadeleye katkı sağlıyor. Bakanlık olarak biz Tarım ve Orman Bakanlığı ile yakın ilişkiler sağlıyoruz. Eğer işin ucunda arz sıkıntısı varsa mevcut üretime ihracat kotası getirerek içeride mal arzı olmasını sağlarız. Eğer üretim fazla ise ihracat kanalları açıktır. Tarım Bakanlığı isteği üzerine ithalat kanalını da açarız. Vatandaşı mağdur etmemek için gerekli dengeyi kurarız.
Zeytin ve ayçiçekte üretim kaybı vardı. Biz ayçiçekte tohum ve ham yağ ithalatını açarak 4-5 aylık boşluğu sağlamaya çalıştık. Zeytinyağı geçen sene ihracatı çok iyidi. İçeride fiyatların yükseldiğini görünce dökme ve varili yasakladık. Domateste de bu tip denge oluşturduk. Tavuk etinde de ihtaç kotasını aylık 10 binle sınırlandırdık. Tavuk fiyatlarının düşmesini sağladık. Sofralarımızın temel ürünlerinden soğan ve patateste de spekülasyona müsaade vermemek için stoklama yapıldı. Yani biz bakanlık olarak 1,5 milyar dolarlık ihracat gelirini feragat ettik. Önemli olan vatandaşlarımızın ürünleri hem bolca hem de uygun fiyatla tüketebilmelerini sağlamak.
Fahiş fiyatla mücadele
2004 yılından 2020 yılına kadar bir iki yıl hariç ülkemiz tek haneli enflasyon yaşadı. Zaten bu yüzden ekonomi gelişti, büyüdü. Milli gelir 4,5 kat arttı. Kişi başına milli gelir 3 bin 300 dolardan 13 bin 110 dolara kadar yükseldi. AK Parti döneminde halkın satın alma gücü yükseldi. 2020 yılında salgın başladı. Maskenin 27 kat fiyatının artması stokçuluğun en somut örneğiydi. Onu diğer malzemeler izledi. Bu sadece Türkiye'de olmadı. Her ailenin en az bir tanıdığı vardır yurt dışında. Oradaki fiyatları sorabilirler. En az 2-3 kat artışları görebileceklerdir. Onlara doğru düzgün ücret artışları vatandaşlara verilmedi. Türkiye'de ise her 6 ayda bir ücret artışları enflasyon üstünde refah payı verilerek destek sağlandı. Vatandaşımızın satın alma gücünün düşmesi önlendi.
Salgınla olay bitmedi. Rusya-Ukrayna savaşı patladı, doğalgaz fiyatı 4 katına çıktı. Elektrik fiyatları arttı, gıda fiyatları uçtu. Niye? İkisi de büyük tarım ülkesiydi. Bunlar olumsuz gelişmeler oldu. Geçen yıl ise tarihin en büyük deprem felaketlerini yaşadık. Türkiye toprağının yüzde 13-14'ünü ortada bırakamayız. Orayı ayağa kaldırmamız lazım.
Enflasyonla mücadele programı hükümetin ana hedefi haline geldi. Birinci hedef deprem bölgelerini ayağa kaldırmak, ikinci hedef ise tek haneli enflasyonu ülkemize sağlamak. Vatandaşlarımızın satın alma gücünü artırmak hedefiyle kuruldu. Geçen yıl göreve geldikten sonra 600 bin kadar otomobilin stoklandığını, ikinci elde aşırı yükselen fiyatları gördük. Bayilerin ekstra paralar talep etmesi... Biz yönetmelikle bu kaosu sona erdirdik. İkinci el fiyatlarının birinci el fiyatlarını aşamayacağı kuralını getirdik. Motosikleti de bu kapsama aldık. Bireysel kişilerin 3'ten fazla satış yapamayacağı kuralının uygulanmasını sağladık. 6 ay 6 bin kilometre de bu uygulamalar içinde yer alıyor.
Aynı şey emlak piyasasında da oldu. Fiyat şişiren, manipülatif işlem yapanları tespit ederek gerekli cezalar verildi. Yetki belgeleri iptal edilen oldu. Reklam Kurulumuz gerekli cezaları da sağlıyor. Market-raf fiyat farkı denetimlerini sağladık.
"1 milyar liraya yakın ceza kesildi"
Lokanta, kafe ve pastane gibi yerler için önemli yönetmelik getirdik. Fiyatları ve menüleri göstermiyorlardı. Girişlerine menü ve fiyat listesi asılacak dedik. Bu kurallara uymayanlara da ürün başına 2 bin 200 lira ceza uygulaması var. Tüm ekiplerimiz denetimlerini aralıksız sürdürüyorlar. 1 Şubat'ta yeni iş arkadaşlarımız aramıza katıldı denetimle mücadele kapsamında.
2023 yılında tüm denetimlerde 56 bin firma denetlendi, 1,5 milyar lira ceza uygulaması yapıldı. Bu yılın ilk 7 ayında 70 bin 600 firma denetlendi, 1 milyara yakın ceza uygulandı.
Enflasyon aşağı doğru inişe geçti. Eylülün sonunda enflasyon açıklanırken TÜFE'de 50'nin altını görmemiz çok yüksek. Hükümetin ekonomi programına inanç ve güven artacak. Firmalar kolay kolay zam yapma eğiliminde olamayacaklar. Bazı vatandaşlarımızı çok net görüyoruz. Bazı firmaların fiyatları düşük tuttuğunu görüyoruz, alınlarından öpüyoruz onları. Tüketicimiz fiyatı daha düşük olandan yapacağı alışverişle, pahalı satana en acı dersi verebilir.
Vatandaşlar şikayetlerini nereye yapabilir?
Tüketici hattımız var, CİMER var. Sosyal medyaya düştüğü anda biz harekete geçiyoruz. 'Nar suyu' hikayesinde firmaya gidildi, ağır ceza uygulandı. Zaten belediye orayı kapatmış. Birçok görüntü eski. Bazıları durumu istismar ediyor. Ürün bol olunca fiyatlar düşebiliyor. Arz talepten fazla olunca fiyat düşer. Beklediği fiyatı bulamayan bazı üreticilerimiz video çektiriyor. Biz bu görüntülerde 2-3 önce olduğunu tespit ettik.
Sosyal medya fenomenlerinin reklamları
Reklam Kurulumuz tespit edilen veya şikayet edilen reklamları değerlendiriyor. Ürün veya müşteri aldatmaları tespit edilirse ciddi cezalar veriliyor. Kanun tasarısında cezaların 10 katına çıkarılması teklifi de var. İnsanları aldatma çabası içinde olanlara izin vermeyeceğiz.
Gümrüklerde sıkı denetim
Gümrüklerde 17 bin mesai arkadaşımız var. Gümrükler Genel Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü. İki ekibimiz de görevlerini layıkıyla yapıyorlar. Bir söz vardır 'Hudur namustur' diye. Gümrükler de ekonomimizin namusudur. Gümrüklerde işlem hacmi 620 milyar dolar.
Diğer ülkelerin gümrük işlemleri, hızlı çalışmanın göstergelerinden birisidir. Biz yeri gelir komşu ülkeleri hızlandırmak için iletişime geçerik. Risli ve tehlikeli ürünlere karşı kontrolümüz vardır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın istediği TSE incelemesi vardır. Menşei saptırması yapılıyor mu? Gösterilen fiyat gerçeği karşılıyor mu? Biz hepsinin incelemesini yaparız. Dürüst ve namuslu şekilde ithalat ve ihracat yapanlarda hiçbir sorun yok. Bizim ekiplerimizin işleri kurallara uymayanları tespit etmektir.
Son 1 yıl içinde 35,5 milyar lira değerinde kaçak ürün yakalandı.
"İlk çeyrekte yüzde 5,7 büyüdük"
Faizlerin düşürüldüğü, istihdamın maksimum düzeyde olduğu, işsizliğin azaldığı büyüme yakalamaktır önemli olan. Bu sene ilk çeyrekte 5,7'lik büyüme sağladık. Bu tempoya devam etmeye çalışacağız. Enflasyonu yıl sonunda yüzde 50 ve altına getirdiğimiz zaman gelecek yıl daha iyi bir sürece gireceğiz. Piyasadaki faizler hızla azalma eğilimine girdi. Merkez Bankası'nın politika faizinin altına gerileyecek.
"AB en önemli ticaret ortağımız"
Avrupa Birliği Türkiye'nin en önemli ticaret ortağı. 1996'dan bu yana 28 yıl geçti. 23 tane serbest ticaret anlaşmamız yürürlükte. Gümrük Birliği anlaşmasının kapsamının genişletmek istiyoruz. Gümrük Birliği AB ile yaklaşık 210 milyar dolarlık ticareti kapsar. AB'nin 2026 yılı başında karbon vergisi uygulaması başlayacak. AB ile mali ve teknik iş birliği talep ettik, kabul ettiler. AB'ye diyoruz ki 'Gelin Gümrük Birliğini' güncelleyelim. Olumlu rapor verildi. Konsey işi biraz öteledi. AB Komisyonu bir yol haritası çıkarıyorlar. Ümit ediyoruz ki Macaristan'ın dönem başkanlığında AB Konseyi bu müzakereleri başlatır.
-0.1ºC
Ankara
