İlklere sahne olacak 24 Haziran'ın merak edilen 10 sorusuna 10 cevap

Türkiye, 42 gün sonra sandık başına gidiyor. 24 Haziran için Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) belirlediği seçim takvimi süreci işliyor.

24 Haziran birçok ilkleri de beraberinde getiriyor; Seyyar sandık uygulaması, 100 bin imzayla cumhurbaşkanı adaylığı, cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi için aynı gün sandığa gidilmesi gibi. Ancak bunların dışında 24 Haziran'da Türk siyasi tarihinde ilk kez siyasi partiler ittifak yaparak halkın oyunu isteyecek.

• 24 Haziran seçiminde nasıl bir sistem için oy kullanacağız?

Seçim ittifakı, oy kullanma ve oyların sayılmasına dair 10 soru ve yanıtları şöyle:

1- Hangi partiler ittifak yaparak seçime girecek?

Siyasi partilerin seçim ittifakı yapmalarına imkan tanıyan kanunla Türkiye'de ilk kez siyasi partiler ittifak kurarak seçime girebiliyor.

AK Parti ve MHP'nin kurduğu ve BBP'nin desteklediği "Cumhur İttifakı" protokolü 4 Mayıs'ta, CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Partinin (DP) kurduğu "Millet İttifakı" protokolü ise 5 Mayıs'ta YSK'ye teslim edildi.

• 'Cumhur İttifakı' protokolü YSK'ye teslim edildi
• Millet İttifakı protokolü YSK'ya sunuldu

2- İttifak yapan partiler milletvekili aday listelerini nasıl verecek?

İttifak yapan partiler, milletvekili aday listelerini ayrı ayrı verecek. Ancak, "Cumhur İttifakı"na destek veren Büyük Birlik Partisi (BBP), AK Parti listelerinden, "Millet İttifakı"nda yer alan Demokrat Parti ise İYİ Parti listelerinden milletvekili adayı gösterecek. Yeni yasal düzenlemeye göre bu kişiler kendi partilerinden istifa etmeyecek. 

3- Milletvekili aday listeleri ne zaman YSK'ya teslim edilecek?

Siyasi parti genel merkezleri, seçime katılacakları, seçim çevrelerine ait aday listelerini 21 Mayıs günü en geç saat 17.00'ye kadar YSK'ya teslim edecek. Bağımsız milletvekili adayları da yine aynı tarih ve saate kadar il seçim kurullarına başvuru yapacak.

• Milletvekili aday listelerinde son gün 21 Mayıs

4- İttifak yapan partiler, oy pusulasında nasıl yer alacak?

İttifak yapan partiler, oy pusulasında ittifak unvanları altında yan yana yer alacak. Partilerin logoları, isimleri, genel başkanlarının adları ile partiler için ayrılan her sütunun altında, milletvekili adaylarının isimleri de belirtilecek.

• Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, oy pusulasının taslağını gösterdi

5- İttifak alanı içine basılan "EVET" mührü hangi hallerde geçerli sayılacak?

İttifak alanı içerisinde, "EVET" mührünün, bir siyasi partiye ayrılan alana, hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne, ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde bir siyasi partiye ayrılan alana basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek. Sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek.

Bu haller dışında, yalnız ittifak alanı içerisine "EVET" mührünün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın ortak oyları sütununa rakamlar birden başlamak üzere, sırasına göre çizilmek suretiyle ayrı ayrı işaretlenecek.

6- Oy pusulaları kaç zarfa koyulacak?

Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyacak. 

7- İttifak oyları nasıl sayılacak?

Aynı ittifak içerisindeki siyasi partilerin her birinin geçerli oyu, ittifakı oluşturan siyasi partilerin o seçim çevresinde tek başına aldıkları oy sayısına, ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle bulunacak.

İttifak yapan her bir partiye ortak oylardan gelen pay, ittifak yapan siyasi partilerin tek başına aldıkları oyun bu partilerin toplam oyuna bölünmesiyle elde edilen katsayının, ittifakın ortak oyu ile çarpımı sonucu elde edilecek.

8- İttifak yapan siyasi partiler hangi halde barajı geçmiş sayılacak?

İttifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamının yüzde 10'u geçmesi halinde, bu siyasi partilerin her biri barajı geçmiş sayılacak. Seçim ittifakı yapılması halinde, yüzde 10'luk barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınacak, bu siyasi partiler için ayrıca baraj hesaplaması yapılmayacak.

9- İttifakın elde edeceği milletvekili sayısı nasıl hesaplanacak?

İttifakın elde edeceği milletvekili sayısının hesaplanmasında, ittifak yapan siyasi partilerin toplam oyu esas alınacak. İttifakın elde ettiği toplam milletvekili sayısı, ittifak yapan siyasi partiler arasında her birinin aldığı geçerli oy sayısı esas alınarak bu düzenlemedeki usule göre paylaştırılacak.

10- Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?

Birleşik oy pusulasında tercih edilen cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak suretiyle ''TERCİH'' veya ''EVET'' mührü basılması gerekiyor. Oy pusulasına, ''TERCİH'' veya ''EVET'' mührü dışında, herhangi bir yerine imza atılması veya işaret koyulması halinde oy geçersiz sayılacak. Birleşik oy pusulasının düzgün şekilde katlanıp zarfa koyulmasına dikkat edilecek.

Birleşik oy pusulasından başka, zarfa hiçbir şey koyulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçersiz olacak. Seçmene birleşik oy pusulası verildikten sonra hata veya başka bir neden ileri sürülerek yeni bir birleşik oy pusulası verilmeyecek.

Kaynak: AA