Başta Ankara ve İstanbul olmak üzere yurdun dört bir yanından darbe girişimine katılıp başarısız olan FETÖ'cülerin çoğu yakalanarak Türk adaletine hesap verdi. Darbe girişimine aktif şekilde katıldıkları mahkemelerce sürdürülen yargılamalarda kanıtlanan darbecilerin birçoğu, "darbeye teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis cezasına çarptırılırken, darbeye dolaylı da olsa katıldığı tespit edilen bazı görevlilere de çeşitli hapis cezaları verildi.
FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişiminin başarıya ulaşması için sabah saatlerine kadar F-16 ve zırhlı araçların yanı sıra savaş gemilerini bile seyre çıkaran, halkın direnişi karşısında başarısızlığa uğrayınca çareyi kaçmakta bulan darbecilerin bazıları ise halen firari durumda.
Yargı önüne çıkarılıp ceza alan sorumlu darbeciler gibi darbe girişimine katılan ancak girişimin başarısız olduğunu görüp yurt dışına kaçan kimi askeri görevliler hakkında da kırmızı bültenle arama, yakalama veya tutuklama kararı çıkarıldı.
[Grafik: AA]
Firar eden askerler
15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından yurt dışına kaçan ve TSK'da o dönem önemli konumlarda bulunan darbeci askerlerle ilgili bilgileri derlendi.
Bu şekilde firar eden isimlerin başında sözde yurtta sulh konseyi üyeleri ile ordudan atılan eski subaylar geliyor. Olay tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığı Personel İşlem Daire Başkanı olan eski Tuğgeneral Ali Kalyoncu, Ankara'da darbeci arkadaşlarıyla beraber sabah saatlerine kadar kanlı eylemlerini sürdürdü, bütün çabasına rağmen başarılı olamayınca da bulduğu ilk fırsatta yurt dışına kaçtı. Kalyoncu, "a nayasal düzeni ihlal" ve "Cumhurbaşkanına suikaste teşebbüs" suçlarının yanı sıra 250 vatandaşın şehit edilmesi, 2 bin 686 kişinin de yaralanmasından sorumlu tutuluyor.
Eski Milli Savunma Bakanlığı Özel Kalem Müdürü Kurmay Albay Tevfik Gök, Genelkurmay Başkanlığını işgal için gelen tanklara makam aracıyla eskortluk yaptı. Başaramayacağını anlayınca sivil kıyafetlerle karargahtan kaçan Gök, "anayasal düzeni ihlal" suçunun yanı sıra Genelkurmay Başkanlığı karargahında 11 kişinin şehit edilmesi ve 45 kişinin yaralanmasından da sorumlu olarak aranıyor.
Genelkurmay Başkanının odasına ses kayıt cihazını koyan eski astsubay da firar etti
Dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Salih Zeki Çolak'ın alıkonulmasında yer alan ve Genelkurmay Başkanlığındaki ihanet girişimini organize eden isimlerden eski astsubay Serhat Pahsa da FETÖ'nün firarileri arasında yer alıyor. Genelkurmay Başkanının odasına ses kayıt cihazı koyacak kadar ihanette ileri giden Pahsa, 15 Temmuz akşamı korumalığını yaptığı Hulusi Akar'ı alıkoyan ekipte de yer aldı. Firar ettiği ana kadar darbe hevesinden vazgeçmeyen Pahsa, "anayasal düzeni ihlal" suçunun yanı sıra 12 kişinin şehit edilmesi ve 45 kişinin de yaralanmasından sorumlu tutuluyor.
Kara Harp Okulundaki darbe girişimini yöneten eski Kurmay Başkanı Albay İlhami Polat, 16 Temmuz sabahı yanına gittiği mahrem imamın yönlendirmesiyle yurt dışına kaçtı. Darbeci albayın eşinden kendisini affetmesini istedikten sonraki son sözü, "Emir büyük yerden, Fetullah Gülen emir verdi" oldu.
Darbe girişiminde İstanbul'da kilit rol oynayan general de firari
Trakya ve İstanbul'da düzenlenen darbe toplantılarına katılarak, irtibat ve koordinasyon timinde görev alan eski Kahramanmaraş Garnizon Komutanı Kurmay Albay Uzay Şahin, televizyondan darbe girişiminin başarısız olduğunu anlayınca firar etti. İstanbul'daki "ana darbe" davasında hakkında yakalama kararı bulunan darbeci Şahin'in dosyası, firari olduğu için ayrıldı.
Dönemin 66. Mekanize Piyade Tugay Komutanı olan eski Tuğgeneral Mehmet Nail Yiğit de firariler arasında bulunuyor. Yiğit'in, bazı siyasetçi ve üst düzey bürokratların isimlerinin yer aldığı bir liste hazırlayarak gözaltına alınmaları için talimat verdiği biliniyor. Darbeci Yiğit, "anayasal düzeni ihlal" ve "silahlı terör örgütü yöneticisi olma" suçlarının yanı sıra İstanbul'daki birçok darbe girişimi suçlarından da sorumlu tutuluyor. Yiğit, İçişleri Bakanlığının "terörden arananlar listesi"nde kırmızı kategoride yer alıyor.
Cumhurbaşkanına suikast timinin tek firarisi
Darbe teşebbüsünde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a suikast girişiminde bulunan "suikast timi"nin tek firari ismi ise eski yüzbaşı Burkay Karatepe. Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yönelik suikast girişimi ve 2 polisin şehit edildiği saldırının ardından 37 kişilik "suikast timi"nde yer alan darbeci askerler, İçmeler mevkisindeki ormanlık alana kaçtı, operasyonlar sonucu timde yer alan 37 darbeci askerden 36'sı yakalandı. Özel Kuvvetlerde görevli eski yüzbaşı Burkay Karatepe ise kaçtı. Gelen ihbarlar değerlendirildi ancak bölgede yapılan tüm incelemelere rağmen firari darbeciye ulaşılamadı. Karatepe hakkında, yurt dışına kaçmış olma ihtimaline karşın kırmızı bülten çıkartıldı.
Darbecilerden gelen talimat üzerine İstanbul açıklarında gemiden top atışı yapılması emri veren eski TCG Oruçreis Savaş Gemisi Komutanı Kurmay Yarbay Güray Çerman da firari isimler arasında bulunuyor. 16 Temmuz'da saat 11.30 sıralarında gemiyi Gölcük Poyraz Limanı'na getiren Çerman, polis tarafından ifadesi alındıktan sonra serbest bırakıldı, ardından firar etti. Çerman hakkında "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet ile 19 yıldan 36 yıl 6 aya kadar hapis cezası isteniyor.
"Karanlık yarbay"ın başına 4 milyon lira ödül konuldu
İhanet girişimini örgütün sivil imamlarıyla yöneten sözde yurtta sulh konseyinin en düşük rütbelisi eski kurmay yarbay Turgay Sökmen de firari isimler arasında yer alıyor. Yarbay rütbesinde olmasına rağmen darbeyi yöneten sözde yurtta sulh konseyinde yer alması nedeniyle "karanlık yarbay" olarak da bilinen Sökmen, terörden arananlar listesinde kırmızı kategoride bulunuyor. Başına 4 milyon lira ödül konulan Sökmen, "anayasal düzeni ihlal" ve "Cumhurbaşkanına suikaste teşebbüs" suçlarının yanı sıra 250 vatandaşın şehit edilmesi, 2 bin 686 kişinin de yaralanmasından sorumlu tutuluyor.
Firari isimlerin arasında, ihanet girişiminde sabah saatlerine kadar Genelkurmay Başkanlığındaki darbe eylemlerine katılan, ardından Akıncı Üssü'ne geçerek buradaki darbecileri kurtarmaya çalışan eski hakim binbaşı Kurtuluş Kaya da yer alıyor. Akıncı Üssü'ndeki delilleri karartmak ve darbecilerin kaçmasını sağlamak istediği anlaşılan Kaya, deşifre olacağını görünce Akıncı Üssü'nden ayrıldı, iki gün sonra da kaçtı. "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" ve "silahlı terör örgütü üye olmak" suçlarından hakkında iddianame hazırlanan Kaya, 2 Eylül 2016'da ordudan ihraç edildi.
Skorsky helikopterle Yunanistan'a kaçtılar
İstanbul 4. Kara Havacılık Alay Komutanlığında görev yapan şüpheliler de darbe kalkışmasında aktif rol oynadı. Alay Komutanlığından havalanan bir helikopter, Cumhurbaşkanına suikast için giden timleri taşıdı, diğer 4 helikopter İstanbul'da işgal edilmesine karar verilen kritik noktalara teçhizatlı personel nakillerinde kullanıldı. Darbe girişimine katılan ancak girişimin başarısız olduğunu gören binbaşı pilotlar Ahmet Güzel ve Gençay Böyük, yüzbaşı pilotlar Abdullah Yetik, Ferudun Çoban, Uğur Uçan ve Süleyman Özkaynakçı, astsubay teknisyenler Bilal Kurugül ve Mesut Fırat, 4 askeri Şile'deki ormanlık alanda bırakarak, Skorsky tipi helikopterle iltica talebinde bulundukları Yunanistan'a kaçtı. Yunanistan tarafından Türkiye'ye iade talepleri reddedilen firari askerlerin dosyası, darbe girişimi sırasında yakalanarak tutuklanan ve yargılamaları karara bağlanan diğer sanıkların dosyasından ayrıldı.
Denizli'de FETÖ'nün 15 Temmuz ihanet girişimini organize eden isimlerden eski 11. Komando Tugayı Kurmay Başkanı Yarbay Fahrettin Demir de firari darbeciler arasında yer alıyor. 15 Temmuz gecesi sabaha kadar Çardak Havalimanı'nda bekleyen ve son ana kadar darbe düşüncesinden vazgeçmeyen Demir, halkın direnişi karşısında çareyi firar etmekte buldu. Sabah saatlerine kadar kalkışma eylemine katılan Demir, 16 Temmuz sabahı yanında getirdiği sivil elbiselerini giyerek havalimanındaki tel örgülerden atlayıp kaçtı.
Botla kaçan darbeci askerler
FETÖ'nün darbe girişimi sırasında aktif rol oynayanların arasında, başarısız olunduğunu anlayınca firar eden ve olay tarihinde tuğamiral rütbesiyle Kuzey Görev Grup Komutanı olarak görev yapan Ayhan Bay da yer alıyor. Donanma Komutanlığındaki savaş gemilerini seyre kaldıran Bay'ın talimatı üzerine TCG Kemalreis Gemisi Marmara Denizi'nde üç kez top atışı yaptı. Darbe girişimi başarısız olunca kayıplara karışan Bay'ın ByLock kullanıcısı olduğu ve FETÖ içerisinde kendisine "Abdurrahman" kod adı verildiği tespit edildi. Darbe girişiminin başarısız olması sonrasında Bay, suç tarihinde tuğamiral rütbesiyle görev yapan eski Gölcük Deniz Ana Üs Komutanı Hayrettin İmren ve eski Güney Grup Görevi Komutanı Nazmi Ekici ile SG-19 botuna binerek kaçtı.
Yine dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Bostanoğlu'nu alıkoymaya çalışan eski istihbarat kurmay albay Mahmut Arduç, başarısız olduğunu anlayınca botla kaçtığı İzmit'te sırra kadem bastı.
İhanet girişimi sırasında Kara Kuvvetleri Komutanlığındaki darbe faaliyetlerini yöneten, darbe karşıtı askerleri alıkoyan eski albay Nuh Altınsoy da firariler arasında yer aldı. Altınsoy, olay tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Salih Zeki Çolak'ın özel kalem müdürü olarak görev yapıyordu. Sabah saatlerine kadar karargahın altını üstüne getiren Altınsoy, darbe girişiminin başarısız olduğunu anlayınca sivil kıyafetlerini giyerek karargahtan kaçtığında son kez güvenlik kameralarına yakalandı. O günden sonra bulunamayan Altınsoy, darbe girişiminden bir hafta sonra ordudan ihraç edildi. Terörden arananlar listesinde gri kategoride yer alan Altınsoy'un başına 300 bin lira ödül konuldu.
Savcılar, polisler, gazeteciler
FETÖ'nün 15 Temmuz 2016'daki hain darbe girişimi gecesine giden süreçte, örgütle irtibatları tespit edilen ve haklarında soruşturma açılan kimi kamu görevlileri de girişimin başarısız olmasının ardından çareyi kaçmakta buldu.
Örgütün kumpas soruşturma ve davaları olduğu tescillenen Ergenekon, Balyoz Planı, Futbolda Şike gibi soruşturma/davalarda görev alan, İstanbul merkezli soruşturmalarla hükümete kumpas kurdukları belirlenen örgütle iltisaklı hakim, savcı ve yetkili polisler de firar edenler arasında yerlerini aldı.
FETÖ'yle iltisakları tespit edilen eski cumhuriyet başsavcıvekili Fikret Seçen ile eski savcılar Zekeriya Öz, Celal Kara ve Muammer Akkaş kaçak durumda bulunuyor ve yurt dışında yaşadıkları biliniyor. Bu kişiler hakkında adli makamlarca kırmızı bülten ve yakalama kararı çıkarıldı.
ABD'ye FBI aracılığıyla firar eden polis
Eski İstanbul Emniyet Müdürlüğü görevlilerinden bazıları da soruşturma ve davalardan yurt dışına kaçarak kurtuldu. FETÖ ile iltisakları tespit edilen eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Hamza Tosun serbest bırakıldıktan sonra yurt dışına kaçtı. Bu kişiyle birlikte emniyet görevlileri Hayri Akın, Alparslan Çalışkan ve Sinan Sağyalavaç da firar edenler arasında yer aldı.
Takipsizlikle sonuçlanan "17 ve 25 Aralık soruşturması"nda kumpas kurup usulsüzlükler yaptıkları iddiasıyla açılan davalarda sanık olarak yer alan ve tutuklu yargılandığı dosyadan 9 Şubat 2016'da oy çokluğuyla tahliye olan eski komiser Hüseyin Korkmaz hakkında, darbe girişiminin ardından ByLock kullanıcısı olduğunun öğrenilmesi üzerine yakalama kararı çıkarıldı. Yakalama ve gıyabi tutuklama kararlarına rağmen bulunamayan Korkmaz, ABD'deki Hakan Atilla davasında tanık olarak ortaya çıktı.
Korkmaz, ABD'deki davada verdiği tanık ifadesinde, ABD Federal Soruşturma Bürosunun (FBI) kendisine 50 bin dolar verdiğini ve ABD'de oturduğu evin kirasını ise savcılığın ödediğini belirterek, Amerikan emniyet kuvvetleriyle irtibata geçtiğini, onların "katkısıyla" ABD'ye kaçtığını ve beraberinde getirdiği delilleri havalimanında teslim ettiğini anlatmıştı.
En önemli firari: Adil Öksüz
15 Temmuz darbe girişimi gecesinde yönetici olarak aktif rolü tespit edilen ve o gece Akıncı Hava Üssü'nde yakalanan FETÖ'nün TSK imamı Adil Öksüz de firar edenler arasında bulunuyor. Öksüz, yakalanmasının ardından mahkemece serbest bırakılmış, sonrasında ise kaçmıştı. Adil Öksüz, darbe girişimindeki aktif rolü tespit edildikten sonra tüm aramalara rağmen bulunamadı.
FETÖ ile iltisaklı kimi gazeteciler de 15 Temmuz'daki başarısız darbe girişiminden hemen önce soluğu yurt dışında aldı. Kapatılan Zaman gazetesinin genel yayın yönetmeni Ekrem Dumanlı ile FETÖ gazete-televizyonlarında görev yapan Adem Yavuz Arslan, Emre Uslu ve Tarık Toros da firari konumda bulunuyor.
Amerikan Ulusal Basketbol Ligi (NBA) oyuncusu Enes Kanter ve eski futbolcu Hakan Şükür hakkında da FETÖ'ye mensup oldukları gerekçesiyle yakalama kararı çıkarıldı.
Süreçte Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafından yürütülen başarılı operasyonlar sonucunda, Gabon, Kosova ve Meksika'nın da aralarında bulunduğu bazı ülkelerden örgütün sorumluları ile yardımcıları yakalanarak Türkiye'ye getirildi.
Yurt dışından getirilen FETÖ'cü sanıklar, "silahlı terör örgütü yöneticisi olmak" veya "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçlarından hapis cezalarına çarptırıldı.
4.2ºC
Ankara
