Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılı ihracat rakamlarının açıklanması programında konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasında şunları kaydetti;
Bugün 2023 yılının dış ticaret verilerini değerlendirmek üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz. Öncelikle sizlerin şahsında tüm iş dünyamızın milletimizin her bir ferdinin yeni miladi yılını tebrik ediyorum. Yeni yıla gerek Gazze başta olmak üzere bölgemizdeki savaşlar gerekse depremlerle, terörle mücadelede kaybettiğimiz şehitlerimizin acısı nedeniyle buruk girdik. Bununla birlikte 2024'ün ülkemize, milletimize ve bütün insanlığa hayırlar getirmesini yüce Allah'tan niyaz ediyorum.
Yeni yılın bu ilk iş gününde Türk ürünlerini dünyanın dört bir yanına ulaştıran ticaretimizin artması için canla başla çalışan ihracatçılarımızla iş dünyamızın akıncıları ile birlikte olmaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum. İnşallah birazdan dış ticaret alanında ülkemizin 2023 karnesini tüm yönleriyle ayrıntılı şekilde ele alacağız. Buna geçmeden önce bir hususu belirtmek istiyorum. Türkiye olarak gerçekten stratejik olduğu kadar meşakkatli bir coğrafyada yaşıyoruz. Tarih boyunca olduğu gibi bugün de küresel güç mücadelesinin odağında ülkemizin merkezinde yer aldığı bir bölge vardır. Petrol ve doğal gaz başta olmak üzere dünya ekonomisini ayakta tutan yer altı kaynaklarının kahir ekseriyeti bu coğrafyada yer alıyor.
"Sıcak çatışmaların hemen hepsi ülkemizin yakın çevresinde yaşanmaktadır"
Doğal zenginliklerin yanı sıra bölgemiz dünya ticaret yollarının da geneli itibarıyla kalbinde bulunuyor. Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan İstanbul ve Çanakkale boğazları, Akdeniz'i Hint Okyanusu'na bağlayan Süveyş Kanalı, Basra Körfezi'ni Hint Okyanusu'na bağlayan Hürmüz Boğazı, Akdeniz'in Atlas Okyanusu'na açılan kapısı olan Cebelitarık Boğazı, dünya ticareti için hayati öneme sahip bağlantı noktalarından sadece bir kaçıdır. Küresel ticaret arttıkça bu boğazların ehemmiyeti de özellikle artmakta ve Türkiye'nin durumunu da öne çıkarmaktadır. Dikkat ederseniz son dönemde patlak veren krizlerin, gerilimlerin ve sıcak çatışmaların hemen hepsi ülkemizin yakın çevresinde yaşanmaktadır.
"Ülkemize uzanan hiçbir dostluk elini geri çevirmedik"
Bu muhataralı tablo karşısında amacımız ülkemizin ekonomik, diplomatik ve ticari kazanımlarını korumak ve daha da geliştirmektir. Şimdiye kadar hamdolsun bunda muvaffak da olduk. Ülkemizi kuzeyimizdeki ve güneyimizdeki kanlı çatışmaların tarafı haline getirmek isteyen savaş baronlarına müsaade etmedik. Üçüncü tarafların aksi yöndeki müdahalelerine rağmen komşularımızla ilişkilerimizi kazan-kazan anlayışı temelinde güçlendirmeye gayret ettik. Kimi bölge ülkeleri ile aramızda ortaya çıkan görüş ayrılıklarını gidererek iş birliğimizi yeniden olması gereken seviyelere taşıdık. Türk dünyası ile münasebetlerimizi tarihi zirvelere ulaştırırken Avrupa ve ABD ile de karşılıklı saygıya dayalı iş birlikleri geliştirmeye çalıştık. Afrika ve Latin Amerika ülkeleri ile ilişkilerimiz zaten olumlu bir mücadele ve mecrada yeni boyutlar kazanarak ilerledi. Ülkemize uzanan hiçbir dostluk elini geri çevirmedik. Bize bir adım gelene biz gerektiğinde koşarak gittik. Türkiye merkezli ama küresel perspektifli bir anlayışla dış siyasetimizi şekillendirdik. Bundan geriye gidiş kesinlikle olmayacak. Türkiye dostlarının sayısını artırmaya devam edecek.
"Nefret söylemleri ile insanlar, toplumlar, inançlar ülkeler hedef alınıyor"
Çeşitli provokasyonlarla ve art niyetli söylemlerle ülkemizi bölgesinden, bölgedeki ortaklarından çok güçlü tarihi, dini, beşeri, ekonomik ve ticari bağlarının olduğu kardeş ülkelerden koparma girişimlerinin farkındayız. Yaz aylarında ülkemizin en önemli gelir kalemlerinden biri olan turizmi baltalamaya yönelik dış bağlantılı bir kampanya yürütülmüştü. Şimdi benzer bir dalganın muhalefet partilerinin de desteği ile bu sefer spor üzerinden oluşturulmaya çalışıldığını görüyoruz. Asla tasvip etmeyeceğimiz nefret söylemleri ile insanlar, toplumlar, inançlar ülkeler hedef alınıyor. Sırf kökeninden dolayı insanlar horlanıyor, aşağılanıyor, hakarete maruz bırakılıyor. İslam düşmanlığına ve yabancı karşıtlığına varan bir furya ile karşı karşıyayız. Muhalefet aktörleri de gündeme gelmek uğruna maalesef bu mülevves, bu pespaye, bu son derece tehlikeli nefret siyasetine gönüllü figüranlık yapmaktadır. Bu nefret dalgasının Türkiye'Ye yatırım yapan deprem felaketi dahil zor zamanlarımızda yanımızda olan ülkemizin en önemli ticari ortakları arasında yer alan kardeş ülkeleri hedef alması asla tesadüfi değildir. Burada Türkiye'ye ve Türkiye'nin çıkarlarına yönelik sinsi bir operasyon çok açık bir sabotaj girişimi vardır. Nasıl daha önceki kirli senaryoları yırtıp attıysak Allah'ın izniyle bu oyunu da mutlaka boşa çıkaracağız.
"İhracatçımızın daha fazla insiyatif almalarını bekliyoruz"
Türkiye ve Türk düşmanı çevreler tarafından körüklenen nefret siyaseti ile mücadelede siz ihracatçılarımıza da çok önemli görevler düşüyor. Kamuoyunu özellikle gençlerimizi doğru bilgilendirme konusunda sizlerin de elini taşın altına koyması gerekiyor. İhracatçılarımızdan ve iş dünyamızdan bu noktada daha fazla çaba harcamalarını, daha fazla görünür olmalarını, daha fazla inisiyatif almalarını beklediğimizi burada özellikle vurgulamak istiyorum. Ülkemiz yatırım, istihdam, üretim ve ihracat yoluyla büyüme ilkeleri doğrultusunda gelişmeye yeni başarı hikayeleri yazmaya devam ediyor. Rahatsız olanlar var. Ama bu rahatsız olanlara bakmayacağız, biz işimize bakacağız.
"G20 ülkeleri içinde en hızlı büyüyen ikinci ülke olduk"
Terörden darbe girişimine, sokak olaylarından kur ataklarına kadar yakın geçmişimizde maruz kaldığımız sıkıntıları dikkate aldığımızda ekonomide elde ettiğimiz başarıların ne denli önemli olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Tüm bu olayların yaşandığı 2012-2022 döneminde dünya ekonomisi yıllık ortalama yüzde 3,4 oranında büyürken Türkiye ekonomisi yıllık ortalama yüzde 6 oranında büyüme kaydetti. Son bir kaç yıla baktığımızda ise tüm dünyayı derinden etkileyen Covid-19 salgını, küresel tedarik zinciri aksaklıkları, Rusya-Ukrayna savaşı, ham madde ve enerji krizi bile ekonomimizin hızını kesemedi. Önceki yıl yani 2022'de yüzde 5,5 oranında büyüdük. Bu büyüme oranına en büyük katkı ise 2,4 puan ile ihracatçımızdan geldi. 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 5,9 oranında büyüyerek son 13 çeyrektir süren kesintisiz büyüme trendimizi devam ettirdik. Böylece G20 ülkeleri içinde en hızlı büyüyen ikinci ülke olduk.
İhracat tarafında da benzer bir tablo karşımıza çıkıyor. İlk defa 2021 yılında yüzde 1 seviyesini aşan küresel ihracattan aldığımız pay 2022 yılında yüzde 1,02'ye yükseldi. Geçtiğimiz yılın ilk iki çeyreğinde ise bu oran yüzde 1,03'e çıktı. Güçlü büyüme performansının yanında büyüme kompozisyonumuz olumlu yönde gelişti. Nitekim 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yatırımlarda yaşanan yüzde 14,7 oranındaki artış son 2 yılın en yüksek seviyesini ifade ediyor. Mal ve hizmet ihracatının gayri safi yurt içi hasıla büyümesine katkısı 2023 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 0,3 puan oldu.
"Son 3 yılda 4 milyonun üzerinde ilave istihdam oluşturduk"
Üretimin güçlü etkilerinin son açıklanan istihdam verilerine de yansıdığını memnuniyetle görüyoruz. Salgın öncesi döneme göre son 3 yılda 4 milyonun üzerinde ilave istihdam oluşturduk. Yalnızca 2022 yılı ocak ayına kıyasla dahi bakıldığında sağlanan ilave istihdam 1 milyon 848 bin kişinin üzerindedir. Ekim ayında işsizlik oranımız yüzde 8,5 olarak gerçekleşerek son 11 yılın en düşük seviyesine geriledi.
"Uygulamaya koyduğumuz tedbirler enflasyonun ateşini düşürmeye başlamıştır"
Dünyadaki diğer ekonomiler gibi bizim de en büyük baş ağrımız hayat pahalılığının tetiklediği enflasyondur. Avrupa'sından Amerika'sına son 60-70 yılın zirvelerine çıkan enflasyon oranları alınan onca tedbire rağmen yüksek seyretmeye ediyor. Üretim, istihdam ve ekonomik büyümeden taviz vermeden enflasyonu tekrar tek haneli rakamlara indirmeyi hedefliyoruz. Son dönemde uygulamaya koyduğumuz tedbirler enflasyonun ateşini düşürmeye başlamıştır. Özellikle yılın ikinci yarısından itibaren küresel ekonomide yeni bir olağanüstülük yaşanmazsa politikalarımızın etkilerini daha net göreceğiz. Tabi bu süreçte çeşitli bahanelerle milletimizin çoluk çocuğunun rızkına, refahına, malına, mülküne, cebindeki parasına kast eden aç gözlülere kesinlikle fırsat vermeyeceğiz.
"Enflasyon meselesini vatandaşımızın günlük hayatından çıkaracağız"
Hayat pahalılığına karşı mücadelemizi bir tarafta denetimlerin diğer tarafta tedbir ve düzenlemelerin olduğu çift kulvarlı bir şekilde yürütüyoruz. Yatırımı, istihdamı ve üretimi gözeten ihracatçının finansmana erişimine öncelik veren bu sürecin sonunda daha önce olduğu gibi inşallah enflasyon meselesini vatandaşımızın günlük hayatından çıkaracağız. 2023 senesi ülkemiz açısından gerçekten zorluklarla, sıkıntılarla, deprem başta olmak üzere pek çok imtihanla geçen sancılı bir yıl oldu. Bu süreçte sadece bölgemizdeki belirsizliklerle mücadele etmedik. Aynı zamanda ülkemiz ekonomisine 104 milyar dolarlık ilave fatura yükleyen 6 Şubat depremlerinin olumsuz sonuçları ile de mücadele ettik. Elbette 50 binden fazla insanımızı kaybettiğimiz 11 ilimizde çok ciddi yıkıma ve tahribata yol açan bir tabii afetin altından kalkmak kolay değil. Depremin yaralarını sarma konusunda devleti ve milleti ile Türkiye'nin elde ettiği başarıyı dünyada başka hiçbir ülke gösteremezdi. Asrın felaketi olarak gördüğümüz, bildiğimiz bu olayda ve dün de şiddetli bir depremle sarsılan Japonya'ya ve dost Japon halkına ülkem ve milletim adına geçmiş olsun dileklerimi ilettim, iletiyorum.
"2023 yılı ihracatımız cumhuriyet tarihimizin rekorunu kırmıştır"
Asrın felaketi denen bir tabii afetin hemen ardından üretim başta olmak üzere her alanda hızla toparlanmayı başardık. Depremin ihracatımıza etkisi eksi 6 milyar doları buluyor. Küresel ekonomide Covid-19 salgını ile başlayan Rusya-Ukrayna savaşı ile derinleşen, Gazze'deki katliamlarla yeni boyutlar kazanan sarsıntılar halen devam ediyor. Tüm bunlara rağmen dış ticaretimizi geliştirmeye verdiğimiz emeğin ve önemin meyvelerini hamdolsun özellikle ihracatta topluyoruz. Şimdi sizlerle 2023 yılı ihracat rakamlarını paylaşmak istiyorum. 2023 yılı ihracatımız geçen yıla göre yüzde 0,6 oranında artışla 255 milyar 809 milyon dolara ulaşarak cumhuriyet tarihimizin rekorunu kırmıştır. Bu rakamla orta vadeli programdaki 255 milyar dolarlık ihracat hedefimizi de aştık. 2023 yılı aralık ayında ihracatımız yüzde 0,44 artışla 23 milyar dolar oldu. 2023 senesinde ihracatın ithalatı karşılama oranı 0,8 puan artışla yüzde 70,7'ye yükseldi. Bakınız bu oran biz göreve geldiğimizde sadece yüzde 50 civarındaydı.
Ülkemizin dış ticaret açığı geçen yıla göre yüzde 3,2 oranında geriledi. Temmuz, ağustos, ekim, kasım ve aralık aylarında en yüksek ihracat rakamına ulaştık. Temmuz hariç yılın son 7 ayında dış ticaret açığımız bir önceki yılın aynı ayına göre azaldı. 2023 yılı ekim ayı itibarıyla yıllık hizmet ihracatı tarihi rekor seviye ile 99 milyar 254 milyon dolar olarak gerçekleşti.
"Dış ticaret açığı ve cari işlemler açığının kalıcı olarak düşmeye başladığını görüyoruz"
Yılın ikinci yarısında dış ticaret açığındaki düşüş ve hizmet ticaretinde verilen fazla ile cari işlemler açığında düşüş yaşandı. Eylül ve ekim aylarında cari işlemler hebasında 2 milyar dolarında fazla verildi. Kasım ve aralık aylarında dış ticaret açığındaki düşüşün etkisi ile cari işlemler açığındaki kapanmanın devam etmesini bekliyoruz. Son 5 aydır dış ticaret açığı ve cari işlemler açığının kalıcı olarak düşmeye başladığını görüyoruz. Önümüzdeki dönemde iyileşmenin süreceğine inanıyoruz. Türkiye İhracatçılar Meclisi çatısı altında yer alan 61 ihracatçı birliği ve sayısı 120 bini aşan ihracatçımız başta olmak üzere bu rekora ulaşılmasında payı olan herkesi canı gönülden tebrik ediyorum. Günümüzün belirsiz siyasi ve ekonomik şartlarında ihracat yapan, katma değer üreten, istihdam oluşturan, ülke ekonomisine katkı sağlayan tüm ihracatçılarımızla gurur duyuyorum.
"1 milyar doların üzerinde ihracat yapan il sayımız 5'ten 30'a yükseldi"
Yola çıktığımız 2002 yılında aylık ortalama 3 milyar dolar ihracat yaparken bugün aylık ortalama 21,3 milyar dolar ihracatı gerçekleştiriyoruz. Geçtiğimiz sene ihracat yapmayan ilimiz kalmadı. Bunun yanında daha önce 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan il sayımız 5'ten 30'a yükseldi. 2023 yılında en fazla ihracat yapan 5 ilimiz sırasıyla şu şekildedir, toplam 59,4 milyar dolarlık ihracatla İstanbul birinci oldu. İstanbul'u 30,7 milyar dolar ile Kocaeli takip ediyor. İzmir 23,8 milyar dolar ile ihracattan yüzde 9,3 pay aldı. Bursa 17,7 milyar dolarla dördüncü, Tekirdağ 12,5 milyar dolarla beşinci sırada yer aldı.
İhracatta en büyük ortağımız olan Avrupa Birliği toplam 104,3 milyar dolarla yine ilk sırada bulunuyor. Avrupa Birliği dışı Avrupa ülkelerine olan ihracatımız yüzde 8,3 oranında yakın doğu ve Orta Doğu ülkelerine olan ihracatımız yüzde 1,7 oranında artmıştır. Küresel talepte ve bilhassa Avrupa Birliği'nde görülen yavaşlamaya rağmen ihracatta bu performansın yakalanmış olması çok önemlidir. İhracatımızda değer bazında öne çıkan ilk üç ülke şu şekildedir; Yüzde 63,4 ile Birleşik Arap Emirlikleri, yüzde 16,9 ile Rusya Federasyonu ve yüzde 150,4 oranında artışla Suudi Arabistan. İhracatımızın değer bazında en çok arttığı ilk üç fasıl da şöyledir; Yüzde 15,1 artış ve 30,8 milyar dolarla motorlu kara taşıtları, yüzde 33,7 artış ve 13,7 milyar dolarla kıymetli ve yarı kıymetli taşlar, yüzde 11,3 artış ve 25,2 milyar dolarla elektriksiz makinadır. Katma değer olarak da artan ihracatımızın kilogram birim kıymeti yüzde 8,8'lik yükselişle 1,6 dolara çıkmıştır.
Mal ticaretindeki güçlü performans hamdolsun hizmet ticaretimize de müspet yansımıştır. Hükümete geldiğimizde yalnızca 14 milyar dolar olan hizmet ihracatımızı 2023 yılı ocak-ekim döneminde 85 milyar doların üzerine taşıdık. Gerek mal ticaretinde izlenen performans gerekse hizmet sektörünün güçlü katkısı cari işlemler dengemize olumlu etki ediyor. Son 2 aydır fazla verilen cari işlemler dengesindeki tablonun sürmesiyle ekonomimizin sağlam temelleri daha da güçlenecektir. Ülkemizin medarı iftiharı olan siz ihracatçılarımızla el ele verdik, çok çalıştık ve başardık. İnşallah 2024 yılında çok daha büyük başarılara birlikte imza atacağız. Bugün sadece 2023 yılının değerlendirmesini yapmıyoruz. Aynı zamanda 2024'ün de hedeflerini belirliyoruz. Ben sizlere inanıyorum. Sizlere güveniyorum. 2024 yılında mal ve hizmet ihracatımızı 375 milyar doların üstüne çıkarabileceğimize inanıyorum.
Türkiye bunu başaracak güce, kabiliyete ve imkana fazlasıyla sahiptir. İnşallah sene sonunda belirlediğimiz hedefleri de aşan bir ihracat rekorunu kırmanın gururunu hep birlikte yaşayacağız. Buna yürekten inanıyorum. Bu hedefe yürürken sizlerin yanında olmayı hep sürdüreceğiz. Devlet olarak 2023 yılında mal ve hizmet ihracatçılarımıza 11,6 milyar lira destek sağladık. İhracat desteklerine tahsis ettiğimiz bütçeyi 2024 yılında iki katına çıkartıyoruz. Mevcut desteklerimizi güçlendirirken ihracatçılarımıza yeni destek paketleri ve yeni hizmetler sunmanın hazırlıklarını yapıyoruz. İhracatçımızın daha düşük maliyetli finansman imkanlarına kavuşması için Ticaret Bakanlığımız ve Türk Eximbank yoğun bir çalışma yürütüyor.
"Türkiye Elektronik İhracat Platformu'nu hayata geçiriyoruz"
Finansmanda sadece Eximbank ile yetinmiyoruz. Biliyorsunuz İhracatı Geliştirme AŞ. ile finansman konusunda önemli bir adım atarken kefalet sistemi ile de teminat sorununa çözüm getirdik. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankamız finansmana erişimi desteklemek amacıyla reeskont kredilerinin günlük limitini 3 milyar liraya çıkardı. Şimdi de yurt dışındaki ithalatçılar ile ihracatçılarımızı bir araya getirecek ihracat süreçlerinin dijitalleşmesine katkı sağlayacak yerli ve milli bir platform olan Türkiye Elektronik İhracat Platformu'nu hayata geçiriyoruz. Amacımız Türk ürünlerinin tanınmadığı, ihracatçımızın ayak basmadığı ülke bırakmamaktır. Sizler çalıştıkça, yatırım yaptıkça, ürettikçe, ihracat gerçekleştirdikçe bizler tüm imkanlarımızla, tüm kurumlarımızla sizlerin yanında olacağız. Bugün elde ettiğimiz başarılar sadece birer başlangıçtır. İnşallah çok daha yüksek rakamlara, çok daha göz kamaştırıcı neticelere hep birlikte ulaşacağız. Cumhurbaşkanınız olarak sizlere sesleniyorum ve güveniyorum. Rabbim yolumuzu, bahtımızı açık etsin diyorum. Geçtiğimiz yıl gerçekleştirdiğimiz 255,8 milyar dolarlık rekor ihracatımızın milletimize ve sizlere hayırlı olmasını diliyorum. Türk bayrağını gururla dalgalandıran tüm ihracatçılarımıza her birinize bu rekor için şükranlarımı sunuyorum. Önümüzdeki yıl yeniden bir araya geldiğimizde hedeflerimizi de aşan bir ihracat rakamını paylaşacağımıza yürekten inanıyorum.
4.8ºC
Ankara
