Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD ziyaretinin son gününde New York’taki Türkevi’nde gazetecilerle bir araya geldi. Erdoğan, Türk-Amerikan ilişkilerindeki son durumu değerlendirdi.
"Temennim odur ki iki NATO ülkesi olarak birbirimizle hasmane değil, dostane davranalım. Ama iki NATO ülkesi olarak şu andaki gidiş pek hayra alamet değil" dedi. Biden yönetiminin terör örgütü YPG'ye verdiği desteğe de tepki gösterdi.
Cumhurbaşkanının gündeminde Türkiye-Rusya ilişkileri de vardı. 29 Eylül'de Soçi'de Putin ile yapacağı görüşmeyi hatırlatan Erdoğan, ilişkilerde yeni bir dönemin başlayacağı mesajını verdi.
"ABD’de sistemik olarak bir Türkiye karşıtı tavır devam ediyor"
Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet ve Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, Türkiye-ABD ilişkilerini TRT Haber’de değerlendirdi.
Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, Türkiye-ABD ilişkilerindeki sorunun ana kaynağını anlattı.
"Türkiye-ABD ilişkileri 2000’li yıllarda, hala ABD tarafından 90’lı yıllardaki formatta yürütülmeye çalışılıyordu. Zaten sıkıntının da ana kaynağı burası. Türkiye’nin artan stratejik özelliklerine, hassasiyetlerini, çıkarlarını özellikle de ulusal güvenlik tehdit algılarını görmezden gelen Amerikan yönetimi, her halükarda Türkiye’nin kendisini destekleyeceğini düşünen bir Amerikan yönetimi. Türkiye’nin buna karşı bir önlemler alması, kendi güvenlik politikasını takip etmesi karşısında ilişkilerde şu anki gerilimi yaşıyoruz. Bir önemli farklılık, Biden döneminde öncekilerde var olan iletişim kanallarının neredeyse tamamen ortadan kalkmış olması. Biz daha önceden Trump dönemine ilişkin Trump’ın kendi şahsına münhasır özelliklerinden kaynaklı bir durum olarak ifade ediyorduk ama görünen o ki ABD’de sistemik olarak bir Türkiye karşıtı tavrın devam ettiği, dolayısıyla iletişim konusundaki sıkıntıların sorun olan dosyalarda ilerleme sağlanmamasının ana kaynağı olduğunu gösteriyor."
ABD'nin terör örgütlerine verdiği destekten de bahseden Pirinççi, "Dolayısıyla ABD’yle özellikle Trump’ın son dönemlerinde gelinen ilişkilerden sonra Biden yönetiminden anlaşılan en azından benim Cumhurbaşkanımızın söylediği ifadelerden çıkardığım sonuç bu, ABD halihazırda PKK PYD’ye yardım yapmaya, askeri ve lojistik destek vermeye devam ediyor. Bu da Türkiye tarafından çeşitli vasıtalarla gözlemleniyor. Dolayısıyla kayıtları tutuluyor, notları alınıyor. İlk fırsatta Türkiye o yarım kalan işi bitirmek amacıyla ABD’ye rağmen gerekirse -ki Barış Pınarı Harekatı ABD’ye rağmen yapılmıştı- kendi güvenlik çıkarlarını gerçekleştirmek için gerekli adımları atacaktır. Dolayısıyla buradaki mesaj aslında görüşme olsa da olmasa da Amerikan tarafınca not edilmiştir diye düşünüyorum" dedi.
Mehmet Acet de bir süredir ABD ile olan ilişkilerde krizin söz konusu olduğunu söyleyerek, kriz başlıkları konusunda şu bilgileri verdi:
"Kriz başlığı karşımızda duruyor, çözülememiş, çözüm bekleyen ve bir mesafe katedilemediği için gerilim üreten konu başlıkları bunlar. Türkiye açısından baktığımızda bir FETÖ meselesi var. FETÖ’nün korunması kollanması, meselesi var. Türkiye’nin bu konudaki taleplerine cevap verilmemesi meselesi var. PKK/YPG meselesi var, YPG’ye verilen desteğin devam etmesi hususu burada söz konusu. Türkiye açısından ve F-35 programından çıkarılması, çıkarılmakla kalmayıp 1,4 milyar dolarlık ödemesinin iadesinin de yapılmamış olması Türkiye açısından 3 temel gerilim noktası ABD’yle olan ilişkilerde."
"Bizim için S-400 işi bitmiştir"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazetecilere yaptığı açıklamada, S-400 konusundan da bahsetti.
"Türk-Amerikan ilişkilerinde sağlıklı bir sürecin işlediğini doğrusu söyleyemem. Niye? Bakın biz F-35’leri aldık, 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık ve bu F-35’ler bize teslim edilmedi. Amerika önce bunu bir defa halletmeli. Bize S-400 konusunu bahane edip F-35’leri vermemek, her şeyden önce bir defa devletler arası ilişkilerde ne diplomasi noktasında ne de münasebetler noktasında bir kimlik ortaya koymadır. Amerika’nın önce bunu bir defa düzeltmesi lazım. Tabii biz uluslararası hukuka dayalı olarak ne yapılması gerekiyorsa bunu yapacağız. Bize sürekli S-400’ü dayatmalarını bir defa bizim kabul etmemiz mümkün değil. Bizim için S-400 işi bitmiştir. Buradan geri adım atmamız da mümkün değil. Amerika’nın bunu uluslararası diplomaside, ilişkilerde doğru bir yere oturtması gerekir. Ama şu ana kadar bunu oturtamadılar."
Acet de Amerikalıların S-400 meselesini çok fazla öne çıkardığını anlatan Acet, "Onların da bu konuda Türkiye’den talepleri, beklentileri var. Sayın Cumhurbaşkanı bizim buluşmamızda da tekrar etti, 'S-400’le ilgili kararımızı verdik, geri dönüş söz konusu olmayacak' dedi. Dolayısıyla bu başlıklar bir mesafe katedilmeden bu haliyle kaldığı sürece her daim gerilim üretmeye müsait başlıklar" dedi.
Kabil Havalimanı'nın işletilmesi
Kabil Havalimanı'nın işletilmesi konusuna da değinen Acet, şunları söyledi:
"14 Haziran’da Brüksel’de Joe Biden’la Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir görüşmesi olmuştu, pozitif bir atmosferde geçmişti ve o görüşmede biraz Afganistan’la ilgili olarak bir mutabakat zemini oluşmuştu. Özellikle Kabil Havalimanı'nın işletilmesi anlamında. Fakat devamında Afganistan’da da işler Amerikalıların öngördüğünün tersine gelişti. Taliban bir anca hızlıca geldi ve kimsenin beklemediği bir anda Kabil’de kontrolü aldı. Dolayısıyla o projeyle ilgili olarak da şu anda bir belirsizlik hali söz konusu."
Türkiye-Rusya ilişkileri
Mehmet Acet, Türkiye-Rusya ilişkileriyle ilgili ise şunları anlattı:
"Amerika’yla mesafe katedemiyoruz, ilerleme sağlayamıyoruz. Ama Rusya’yla böyle değil. Rusya’yla oturduğumuz zaman Sayın Putin’le kararlar alabiliyoruz, mesafe katedebiliyoruz. İkili ilişkilerde sonuç getirici adımlar atabiliyoruz minvalinde bir duruşu var Sayın Cumhurbaşkanının. Dolayısıyla bu eleştirel tutumun karşılığında da Rusya’yla ilişkilerde yeni bir mesafe alma çabası, arayışı bununla ilgili bir irade de gördüğümüzü söyleyebilirim."
5ºC
Ankara
