10 Ağustos 2014'te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde, kayıtlı 55 milyon 692 bin 841 seçmenden 41 milyon 283 bin 627'si oy kullandı. Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) 40 milyon 545 bin 911 oyu geçerli saydığı bu seçimde, 737 bin 716 vatandaşın kullandığı oy geçersiz sayıldı.
7 Haziran 2015'teki 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde ise 56 milyon 608 bin 817 kayıtlı seçmenden 47 milyon 507 bin 467'si sandığa gitti. 46 milyon 163 bin 243 oyun geçerli sayıldığı bu seçimde, 1 milyon 344 bin 224 vatandaşın iradesi sandığa yansımadı.
1 Kasım 2015'te gerçekleştirilen 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde ise toplam 47 milyon 239 bin 370 vatandaş oy kullandı. 46 milyon 555 bin 267 oyun geçerli sayıldığı bu seçimde, 684 bin 103 vatandaşın oyu geçersiz sayıldı.
Bu kapsamda son üç seçime bakıldığında, toplam 2 milyon 766 bin 43 oy boşa gitmiş oldu. Bu oyların sandığa yansıyamamasının sebepleri arasında "mühürsüz zarf ve oy pusulaları" ile "yanlış oy kullanımı" var.
Kanun teklifi TBMM'de
Seçim ittifakına ilişkin, AK Parti Grup Başkanı ve İzmir Milletvekili Binali Yıldırım ve MHP Grup Başkanı ve Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli ile 6 milletvekilinin imzasını taşıyan kanun teklifi yüz binlerce oyun zayi olmasının önünü kapatacak.
TBMM Anayasa Komisyonu'nda görüşülmeye başlanacak "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine" göre, üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen, "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar geçerli sayılacak.
Siyasi partilerin seçimlerde başka bir siyasi partiyi destekleme kararı almalarını yasaklayan hükmü kaldırmasıyla oy pusulasında siyasi partilerin ittifak protokolünde belirledikleri ittifak unvanı yazılacak. İttifakın unvanının belirlenmemiş olması durumunda ise oy pusulasında yalnızca "İttifak" ibaresi yer alacak.
Hukukçulardan destek
SETA Hukuk ve İnsan Hakları Direktörü Doç. Dr. Cem Duran Uzun, konunun sahte pusula ya da zarf olmadığını, mühürsüz pusula tartışmalarının farklı bir yöne çekilmek istendiğini söyledi.
Sandık kurulunun seçmene zarfı verirken mühür basmayı unutması nedeniyle sorunlar yaşandığını, bu nedenle çok sayıda oyun geçersiz sayıldığını ifade eden Uzun, yeni düzenlemeyle bu oy kayıplarının önüne geçileceğini vurguladı. Uzun, "TBMM'ye sunulan tasarının yasalaşması, milli iradenin tam anlamıyla sandığa yansıması için önemli ve gereklidir. Yerinde bir düzenleme" dedi.
Hukuki Araştırmalar Derneği (HUDER) Genel Başkanı Hüseyin Kaya da, demokrasilerde temel doğrunun ve ilkenin vatandaşın iradesinin sandığa tam yansıması olduğunu vurguladı.
Bu açıdan bakıldığında, seçmen iradesini sandığa yansıtırken, bir takım eksiklikler ve kusurlar nedeniyle oyunun geçersiz sayılmasının demokrasiye aykırı olduğunun altını çizen Kaya, TBMM'ye sunulan tasarıyla bunun önüne geçileceğini dile getirdi.
Vatandaşın iradesinin sandığa yansıması konusunda olabildiğince hassas davranılması gerektiğine işaret eden Kaya, "Mühür, kağıt meselesi, mürekkebin kaymış olması demokraside ilkel değerlendirmelerdir. Yeni düzenleme, bu tarz aksaklıkların önüne geçecektir" diye konuştu.
"Seçmen iradesi sandığa yansıyacak"
Hukukçular Birliği Vakfı Başkanı Alaaddin Varol da TBMM'deki düzenlemeyle, seçmenin hür iradesinin tam anlamıyla sandığı yansıtılmasının amaçlandığını söyledi.
Sandık kurulunun hatalarından dolayı seçmen iradesinin engellenemeyeceğini vurgulayan Varol, "Biz, seçimin ruhuna uygun olarak seçmen iradesi neyse sandığa bire bir yansısın istiyoruz. Bu düzenlemeyle seçmen iradesi tamamen sandığa yansımış olacak" dedi.
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Yavuz Atar ise, mühürsüz zarf ve oy pusulaları nedeniyle yaşanan tartışmalara dikkat çekerek "Bu tür tartışmalar olmasın diye böyle bir düzenleme yapıldı. Çok yerinde bir düzenlemedir. Kendi kabahati olmayan bir seçmenin oylarının geçersiz sayılması kabul edilemez. Bu düzenlemeyle bunun önüne geçilecek" değerlendirmesini yaptı.
Kaynak: AA
16.4ºC
Ankara
