Güney Kafkasya'da 6'lı platformun ilk adımı atılıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Güney Kafkasya bölgesinde kalıcı barışı sağlamak için 6’lı iş birliği platformunu önerdi.

3+3 formatındaki bölgesel işbirliği platformunun ilk toplantısı bugün Rusya'nın başkenti Moskova’da düzenlenecek. 

Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Rusya, İran ve Gürcistan’dan oluşan 6’lı platformun ilk toplantısına Gürcistan katılamayacağını bildirdi.

Dışişleri Bakan Yardımcıları düzeyinde yapılacak toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal başkanlığındaki heyet temsil edecek.

6’lı iş birliği platformunun amacı ne olacak?

Platformun asıl hedefi Güney Kafkasya’da kalıcı barışın ve istikrarın tesisi olacak. Ticaret yollarının geçtiği bölgede, ticari ilişkilerin de gelişmesi hedefleniyor.

Karabağ sorunu çözülemedi: AGİT Minsk Grubu

AGİT Minsk Grubu, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Karabağ sorununu çözmek amacıyla 1992 yılında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafından kuruldu.

AGİT Minsk Grubu’nda Belarus, Almanya, İtalya, Portekiz, Hollanda, İsveç, Finlandiya, Türkiye ve sorunun tarafları olan Azerbaycan ile Ermenistan yer alıyor.
6 Aralık 1994 tarihinde Budapeşte’de yapılan toplantıda, Minsk Süreci için eş başkanların ABD, Fransa ve Rusya olmasına karar verildi.

Eş başkanların görevleri ise sorunun tarafları olan Azerbaycan ve Ermenistan başta olmak üzere, tüm ilgili ülkelerle ve kurumlarla görüşmeler yapmak ve bu görüşmelerin sonuçlarını Minsk Grubu’na bildirmekti.

Fakat Minsk Grubu yıllar geçmesine rağmen Karabağ sorununu çözme konusunda beklenen başarıyı gösteremedi.

2020 Dağlık Karabağ çatışmaları

27 Eylül 2020 sabahı, Azerbaycan ve Ermenistan sınırında çatışmalar başladı. Azerbaycan kuvvetlerinin kademeli olarak ilerleyişi ile hukuki olarak Azerbaycan'a ait Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ etrafındaki 7 rayondaki Ermenistan işgali sona erdirildi.

Çatışmalar sonucu, Dağlık Karabağ'ın ikinci en büyük şehri Şuşa, Azerbaycan kontrolüne geçti.

[Harita: TRT Haber / M. Furkan Terzi]

9 Kasım 2020’de, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ara buluculuğuyla Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan tarafından ateşkes anlaşması imzalanarak Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saatiyle 00.00 itibarıyla son verildi.

Savaş, Azerbaycan’ın askeri ve diplomatik zaferi ile sonuçlandı. Bölgede, yeniden imar çalışmaları başlatıldı ve yerinden edilmiş on binlerce Azerbaycanlı bölgeye geri dönmeye başladı.

10 Aralık 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla başkent Bakü'de geniş kapsamlı bir askeri geçit töreni düzenlendi.

6’lı iş birliği platform mesajı verildi

Törenin ardından basın toplantısı yapan liderler, 6’lı iş birliği platformunun kurulmasıyla ilgili mesajlarını yineledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Azerbaycan'ın topraklarını işgalden kurtarmış olması, mücadelenin bittiği anlamına asla gelmiyor” diyerek, şöyle konuştu:

“Platform konusunu doğrusu ben de önemsiyorum. ‘Gerekiyorsa 6'lı bir platform da oluşturabiliriz’ denildi. Bunu Sayın Putin de kabullendi. Rusya, Türkiye, Azerbaycan, İran, Gürcistan eğer kabullenir uyarlarsa Ermenistan da bu platformun içerisinde yer alabilir. Böylece bölgesel barışı tesis edelim dendi. Şimdi tabii bu bölgesel barışın bu bölgedeki ülkelere getireceği yükler vardı. Bu yüklerin altyapı, üstyapı, siyasi bunun yanında diplomatik birçok yüklediği görevler vardı. Olumlu adımlar atıldığı takdirde biz de kapılarımızı açarız. Kapılarımızı Ermenistan'a kapatalım diye bir derdimiz yok. Çünkü biz barışın adımlarını atmak istiyoruz.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kapılarımızı Ermenistan'a kapatalım diye bir derdimiz yok

Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında, Minsk üçlüsünün Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki sorunların çözümünde yetersiz kaldığına da değindi.

“Karabağ bugüne kadar neden böyle sürüncemede kaldı? Neden bu çile çektirildi? Bu Minsk üçlüsünün işi neydi? Bunlar dünyanın en güçlü ülkeleriydi, neden bu kadar oyalandı, neticelendirilmedi? Fakat daha sonra çok daha olumlu mesajlar gelmeye başladı. Tabii bunların başında da Fransa, devamlı kardeşimi arıyordu, ondan neticeler elde etmeye çalışıyordu. Zaman zaman bize ulaşmak istedi ama doğrusu biz de dönmedik. Çünkü biliyorduk ki dert başkaydı.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Dünya bilsin ki yarın da Azerbaycan’ın yanında yer alacağız

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 16 Haziran 2021'deki Azerbaycan Milli Meclisinde gerçekleştirdiği konuşmada ise, "Gelin 6 ülke bir platform oluşturalım. Rusya, Türkiye, Azerbaycan, İran, Gürcistan ve Ermenistan olarak platform oluşturalım. Bu platformla birlikte bölgede sükûnet meydana gelsin, düşmanlıklar ortadan kalksın. Bu bölgenin barışa ihtiyacı var" çağrısında bulundu.

Yeni demir yollarıyla ticaret

44 günlük savaşta Ermenistan'ın yenilgiye uğratılmasıyla imzalanan ateşkesin 9. maddesi bölgede kurulacak ulaşım koridorlarıyla ilgili oldu.

“Bölgenin ekonomik ve ulaşım bağlantılarında engeller kaldırılacak. Ermenistan, vatandaşların, araçların ve yük araçlarının iki yönde hareketini organize etmek amacıyla Azerbaycan’ın batısındaki bölgeler ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım iletişimini sağlayacak."

Buna göre, ulaşım iletişimin kontrolü, Rusya Sınır Güvenlik Servisi kurumları tarafından da sağlanacak. Tarafların anlaşmaya varması durumunda, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Azerbaycan'ın batı bölgeleri arasında ulaşım iletişimlerinin ağları inşa edilecek.

[Animasyon: TRT Haber]

Azerbaycan, kara ve demir yolu ulaşımının yapılacağı Zengezur koridorunun hayata geçmesi için kendi topraklarında hızla başladığı projeleri yoğun şekilde sürdürüyor.

Koridorun açılmasıyla birlikte inşa edilecek demir yolunun Kars, Tiflis, Kars güzergahını takip eden hattan daha kısa olması bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da, "Gün gelecek Zengezur'dan çıkıp İstanbul'a kadar gidebileceğiz ve bölgenin transit lojistik merkez olma konumu perçinlenecek" ifadeleriyle bölgenin önemini işaret etmişti.