Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki TRT Haber'de gündeme dair soruları yanıtladı.
Bakan Mehmet Özhaseki'nin konuşmasından öne çıkan başlıklar şu şekilde:
Üzerinde yaşadığımız Anadolu coğrafyası dünyanın en güzel yerlerinden birisi. Ama yer altında bir gerçek var. Son yüzyıl içerisinde 6 ve üzeri şiddette deprem sayısı 226 bu ülkede. Coğrafyamız bu şekilde. Bizim o zaman oturduğumuz konutları güvenli hale getirmemiz gerekiyor. Yüz milyarlarca dolar deprem maliyeti ödedik geçmişte. Kahramanmaraş merkezli depremlerde 14 milyon insan zarar gördü. 680 bin konut zarar gördü. 5-6 ile denk geliyor bu sayı. 850 bin bağımsız birim kullanılamaz hale geldi. 100 milyar doların üzerinde zarar var. Her sene böyle sıkıntılarla karşı karşıya kalıyorsanız yapı stokunda bazı güncellemeler yapmak gerekiyor. Ülkemiz en riskli 6 ülkeden biri.
Geçtiğimiz bakanlık döneminde, yanılmıyorsam 2017 yılıydı, Hatay'da kentsel dönüşüm için her şey hazır dendi. Gittiğimizde provoke eden insanları gördük. Geçmişte bu kentsel dönüşümü yapsaydık 6 Şubat'ta belki de hiç bu sıkıntıyı o bölgede yaşamayacaktık. Kentsel dönüşümü hızlandırmamız gerekiyor.
Afet konutları yükseliyor
200 bin konutun yapımına başladık. TOKİ çok güçlü bir kurum, son depremde de sınavı geçti. TOKİ'nin de kapasitesi 60-70 bin civarında bir yılda. TOKİ'ye şimdi diyoruz ki '850 bin konutu yap'. Bu kolay bir iş değil. Bulabildiğimiz yerlere alt yapı yaparak yeri konutlar planlıyoruz. Vatandaşlarımızın bir kısmı yerinde dönüştürmek istiyordu. Kredi ve hibe şeklinde planlarımızı yaptık. Yerinde başlayanlar da çok oldu. Ama hala bazı şehirlerde hala yıkımlar devam ediyor. Ağır hasarlı binalar var. Bunlar zor işler ama altından biz kalkacağız. Şehirlerin merkezlerini de yapmak istiyoruz. Meydanlar sembolik yerlerdir. Buralarda da inşaat yapıyoruz. İnşallah bir iki sene içinde şehirlerimizi ayağa kaldırmak istiyoruz.
"4 kırmızı çizgimiz var"
Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde defalarca kırılma oldu. 1939 Erzincan, Tosya, Niksar, Bolu, Adapazarı, Gölcük depremleri bu hat üzerinde kırıldı. İkinci hat Malatya'dan Adıyaman'dan geçerek Akdeniz'e doğru iniyor. Bu enerji birikmesi belli zaman aralıklarında oluyor. Ülkemizde 3 tane fay hattı var. Bizim konut ve iş yerlerimizi depreme dayanıklı yaparsak hiçbir korku yaşamadan atlatabiliriz. Fay hattının geçtiği yerlere imar yaptırmayacağız. İkinci olarak dere yatakları var. Dere yataklarına ev yaparsanız belanızı beklersiniz, buralara da ev yapılmayacak. Birçok yerde de sıvılaşmadan dolayı yıkılan binaları gördük. Buna da izin vermeyeceğiz. Mimarlık ve mühendislik hizmetlerinde sıfır tolerans uygulanacak. Doğaya karşı savaş açarsak kesinlikle yeniliriz. Bu kırmızı çizgilere uymazsak malesef üzülürüz.
Böyle bir hasarın altından kalkabilecek dünyada başka bir ülke yok. 600 bin civarında vatandaşımız konteyner kentlerde yaşıyor. Bu insanların bir an önce evlerine dönmesine lazım. Bakanlıkta seferberlik ilan ettik. Bakan yardımcısı arkadışımız sırf o bölgeyle ilgileniyor. Kasım sonu Aralık ayı gibi binlerce konutu teslim edeceğiz vatandaşlarımıza. 40 bin konutu 2-3 ay içinde teslim etmeye başlayacağız.
Deprem bölgesinde yerinde dönüşüm
Rezerv alanlara bir kısım vatandaşımız gitmek istemiyor. Eğer zeminde fay kırığı yoksa, bizim yasakladığımız bir bölge değilse demek ki kalitesiz bir yapıdan kaynaklıdır. 210 bin kişi müracat etmiş yerinde dönüşüme. 300-400 bin kişinin hakkını karşılayabilecek durumdayız. Yerinde dönüşüme önem veriyoruz. Yeni istihdam alanları oluşacak. Yöresel sivil mimari tasarım çeşitliliği artacak. Yereldeki 140 kadar alt sektör harekete geçecek. Kadim mahalle kültürü yeniden hayat bulacak. Şehrin ekonomik hayatı canlanacak. Deprem bölgeleri eski haline en hızlı şekilde kavuşacak ve geri dönüşler hızlacak.
Hazine arazileri
Pandemi ve Ukrayna-Rusya savaşıyla birlikte deprem artık her şeyi yerinden oynattı. Arz talep dengesi bozulmuş oldu. Bizim daha fazla arz yapmamız lazım. Özellikle kentsel dönüşümle bu konuyu hızlandıracağız. Bütün hazine arazilerini tarayıp uygun olanları arz etmeyi düşünüyoruz. Fazlaca arz ettiğimiz sürece evlerde fiyat da düşecektir. Ev alacak insan iki misli ödemek zorunda kalıyorlar. 2-3 seneye kalmaz biz bu dengeyi yerine oturtarak fiyatların aşağı geleceğini göreceğiz.
İklim değişikliği ile mücadele
Sanayicilerin artık yeşil dönüşüm belgesi alması lazım. 100 milyon metrekare millet bahçesi hazırlayacağız. Bu doğa dengesini devlet olarak politika halinde devam ettiriyoruz. Hedefimiz 2053'te sıfır emisyon ve yeşil kalkınma.
Sıfır atık hareketi
Sıfır atık hareketini 2016'da başlattık. Kendi bakanlığımızdaki arkadaşlarımız bu uygulamayı denediler. Hem doğayı kirletmiyoruz hem de ekonomik faydasını da görüyoruz. Atıkların geçen yıl yüzde 20'sini geri dönüştürdük. Bu sene yüzde 35'e çıkmasını bekliyoruz. 432 milyon ağacın kesilmesini önlemiş olduk. Emine hanım bu projeye kendisini adadı. 30 Mart sıfır atık günü oldu. Emine Erdoğan hanımefendi ile küresel çevre hareketine dönüştü. Sıfır atık denince Türkiye akla gelen ülke oldu. 96 milyar tasarruf sağlandı.
TOKİ'den yeni indirim müjdesi
Vatandaşımızın elinde bir birikim varsa onu ödeyip evinin sahibi olmak istiyor. 2022 Haziran'ından önce yapılanlar için yani 1 yıl öncesini kabul edelim, o tarihten evvel yapılan evlerle ilgili yakında kampanya başlatacak arkadaşlarımız. Önümüzdeki hafta büyük ihtimalle başlatırlar. Yüzde 25 indirim var. Peşin para ödeyen vatandaş yüzde 25 eksik ödeyerek borcundan kurtulmuş olacak. Eğer vatandaş diyorsa ki benim burada 1 milyon lira borcum var ama elimdeki para 250 bin lira. O 250 bini verip o indirimden yine istifade edebilir. Dörtte birini ödeyerek yine indiriminin o miktarına denk gelen kısımda indirimden istifade edebilir.
11.4ºC
Ankara
