NATO üyesi ülkelerin liderleriyle ikili temaslarda bulunacak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Biden, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Letonya Cumhurbaşkanı Egils Levits, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile baş başa görüşmeler yapacak.
Erdoğan'ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile de görüşmesi planlanıyor.
Görüşmelerde NATO'daki ittifakınyanı sıra ikili ilişkiler ve bölgesel meselelerin gündeme gelmesi bekleniyor.
İki lider ilk kez bir araya gelecek
Erdoğan-Biden görüşmesi, Biden'ın ABD Başkanı seçilmesinden sonra iki liderin baş başa bir araya geldiği ilk görüşme olacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığındaki Türk heyetinin NATO Zirvesi'ndeki öncelikli gündemi, Türkiye'nin bölgesindeki gelişmelere ilişkin egemenlik hakları ve güvenlik hassasiyetine saygı gösterilmesi olacak. Zirvede, Türkiye'nin bu konulardaki kararlılığı vurgulanacak.
Türkiye'nin ittifak kapsamında üzerine düşen görevleri yerine getiren bir üye ülke olduğunun altı çizilerek muhataplara terörle mücadele ve insani krizlere etkin müdahale konusunda iş birliği teklifleri de tekrarlanacak.
NATO ve ABD güçlerinin Afganistan'dan çekilmesi sonrasında yaşanabilecek terör tehdidine karşı NATO ve müttefiklerin bireysel desteğinin sürmesi gerektiği görüşünün de muhataplara iletileceği zirvede, Türkiye'nin bu kapsamda barış sürecinin başarılı yürütülmesi için üzerine düşen sorumlulukları yerine getireceği vurgulanacak.
1,5 yıl sonra yüz yüze ilk uluslararası zirve
Öte yandan program, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yaklaşık 1,5 yıl aradan sonra yüz yüze katıldığı ilk uluslararası zirve olma özelliği taşıyor. Erdoğan, son olarak Almanya Başbakanı Angela Merkel'in daveti üzerine 19 Ocak 2020'de Almanya'da Libya konusunda gerçekleştirilen zirveye katılmış, bu tarihten sonra gerçekleştirilen D-8 Zirvesi, 14. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Zirvesi, İklim Zirvesi gibi pek çok uluslararası programa çevrim içi iştirak etmişti.
NATO liderleri gelecekteki yol haritasını çizmek için toplanacak
NATO Kuzey Atlantik Konseyi'nin devlet ve hükümet başkanları düzeyindeki toplantısı 14 Haziran'da Belçika’nın başkenti Brüksel'deki NATO karargahında düzenlenecek.
Zirvede gelecek 10 yılda NATO'nun izleyeceği yol haritası olan "NATO 2030" adlı vizyon belgesi, ittifak kendini yeni döneme adapte ederken yapılması gerekenler, bu kapsamda Çin'in yükselişi, Rusya, terörle mücadele, yükselen ve yıkıcı teknolojiler, siber tehditler ve saldırılar, iklim değişikliğinin güvenlik etkileri ele alınacak.
NATO'nun ortaklıkları, NATO-AB ilişkileri, ittifaka yönelik yeni tehditler, müttefikler arasında istişarelerin ve dayanışmanın artırılmasına yönelik çalışmalar da zirvenin konuları arasında bulunuyor. Müttefikler arasında daha yoğun, daha sık ve daha içerikli istişareler yapılması, dolayısıyla müttefikler arasındaki ayrılık görüntüsünün giderilmesi hedefleniyor.
Ayrıca NATO ülkelerinin savunma harcamalarının artırılmasının devamı ve başta Asya-Pasifik'teki ortaklıklar, Ukrayna ile Gürcistan gibi ülkeler olmak üzere öne çıkan ortaklıklar da zirve konuları arasında yer alıyor. Ortaklıkların güçlendirilmesi bağlamında NATO-AB ilişkilerinin yoğunlaştırılması da gündemde.
Çin ve Rusya
NATO'nun son yıllarda Çin'in yükselişine özellikle önem verdiği biliniyor. Bu çerçevede Çin'in yükselişinin hem fırsatlar doğurduğu hem de bazı sınamalar ortaya çıkardığı değerlendiriliyor.
Çin'e karşı hasmane bir tutum benimsenmesi değil, NATO üyelerine etkilerinin ele alınması öne çıkıyor. Ancak son yıllarda Çin'in artan silahlanması da göz önünde bulunduruluyor. Çin konusunda Asya-Pasifik ortaklıklarının öneminin vurgulanması bekleniyor.
Rusya konusunda ise son dönemde yasa dışı şekilde ilhak edilen Kırım'da ve Ukrayna sınırında Rus ordusunun yaptığı yığınağın ardından gelinen nokta önem taşıyor. NATO yetkilileri, Rusya'nın tutumunu "saldırgan" şeklinde nitelendiriyor.
NATO yetkilileri, hiçbir üyenin tek başına ittifaka yönelik bu tür sınamaların üstesinden gelemeyeceğini sık sık vurguluyor. Giderek daha “rekabetçi ve öngörülemez” hale gelen dünyada sınamalarla başa çıkabilmek için “birlik ve dayanışmanın” altı çiziliyor. Bu çerçevede Avrupa ile Kuzey Amerika arasındaki transatlantik ilişkilerini kuvvetlendirmenin önemine dikkat çekiliyor.
Stratejik Konsept ve harcamalar
NATO'nun amaçlarını ve güvenlik alanındaki temel görevlerini belirleyen 2010 Stratejik Konsepti'nin de yenilenmesi de zirvede ele alınacak. Mevcut Stratejik Konsept'in geçerli bölümlerine ek olarak bazı düzenlemelerin yapılmasıyla bugünün şartlarına göre tehditler ve sınamalar tarif edilecek.
Zirvede bunlara karşı ittifakın nasıl adapte edileceğine dair bir çerçeve çizilmesi öngörülüyor. Yenilenmiş Stratejik Konsept ile ilgili çalışmanın gelecek yıl İspanya'da düzenlenmesi öngörülen zirveye kadar devam etmesi ve nihai onayın liderler tarafından İspanya'daki zirvede verilmesi bekleniyor.
NATO'nun tüm bu çalışmalarının aksama olmadan devam edebilmesi için kaynak aktarılması gerektiği, bu nedenle NATO bütçesinin artırılmasına ihtiyaç duyulduğu ifade ediliyor. Bütçenin artırılmasında tereddütleri olan ülkeler bulunuyor. Bun nedeniyle bütçe artırımında henüz nihai kararın ortaya çıkmadığı belirtiliyor.
Afganistan
Afganistan’ın da NATO Zirvesi’nde gündeme gelmesine kesin gözüyle bakılıyor. ABD’nin eylüle kadar çekileceği ve NATO’nun Kararlı Destek Misyonunun sonlandırılacağı açıklamalarından sonra Afganistan’ın geleceği konusunda görüşmeler yapılması bekleniyor.
Özellikle çerçeve ülkeler olarak Afganistan’da önemli sorumluluklar üstlenen ABD, İngiltere, Almanya, İtalya ve Türkiye’nin yanı sıra 20 yıl boyunca NATO’nun Afganistan’daki misyonuna ciddi katkıda bulunan, birlik bulunduran ülkelerin konuyu gündeme taşıyacağı ifade ediliyor.
Sıkı güvenlik ve salgın tedbirleri
NATO Zirvesi, yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını nedeniyle sıkı tedbirler altında düzenlenecek.
Pazartesi günü öğle saatlerinde liderlerin karargaha gelmelerinden sonra NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, resmi karşılama merasimi düzenleyecek. Ardından aile fotoğrafı çektirilecek.
Daha sonra zirve toplantısına geçilecek. 3 saate yakın sürmesi planlanan toplantının ardından zirve bildirisinin yayımlanması bekleniyor. Genel Sekreter Stoltenberg ile liderlerin ayrı ayrı basın toplantısı düzenlemeleri de öngörülüyor.
Zirvenin yapılacağı NATO karargahına erişim oldukça sınırlı tutulacak. Medya mensupları için karargah binasının yanında bir medya merkezi kurulacak. Zirveyi takip edecek medya çalışanlarının PCR testi yaptırması ve özel FFP2 maskeleri kullanması istenecek.
NATO karargahında düzenlenecek zirve için Brüksel’de geniş güvenlik önlemleri alınacak. Zirve günü bazı yolların kapatılması planlanıyor.
Ayrıca zirve dolayısıyla Grand Place, Montgomery kavşağı, Cinquantenaire Parkı’ndaki tak ve Atomium gibi Brüksel’in bazı simge yapıları ve yerlerinde NATO’nun rengi olan mavi ışıklandırma yapılacak ve NATO bayrakları asılacak.
11.6ºC
Ankara
