İnsan hakları alanındaki reformlar kitapçıkla anlatılacak

Avrupa Konseyinin kurucu üyelerinden Türkiye'nin 2002 yılından 2016 nisan ayına kadar insan hakları alanında hayata geçirdiği reformlar ve düzenlemeler "Türkiye ve İnsan Hakları" isimli kitapçıkta toplandı.

Adalet Bakanlığının hazırladığı kitapçıktan derlenen bilgilere göre, Avrupa Birliği'ne (AB) yapılan tam üyelik başvurusu sonrasında insan haklarına ilişkin parlamenterler düzeyinde çalışma yapmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu kuruldu. Komisyon, Türkiye'de insan haklarının ulusal düzeyde korunması için oluşturulan ilk ulusal insan haklarını koruma mekanizması oldu.

İnsan haklarının korunması ve geliştirilmesi amacıyla bir adım da 2010'da atıldı. Anayasa değişikliği yapılarak Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı tanındı. Anayasa Mahkemesi, 24 Eylül 2012'den itibaren, olağan kanun yollarını tüketmiş bireylerin insan haklarının ihlal edildiği iddiasıyla yaptıkları başvuruları kabul etmeye ve bu başvuralar hakkında karar vermeye başladı.

İşkence suçunda zaman aşımı kaldırıldı

Soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçlarda olduğu gibi, 30 Nisan 2013 tarihli kanun değişikliğiyle işkence suçunda zaman aşımı kaldırıldı. Ayrımcılık yasağını düzenleyen Ceza Kanunu'nun 122'nci maddesinde 2 Mart 2014 tarihinde yapılan değişiklikle, "ayrımcılık" ibaresinin yanında "nefret" ibaresine de yer verildi. Böylece söz konusu suçun nefrete dayalı ayrımcılık olduğuna vurgu yapılıp ceza miktarı artırıldı.

Kolluk Gözetim Komisyonu kuruldu

Kolluk şikayet sisteminin daha etkili ve hızlı işlemesini sağlamak, saydamlığını ve güvenilirliğini geliştirmek üzere kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen eylem, tutum veya davranışlarından dolayı idari merciler tarafından yapılan ya da yapılması gereken iş ve işlemlerin merkezi bir sistemde kayıt altına alınması ve izlenmesi amacıyla Kolluk Gözetim Komisyonu oluşturuldu. Bu komisyonla söz konusu işlemlerin AB standartlarına ulaştırılması amaçlandı.

AİHM başvurularında düşüş

Türkiye aleyhine AİHM önünde bekleyen başvuru sayısı son 3 yılda düşüş gösterdi. Böylece 2012'nin Aralık ayına oranla bu yılın nisan ayı sonu itibarıyla derdest başvuru sayısı yüzde 50 oranında azaldı. Düşüşte İnsan Hakları Daire Başkanlığı, İnsan Hakları Tazminat Komisyonunun kurulması ile bireysel başvuru yolunun işlerlik kazanması gibi yeni düzenlemelerin etkili olduğuna dikkat çekildi.