Filistin, önemli bir adım atarak İsrail’in işgal ettiği topraklarda inşa ettiği Yahudi yerleşim birimleri ile işlediği savaş suçlarını Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) taşıdı. Soruşturma talebi kabul edilirse İsrailli yetkililerin yargılamasının önü açılacak.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, 2015'ten bu yana İsrail'in, Filistin topraklarında işlediği suçlar ve yerleşim politikasıyla ilgili ön soruşturma yürütüyor. Başvuruyla, üst düzey İsrailli yetkililerin yargılanmasını sağlayacak bir soruşturma kararı alınabilir.
"Başvurunun kabul edilmesi önemli"
Sürecin işleyişi hakkında TRT Haber'e bilgi veren Kültür Üniversitesi Devletler Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hasan Köni, şunları söyledi:
"Öncelikle Lahey Adalet Divanı’nın başvuruyu kabul etmesi gerekiyor. İkinci bir başvuru tarzı da genel sekterin, “böyle bir konuda harekete geçin” diye divanı uyarması şeklinde olur. Burada Filistin başvurmuş.Bunu kabul eder mi etmez mi bilemem. Ceza mahkemesinde, davanın devlete karşı değil de kişilere karşı açılması lazım. Bunun için öncelikle Filistin’in dava açma yetkisinin olup olmadığının karara bağlanması gerekiyor."
"Yurt dışında yargılanabilirler"
Hasan Köni, davanın kabul edilmesi durumunda işleyecek muhtemel süreçte ise, hakimlerin hangi ülkelerin vatandaşı olduğunun önemli olacağını söyledi.
"Bir araştırma ve soruşturma komisyonu kuruluyor. Mahkeme kuruluyor, bir de başkan seçiyorlar. 4-5 kişilik bir heyet gidip olay yerinde her iki tarafla ilgili soruşturma yapıyor. Rapor hazırlayıp ceza mahkemesine veriyor. Mahkeme eline gelen delillere göre yargılamayı yapıyor. Durumun aciliyetine göre belli bir çoğunlukta genel kurulunu topluyor ve ona göre karar veriyor. Bir de tabi Uluslararası Adalet Divanı’ndaki hakimlerin hangi milletten olduklarına bakmak lazım. Batılı hakimler çoksa karar çok değişik çıkabilir."
İsrail, Uluslararası Adalet Divanı kararlarını tanımıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi ile ilgili anlaşmalara taraf değil. Bu durumda hem yargılama hem de sonrasında çıkabilecek muhtemel cezalarda nasıl bir yöntem uygulanacağı önem kazanıyor.
Hasan Köni bununla ilgili, "Eğer ceza davası olursa yöneticiler yurt dışına çıktıklarında yargılanabilirler. Normal olan, verilen kararın yurt içinde de uygulanması. O pek mümkün değil. İsrailliler ülke içinde uygulamazlar kararı. Bir de Amerika olaya etki etmek için harekete geçer. O yüzden herhangi bir ceza sistematiğinin uygulanması zor" dedi.
"Gıyaben karar verilebiliyor"
Ancak yine de Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin, sanıkların gıyabında karar vermesi mümkün. Bu karar aleyhlerinde olursa, Profesör Hasan Köni’ye göre ülke dışına çıkamayacaklar.
"Bu olayı dikkate alan ülkeler, suçlu bulunan devlet adamlarını, memurları ya da askerleri yurt dışına çıktıklarında yakalayabilirler. Yurt dışına çıkamazlar. Gittikleri herhangi bir ülkede, o ülkenin tutumuna göre tutuklanırlar."
Kaynak: TRT Haber
13.4ºC
Ankara
