Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde, Çad Geçiş Dönemi Devlet Başkanı Mahamat İdris Debi Itno ile düzenlediği ortak basın toplantısına, hayatını kaybeden Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi Itno'ya Allah'tan rahmet, Çad halkına baş sağlığı dileklerini ileterek başladı.
Bugün gerçekleştirdikleri ikili ve heyetler arası görüşmelerde, Türkiye ve Çad arasındaki ilişkileri her boyutta nasıl daha ileriye taşıyabileceklerine dair fikir alışverişinde bulunduklarını ifade eden Erdoğan, geçiş döneminde Türkiye olarak Çad'a her türlü desteği vermeye hazır odluklarını söyledi.
Erdoğan, G5 Sahel ve Sahel Sahra Devletleri Topluluğu'nun dönem başkanlıklarını deruhte eden Çad Cumhuriyeti'nin, sahip olduğu büyük potansiyelle bölgesinde önemli bir role sahip olduğunu ifade etti.
"Ticari ilişkilerimizi derinleştirmeyi arzu ediyoruz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün imzalanan anlaşmalarla ilişkileri daha ileri seviyeye taşımak istediklerini vurgulayarak, şunları söyledi:
"Çad'ı, ülkemizin Afrika'da önde gelen ortakları arasında görmek istiyoruz. Geçen sene ticaret hacmimiz belirlediğimiz hedefi aşarak yüzde 47 artışla 112 milyon dolara ulaşmıştır. Sahip olduğumuz potansiyeli dikkate alarak ticari ilişkilerimizi derinleştirmeyi ve çeşitlendirmeye arzu ediyoruz. Yeni hedefimiz ikili ticaret hacmimizi 200 milyon dolar seviyesine taşımak, ikinci etapta bunu 500 milyon dolara ulaştırmaktır. Ticari ve ekonomik ilişkileri bütüncül, kapsayıcı, karşılıklı saygı ve kazan-kazan anlayışına dayanan bir yaklaşımda geliştirmeyi amaçlıyoruz."
Angola, Togo ve Nijerya'yı geçen hafta ziyaret ettiğini anımsatan Erdoğan, ayrıca Togo'da Burkina Faso ve Liberya Cumhurbaşkanları ile bir araya geldiklerini dile getirdi.
"Çad ile iş birliğimizi her alanda daha ileriye taşımaya kararlıyız"
Erdoğan, 21-22 Ekim'de 3. Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu'na İstanbul'da ev sahipliği yaptıklarını, 17-18 Aralık 2021'de İstanbul'da 3. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi'ni icra edeceklerini anlatarak, şunları kaydetti:
"Değerli kardeşimi de zirvede aramızda görmek istiyoruz. Çad ile iş birliğimizi her alanda daha ileriye taşımaya kararlıyız. Bu anlamda eğitim faaliyetleriyle Türkiye Maarif Vakfı, kalkınma projeleri ve yardımlarıyla TİKA, düzenli uçuşları ile Türk Hava Yolları ve sivil toplum kuruluşlarımız, iki ülke ilişkilerine önemli katkılarda bulunuyor. Çad Türk Dostu Külliyesi bünyesindeki tarım okulunun inşası bitti. İki ülke arasındaki dostluğun bir nişanesi olarak bir an önce bu külliyeyi Encemine'ye kazandırmak istiyoruz. FETÖ'ye karşı mücadelede Çadlı kardeşlerimizin desteğini unutmamız mümkün değildir. Encemine'deki FETÖ iltisaklı okulların 2017 yılında Türkiye Maarif Vakfımıza devredilmesine müteşekkiriz. Terör örgütleri ve silahlı muhalif gruplarla eş zamanlı mücadele yürüten Çad ile askeri savunma ve güvenlik alanlarındaki iş birliğimizi de geliştirmeye hazırız. Görüşmelerimizin, ülkelerimiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum."
Çad Devlet Başkanı Itno: Yeni ikili anlaşmaları imzalama fırsatımız oldu
Çad Devlet Başkanı Mahamat İdris Debi Itno, Çad'da Nisan ayında başlayan siyasi geçiş süreci kapsamında yeni bir sivil hükümet kurulduğunu ve yol haritasının belirlendiğini kaydetti.
Erdoğan ile en üst düzeyde birçok konuyu ele aldıklarını söyleyen Itno, "Bununla birlikte yeni ikili anlaşmaları imzalama fırsatımız oldu. Çad ve Türkiye tarihi ilişkilere sahip olan ülkelerdir ve 500 yıllık ilişkilerimiz mevcut" diye konuştu.
İki ülke arasında halihazırda imzaları atılmış anlaşmalar, protokoller ve mutabakat zabıtları olduğunu hatırlatan Itno, "Bu da bizim bağlarımızın dinamizmini göstermektedir. Söz konusu anlaşmalar çeşitli alanları ilgilendiriyor. Hava yolu, enerji, altyapı, savunma, güvenlik, bilimsel araştırmalar, eğitim konuları, gençlik, spor, medya ve üniversiteler arasındaki akademik iş birliği bunlar aslında en temel iş birliği alanları" dedi.
Birleşmiş Milletler ve Afrika Birliği gibi uluslararası örgütlerdeki iş birliğinin değerlendirildiğini anlatan Itno, "Bununla birlikte Afrika'yı ilgilendiren ve uluslararası gündemi meşgul eden konuları da birlikte yeniden ele aldık. Önceliklerimiz ortak. Özellikle Sudan'daki son dönemde yaşanmış olanları, Libya'daki durum ve terörizmin Sahel bölgesinde bize yaşatmış olduğu zorlukları ele aldık" sözlerini kullandı.
Itno, Çad'da Nisan ayında başlayan siyasi geçiş sürecinin de masaya yatırıldığını belirterek, "Biz gerekli tüm geçiş kuruluşlarını oluşturduk, sivil bir hükümet atandı ve bir yol haritası belirlenmiş oldu. Kapsayıcı ulusal bir diyalog sürecini başlatmış bulunuyoruz. Dolayısıyla konuşmamızda Çad hükümetinin yol haritasını ele aldık. Gerekli mali imkanları kullanabileceğimizi konuştuk. Böylece geçiş döneminin nasıl başarıya ulaştırabileceğimizi ele aldık" değerlendirmesini yaptı.
İkili anlaşmalar imzalandı
Ortak basın toplantısı öncesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Itno huzurunda, iki ülke arasında anlaşmalar imzalandı.
Türkiye Maarif Vakfı ile Çad Cumhuriyeti Hükümeti arasındaki "Ev Sahibi Ülke Anlaşması"nı, Milli Eğitim Bakan Yardımcısı ve Türkiye Maarif Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanvekili Ahmet Emre Bilgili ile Çad Dışişleri, Afrika Bütünleşmesi ve Yurtdışındaki Çadlılar Bakanı Şerif Muhammed Zene imzaladı.
Türkiye Cumhuriyeti ile Çad Cumhuriyeti arasındaki "Tarım Alanında Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı"na, Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece ile Çad Dışişleri, Afrika Bütünleşmesi ve Yurtdışındaki Çadlılar Bakanı Zene imza attı.
Türkiye Cumhuriyeti ile Çad Cumhuriyeti arasındaki "Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport Hamilleri İçin Vizelerin Kaldırılmasına Dair Anlaşma"yı ise Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Çad Dışişleri, Afrika Bütünleşmesi ve Yurtdışındaki Çadlılar Bakanı Zene imzaladı.
6.6ºC
Ankara
