Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, CNN Türk canlı yayınında soruları yanıtladı, gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu.
Üçüncü faz sosyal yardım programına ilişkin bir soru üzerine Selçuk, Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi altında bir sosyal koruma kalkanı paketi oluşturduklarını, bunun sosyal yardımlar, sosyal güvenlik, çalışma hayatı, sosyal hizmetler yönünün bulunduğunu belirtti.
Selçuk, sosyal yardımların 3 faz halinde planlandığını, birinci fazda 2,1 milyon haneye ulaşıldığını ve bu hanelere 1000'er lira yardım yapıldığını dile getiren Selçuk, ikinci fazda da 2,3 milyon haneye ulaşıldığını, toplamda 4,4 milyon haneye yardım yapıldığını kaydetti.
Faz 1 ve Faz 2 sosyal yardım programlarındaki hanelerin, Bakanlığın bütünleşik veri tabanında olan, dosyası bilinen, kamu kurum ve kuruluşlarının çeşitli internet sitelerine başvuran haneler olduğunu ifade eden Selçuk, "Ulaşamadığımız haneler kalmasın diye bir de internet üzerinden, e-devlet üzerinden bir başvuru başlattık. Orada da hem bir kısa form dolduruyorlar, form sonunda da biz bir değerlendirme yapıyoruz. Şu ana kadar e-devlete 6 milyonun üstünde başvuru aldık." diye konuştu.
3. faz sosyal destek programına 6 milyonu aşkın başvuru yapıldı
Bakan Selçuk, belli kategorideki başvuruların değerlendirmeye alınmayacağına işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Onlar kimlerdi? Faz 1 ve faz 2'ye başvurup halihazırda 1000 lirayı vermiş olduklarımız. Hanesinde kamu işçisi olanlar, memur olanlar, işsizlik ödeneğinden ve kısa çalışma ödeneğinden faydalanmış olanlarla emekli başvurularını değerlendirmeye almayacağımızı belirtmiştik başvuru esnasında. Bu başvuru kategorilerini çıkardığımız zaman 6 milyonu aşkın başvurunun yaklaşık yüzde 60'ı değerlendirme dışı kalmış oldu. Dolayısıyla değerlendirmeye alınan 3 milyon kişinin başvurusunu da 1003 tane Sosyal Yardımlaşma Dayanışma Vakfımız var, vakıflarımıza gönderdik.
Başvuruları vakıflarımız değerlendiriyorlar. Çünkü bizim merkezden mahalledeki, ilçedeki o haneyi değerlendirmemiz mümkün değil. Dolayısıyla genel olarak SGK açısından diğer kriterler açısından baktıktan sonra gönderilen 3 milyon kişinin başvurusu değerlendiriliyor. Ama peyderpey de ödemelere de başladık aslında, şu anda 620 bin haneye faz 3'ten de yardım yaptık."
Selçuk, faz 3'ün dinamik bir süreç olacağını, başlayıp bitme gibi bir durumunun olmayacağını belirtti.
"Mayıs ayı içinde ödemeler devam edecek"
Kısa çalışma ödeneğine yapılan başvuruya ilişkin bir soruya Selçuk, "Başvuru sayımız 3,5 milyonu geçti." yanıtını verdi.
Değerlendirmeleri çok kısa bir sürede tamamladıklarını, 5 Mayıs'ta ödemelerin büyük bir çoğunluğunun yapıldığını ifade eden Selçuk, bunun dinamik bir süreç olduğunu, bir yandan ödemeler yapılırken bir yandan da yeni başvuru alındığını vurguladı.
Selçuk, "Başvuru geç kalmışsa mayıs ayı içinde ödemeler devam edecek." dedi.
Kısa çalışma ödeneğinde başvuru sürecinin nasıl ilerlediğine yönelik soru üzerine Selçuk, salgın süreci harici dönemlerde normalde firmalardan daha kapsamlı belgeler istendiğini, İŞKUR'un da iş yerlerini ziyaret ederek hem mali analiz tabloları hem de bordrolar üzerinden detaylı bir inceleme yaptığını anlattı.
Salgınla mücadelede süreci hızlandırmak adına Meclis'te kanun değişikliğinin yapıldığını anımsatan Selçuk, iş yerlerine kolaylık sağlanması açısından ilk önce ödemeleri sonrasında uygunluk tespitini yaptıklarını ifade etti.
Selçuk, ödeme yapıldıktan sonra yanlış beyanın tespit edilmesi halinde ise ilerleyen zamandan çalışandan değil işverenden mahsuplaşılacağı, iş yerlerinin zaten büyük bölümünün genelgeyle kapatılması sebebiyle bu oranın düşük olacağı değerlendirmesini yaptı.
Bakan Selçuk, kısa çalışma ödeneğinde 450 gün prim ödeme ve son 60 gün çalışma şartının bulunduğuna işaret ederek, başvurular içinde bu şartı karşılayamama oranının yüzde 25 olduğunu aktardı.
Bu durumdaki kişilerin de "Nakdi Ücret Desteği" olarak adlandırılan ücretsiz izin desteği uygulamasından yararlanabileceğini belirten Selçuk, böylelikle bütün çalışmaları korumayı hedeflediklerini söyledi.
Kuaför ve berberlerin kısa çalışma ödeneği süreçleri
Pazartesi gününden itibaren açılacak kuaför, berberlerin kısa çalışma ödeneği almaya devam edip etmeyeceğine yönelik soru üzerine Selçuk, şunları kaydetti:
"Kuaförlerimiz, berberlerimizin kendilerine değil yanlarındaki çalışanlarına kısa çalışma ödeneği verdik. Kısa çalışma ödeneğinde iki esas var; ya faaliyetin tamamen durması ya da büyük ölçüde, üçte bir oranında azaltılması. Bu firmalarımızın, işletmelerimizin büyük bir çoğunluğu süreç içinde üçte bir azalmaya girecekler. Yani ödemeleri bu şekilde devam edecek ama biz onları kontrol edeceğiz. Fakat durumun hassasiyetini de biliyoruz ama değişen bir durumları olduğu zaman bunu karşılıklı irtibat halinde kalarak, İŞKUR il müdürlükleri ve merkezle, o sorunu da halledeceğimizi düşünüyoruz. Ama dediğim gibi kısa çalışmaya engel bir durum değil, kısa çalışmadaki miktarı değiştirebilir ancak. Faaliyeti tamamen durdurmadan, üçte bir durdurmaya geçebilir."
"Nakdi ücret desteğini de yarından itibaren başlatıyoruz"
Bakan Selçuk, ücretsiz izin desteğine şu ana kadar yapılan başvuruların ve ödemelerin ne zaman başlayacağının sorulması üzerine de şu bilgileri paylaştı:
"Ücretsiz izin desteğinde şu ana kadar 700 bini aştı başvurularımız. Nakdi ücret desteğini de yarından itibaren başlatıyoruz. Firmaların girişiyle orantılı olarak başvurular geliyor, biz belli bir miktarı yarın ödeyeceğiz, pazartesi, salı ödeyeceklerimiz olacak. Peyderpey ödenecek. Kısa çalışmada 3 milyon değerlendirmeye ulaşmış durumdayız. 2,5 milyon çalışanımıza ödemeleri gerçekleşti. İnşallah yarın da nakdi ücret desteğindeki ödemeleri yapacağız. Dolayısıyla zamanlama açısından bu kadar büyük kapsamdaki başvuruya rağmen zamanlamalar da hiçbir sekteye uğratmadık."
Selçuk, "Üç ay sürelik işten çıkarma yasağı uzatılır mı veya normalleşme gereği bu süre daha erkene çekilir mi?" sorusuna, "Şu anda kanunen üç ay uzattık zaten, daha fazla uzatılması Cumhurbaşkanımızın yetkisi dahilinde." sözleriyle yanıt verdi.
Normalleşme sürecinde Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'la birlikte süreci, istihdam rakamlarını takip ettiklerini vurgulayan Selçuk, bu süreç boyunca çalışanları koruyacaklarının altını çizdi.
"Huzurevlerinde 1003 vakamız oldu"
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Selçuk, Avrupa'da huzurevlerinde yaşanan vahim manzaralar anımsatılarak, Türkiye'deki huzurevlerinin bu konuda Avrupa'dan çok daha önde olmasını sağlayacak ne gibi önlemler alındığının sorulması üzerine, huzurevlerindeki vatandaşların salgın karşısında en kırılgan gruplar olduğuna dikkati çekti.
Türkiye'de 27 bin 300 yaşlı vatandaşın huzurevlerinden hizmet aldığını, bu kişilerin yüzde 50'sinin 80 yaşın üstünde olduğunu, 95 yaşın üzerinde de 238 kişinin huzurevlerinde yaşadığını anlatan Selçuk, "Bizde de huzurevlerimizde vakalarımız oldu. 1030 vakamız oldu. 1030 vakamızın hamdolsun şu anda yüzde 60 yakınını taburcu ettik." diye konuştu.
Türkiye'de henüz vaka çıkmamışken, 7 Ocak'tan itibaren kuruluşlarda ilk tedbirlerin alındığını, şubat itibarıyla kuruluşlara girişlere kısıtlama getirildiğini, dünya 4 kez sağlık taramalarının başlatıldığını ve Sosyal İzolasyon Kuruluşlarının oluşturulduğunu anımsatan Selçuk, şöyle konuştu:
"İspanya, İtalya, Fransa, İngiltere gibi ülkelere baktığımızda maalesef yaşanan vefatların yarısından fazlasının huzurevlerinde ve çok acı bir şekilde gerçekleştiğini görüyoruz. Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği çok önemli bir mesele var; medeniyet bir imkan meselesi değil, vicdan meselesi. Biz bunu çok net gördük bu süreçte. Bütün personelimiz sabit vardiyaya geçti, vardiyaya başlayan ve çıkan personele testler yapıldı. Dolayısıyla giriş çıkışlardan çok emin olduk.
Gönül isterdi ki hiç vefatımız olmasın, maalesef vefatlarımız oldu ama baktığımız zaman bizim toplamda yaşadığımız vefatlar içindeki oranlarımız dünya ortalamasının çok altında kaldı, yüzde 4 civarında. Dünyada genelde yüzde 50'nin üstünde. İnşallah bu süreci şu an tedavi olan büyüklerimizin de taburcu olduğunu görerek tamamlayacağız."
Bakan Selçuk, engelli ve yaşlı kuruluşlarının tedbirlerle devam edeceğini ve normalleşmeye en son geçecek kuruluşlar olacağını ifade ederek, ailelere dijital teknolojinin imkanlarını kullanarak huzurevleri sakinlerini sık sık arama çağrısında bulundu.
