Slovenya'da düzenlenen 17. Bled Stratejik Forumu'na katılan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Avrupa'da kaç Avrupa var?" başlıklı panele konuk oldu.
Paneli yöneten moderatör Nik Gowing'in, oturumun başında konukları tanıtırken İngilizce olarak "Turkey" ifadesini kullanması üzerine Çavuşoğlu, Gowing'i iki defa "Türkiye" demesi yönünde uyardı.
Rusya-Ukrayna savaşının er ya da geç bir aşamada sona ereceğini ancak ne kadar süreceğinin bilinmediğini ifade eden Çavuşoğlu, "Peki biz bu savaştan dersler çıkaracak mıyız?" sorusunu sordu.
Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütünün kurulma sebebinin kıtada ya da dünyada başka bir savaşın çıkmasına engel olmak olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, "Ama şu anda bir savaş var. Şu anda savaş Avrupa'ya geri döndü maalesef" ifadesini kullandı.
"Çözüm aslında ilk haftalarda çok daha kolay olabilirdi"
Rusya-Ukrayna arasındaki müzakerelerin durgunlaştığı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Avrupa hükümetlerini zorlayacak bazı adımlar atacağı haberlerine ilişkin Çavuşoğlu, "Bu çözüm aslında ilk baştaki haftalarda çok daha kolay olabilirdi. Şimdi aslında müzakere edilmiş bir çözüme ulaşabilmek o kadar kolay değil. Maalesef bazı şeyler değişti. Bizim gerçekten gördüğümüz bu. Buça’dan gelen tablolardan sonra birçok şey değişti" dedi.
Bakan Çavuşoğlu, iki ülkenin de kabul edeceği müzakere edilmiş bir barışa ulaşılması gerektiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ama aynı zamanda Ukrayna için adil bir barışçıl çözüm olması gerekiyor. Neyi kastediyoruz? Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün garanti altına alınması lazım. Peki şimdi müzakere masasına geri dönebilirler mi? Bu kadar kolay mı? Ve bu yeni gerçekler aslında kesinlikle müzakerelerin ilerleyen aşamalarında etkili olacaklar. Kırım ve Donbas’ın statüsüyle ilgili olarak konumları bile değişti. Dolayısıyla o kadar kolay değil. Evet bir diyalog var. Bir diyalog gerçekleşiyor ve biz de elimizden geleni yapıyoruz. Her iki tarafa erişim sağlıyoruz."
"Ukrayna'ya belki NATO müttefiklerinden daha fazla destek veriyoruz"
Türkiye'nin her iki tarafa da erişiminin ve ilkeli bir duruşunun olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, "Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü destekliyoruz. Belki Ukrayna'ya buradaki birçok NATO müttefikinden daha fazla destek veriyoruz. Ama aynı zamanda Rusya'yla da bir diyalog içindeyiz ve bu diyalog da meyvelerini veriyor. İşte bu nedenle zaten iki kere bir araya gelmelerini sağladık ve bu tahıl anlaşması işe yaradı." dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya ile kurduğu diyalog sayesinde Uluslararası Atom Enerjisi Başkanı'nı Rus tarafıyla İstanbul'da bir araya getirdiğini kaydederek, "Uzmanlar yine bölgeye gidiyorlar. Ve aynı zamanda burada güvenlikle ilgili olarak garantileri de sağlamaya çalışıyoruz" ifadeleri kullandı.
Türkiye'nin, savaşın başlangıcından bu yana güven artırıcı önlemler çerçevesinde attığı adımlara değinen Çavuşoğlu, iki ülke arasındaki müzakereler, tahıl anlaşması, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu arasındaki görüşmelerin bunlardan birkaçı olduğunu söyledi.
İlgili önlemlere yönelik Çavuşoğlu, "Ümit ediyorum ki bunlar, bizi bir ateşkes ve kalıcı bir barışa götürebilecek. Burada da güven arttırıcı önlemler dediğimiz savaş esirlerinin değişiminin yapılması yine devam eden adımlar. Bu çerçevede de biz arabuluculuğumuzu devam ettiriyoruz" ifadelerini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu, bu kapsamda Türkiye’nin Kiev ve Moskova yönetimleriyle arka planda çeşitli kanallarla diyaloğu devam ettirdiğine işaret ederek, baştan beri bu kanalların olduğunu ve zaman zaman da olacağını söyledi.
"Dün itibarıyla 56 gemi 1,3 milyon ton tahıl taşıdı"
Tahıl anlaşmasının işleyişine de değinen Çavuşoğlu, "Şimdi tahıl anlaşması gerçekten iyi işleyen bir mekanizma. Ve dün itibarıyla 56 gemi 1,3 milyon ton tahıl taşıdı. Bu meyanda tabii Rusya'nın bazı endişeleri vardı. Biz bunu da yönetmeye devam ediyoruz" diye konuştu.
Türkiye'nin bu çerçevede ABD tarafı ve BM Genel Sekreteri ile görüştüğünü aktaran Çavuşoğlu, "Ümit ediyoruz ki bu herhangi bir aksamaya yol açmadan devam edebilir. Bu özellikle tahıl anlaşmasının ya da bununla ilgili olarak anlaşmanın herhangi bir engel olmadan uygulanması gerekiyor. Rusya tarafına herhangi bir şekilde bunu bloke etmek için bir artı sağlamamalıyız" dedi.
"Rusya'nın yaptırımları baypas etmesine izin vermiyoruz"
"Türkiye’nin Rusya ile ticareti artırarak savaşın sürmesini desteklediği" iddialarına da değinen Bakan Çavuşoğlu, bu kapsamda Türkiye’nin Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ni tamamen uyguladığını, Türkiye’nin hava sahasını Rus askeri uçaklarına kapattığını hatırlattı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin prensip olarak tek taraflı yaptırımlara katılmadığına dikkati çekerek, "Bu yüzden Rusya ile ticaretimiz devam ediyor. Ancak Rusya'nın asla yaptırımları baypas etmesine izin vermiyoruz. Bu çok açık ve çok şeffaf" dedi.
Rusya ile ticaretin artış gösterdiği iddialarına ise Çavuşoğlu, "Neden? Çünkü biz doğal gazımızın yüzde 45’ini Rusya’dan ithal ediyoruz. Ve gaz fiyatları üçe katladı. Bu yüzden ana neden enerji fiyatlarının artması" ifadelerini kullandı.
Öte yandan iklim krizinin karşılaşılan en büyük sınamalardan biri olduğunu ve Türkiye’nin son yıllarda çok sayıda orman yangını ve sel yaşadığını belirten Çavuşoğlu, "Bu yüzden o gerçek ve hep birlikte mücadele etmeliyiz. İklim krizi sahip olduğumuz en acil kriz" diye konuştu.
4.2ºC
Ankara
