İstanbul'da lüks sitelerle ilgili çok sayıda iddia ortaya çıkıyor. Kat malikleriyle yöneticiler arasındaki anlaşmazlıklar, hatta kavgalarla gündeme gelmeye başladı. Site sakinleri, baskı ve tehdit iddialarıyla soluğu mahkemede alıyor.
TRT Haber ekibi baskı, tehdit, silahlı baskın gibi binlerce iddianın ortaya çıktığı sitelerdeki durumu araştırdı.
Özellikle kat malikleriyle site yönetimleri arasındaki anlaşmazlıklar mahkemelere taşındı. Söz konusu sorunların temelinde yatan sebep ise aidat bedelleri, ya da kat maliklerinin iddia ettiği gibi site yöneticileri tarafından talep edilen usulsüz ek ücretler.
Sitede oturan bir vatandaş, "Sosyal mesafe cezaları kesildi. 2 bin, 3 bin lira, 12-13 bin liraya varan bedeller" diyor.
Yüksek aidatlar alınıyor
750 lira aidat ödeyen başka bir site sakini ise hiç 750 lira ödeyemediğini, her zaman daha fazla ücret istendiğini şu sözlerle anlatıyor:
"750 lira aidatı ödüyorum, hiç 750 lira ödeyemedim ama. 900-1000-1050. Açıklaması ne, işte sizin pay ölçerinizde sıcak su kullanımınız var. Diyorum ki ben 2 aydır yokum evde, nasıl kullanmışım?"
Avukat Yasin Özkan, site sakinlerinin aidat ödemesi durumunda icralık olabileceğini şu sözlerle anlattı:
"Kat maliklerinden yönetimler genel kurullarda kabul edilen işletme projesinde bahsedilenin dışında hiç bir şey talep edemezler. Eğer aidatı ödemezsek yönetim sizi icra takibi yoluyla icralık yapabilir. Aylık yüzde 5 oranında yıllık yüzde 60’a tekabül eder, bir gecikme tazminatıyla bu parayı sizden alabilir."
Cezalara maruz kalınıyor
Peki ödemeleri reddedenlere uygulanan yaptırımlar neler?
Bir site sakini "Benim aidat borcumu aslında bütün apartmanın daire borcunu daire numaralarını yazarak apartman panosuna asıp, afişe etti bizi" dedi.
Yaptırımlara maruz kalan başka bir site sakini ise aidat ödemediği için otoparkı kullanamadığını, sıcak sularının kesildiğini ifade etti.
"Hiçbir şekilde ne ihtarnameyi ne mahkemeyi ciddiye almıyor"
Apartman yöneticisi ile mahkemelik olan bir site sakini yaşadıklarını anlattı.
"İlk etapta benim ısınma sorunum vardı. Apartman yöneticimiz kazanı kış aylarında geceleri kapatıyor ve dairemin yeterli derecede ısınmamasına sebep oluyor. Yakmasını istediğim zaman da işte 'çoğunluğuz biz, yakamazsın' şeklinde bir cevap veriyor. Hiçbir şekilde araştırma yapmadan benim dairemin soğuk olmasında dairemi kusurlu gösteriyor. Bu yüzden ben mahkemeye başvurdum. Apartman yöneticisiyle mahkemelik olduk. Sığınağımız kiraya veriliyor. Bu da yasal bir şey değil. Sığınak yönetmeliğine aykırıymış. Tüm apartmanın aidat borçlarını apartman panosuna asıyor. Dışarıdan başka üçüncü kişiler geldiği zaman benim dairemi görüp aidat borcumu görebiliyor. Bu da benim istemediğim bir şey sonuçta kişisel bir veri. Bunun için de savcılığa şikayette bulundum. Sığınak ile ilgili kendisine ihtarname gönderdim. Hiçbir şekilde ne ihtarnameyi ne mahkemeyi ciddiye almıyor. Bence bütün apartmanlarda profesyonel yönetim firmaları olması gerekiyor. Çünkü profesyonel yöneticiler bu kanunu çok iyi biliyorlar. Profesyonelce yönettikleri için mahkemelik olmuyorsunuz"
Site yöneticileri kimler?
Şikayetin odağındaki site yöneticilerinin kim oldukları ise asıl tartışma konusu.
Uzmanlar, kat maliklerinin hoşnut olmayacağı durumlarla karşılaşmaması için, itiraz hakkına sahip oldukları genel kurullara tam katılım sağlamaları gerektiğini belirtiyor.
'Site mafyaları'na karşı birlik olunuyor
Sitelerin yönetimlerini ele geçirerek fatura ve aidatlarla haksız kazanç elde eden şebekelere karşı federasyon kuruluyor. 25 site derneği bir araya geldi.
Bazı site yönetimlerinin yasa dışı yollarla hak talepleri üzerine dernek yöneticileri birlik oldu, adım atmaya hazırlanıyor. Tüm bu sorunların çözümü için 25 dernek yöneticisi bir araya gelerek, Tesis Yönetim ve Tedarikçileri Federasyonu kuruyor.
Federasyon, 14 Eylül'de Tesis Yönetim Derneği Başkanı Başkanı İbrahim Bozan ve Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı öncülüğünde kurulacak. Federasyonun kuruluşuna Türkiye'deki bu alanda çalışan tüm dernek yöneticileri katılacak.
"Mafyatik durumlardan kurtulmuş değiliz"
Kentsel Tesis Yönetim Derneği Suat Sandalcı, site ve apartmanlarda yaşanan sorunlara kaşı 25 derneğin bir araya gelerek federasyon kuracağını belirterek, "Biz bu çete diye tabir ettiğimiz mafyatik durumlardan kurtulmuş vaziyette değiliz. 2 bin dairelik konutta 5 bin 6 bin kat malikinin çocukların ve insanların yaşadığı bir toplulukta bu çeteler cirit atabiliyor. Dolayısıyla usulsüz yönetim tarzı, kat mülkiyeti dışında uygulanan fonksiyonlar, giderlerin gelişi güzel başkalarına peşkeş çekme yoluyla ciddi bütçeleri sıkıntıya sokuyor. Kat maliklerini borçlandırma hareketleri, dolayısıyla site görevlilerinin, güvenlik personellerinin izinsiz çalıştırılması gibi birçok usulsüz davranışlar, bizleri hem ülkemizde tesis yöneticilerinin bir karneye standartlarının oluşturmaya itti. Bu sektörde de herkes yöneticilik yapamasın" dedi.
Suat Sandalcı sözlerine şöyle devam etti:
"25 dernek bir araya gelerek federasyon kuruyoruz. Bu sayede bu kat maliklerimiz de çetelerle mafyatik gruplarla karşı karşıya kalmayacaktır. Ankara Üniversitesi ile görüşmeler halindeyiz. Artık işinde uzmanlaşmış tamamen Avrupa standartlarında eğitilmiş insanlar bu üniversitelerin hocalarından destek alabilecekler"
Site yönetimlerinin kararları hukuka aykırı mı?
Avukat Necmettin Hüseyin Adaletoğlu, TRT Haber'e site yönetimleriyle site sakinleri arasında yaşanan sorunlarla ilgili açıklama yaptı.
Site yönetimlerinin aldığı kararların hukuki zeminde bir dayanağı olup olmadığını sorduğumuzda Adaletoğlu, "Devletin düzenlemelerine dayanan yaptırımları site yönetiminin yapması mümkün değildir" diyor.
Yönetimlerin planlarında ortak gider planlarının belirlendiğini ve bu doğrultuda harcamaların yapıldığını ifade eden Adaletoğlu sözlerine şöyle devam etti:
"Yönetim planında sitelerin gider kalemleri bellidir. Bu gider kalemlerinde ortak masraflar için site sakinlerinden ücret talep edilir, bunlar ortak kullanım içindir. Meydana gelen harcamalar ortak giderden karşılanır. Bunun içinde elektrik, su, temizlik, çevre ve peyzaj gibi ortak harcamalar yer alır. Farklı nedenlerle siteyi ilgilendiren konularla ilgili tüm site sakinlerinden ortak ücret alınabilir. Yetmediği yerde fazlası da talep edilebilir. Ancak yönetim tarafından belirlenen aidatın üzerinde bir ücret talep ediliyorsa bunun bildirimini önceden yapmak gerekir. Bildirim sonucunda tahsil edilir. Aksi takdirde "sigara içtin, maskeyi takmadın" gibi sebeplerle idari cezanın konusu olacak gerekçelerde site yönetimi bir ceza talep edemez. Kanunu bir dayanağı olmayan konuda ceza söz konusu olamaz. Devletin düzenlemelerine dayanan yaptırımları site yönetiminin yapması mümkün değildir"
Yaptırım karşısında vatandaşlar ne yapmalı?
Hüseyin Adaletoğlu, site sakinlerinin zorunlu bir şekilde ücret talep eden yönetim karşısında hukuki olarak haklı olduğunu söyledi. Yasal zeminde hakkını tahsil edebileceğini sözlerine ekledi:
"İcra takibi neticesinde böyle bir borcun esasında olmadığı belgelendirilerek itiraz hakkı vardır. Sonrasında açılan dava sonucunda site sakinlerinin lehine sonuçlanacaktır"
"Tüm masraflar yönetim planına uygun olmalı"
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa da TRT Haber'e değerlendirmelerde bulundu. Sitelerdeki masrafların yönetim planına uygun şekilde olması gerektiğini, bunun tapuda da yasal olarak yer alan bir durum olduğunu ifade etti.
Site yönetimlerinin belirlenmesiyle ilgili ise müteahhit firmanın başka bir şirket oluşturarak yürüttüğünü ya da profesyonel şirketle anlaşma sağlandığını söyledi:
"Site ve apartman aidatları yönetim planı denilen bir plan var. Binayla ilgili usul ve esasların olduğu, kat maliklerinin haklarının olduğu bir planlama. Bina yönetim planı tapuda yer alan bir düzenleme. Yönetim planı dışarıdan destek alarak yürütülür ya da müteahhit firma kendisi bu uygulamayı devam ettirir. Firma kendisine farklı bir isimle şirket kuruyor. "X yönetim firması siteyi şu kadar yıl yönetecek. Koşul ve kuralları o firma belirleyecek" diyor. Aidatın ödenme biçimi, kişi başı mı, daire başı mı, kat başı mı yani nasıl olacağı yönetim planında yer almak mecburiyetinde. Vatandaşların bir şikayeti varsa tapuya giderek yönetim planını inceleme hakkına sahip. Kuralların dışında bir uygulama yürütülüyorsa site yönetimi tarafından, vatandaşlar ödemek mecburiyetinde değil, dava açabilir
Apartman yönetimi kamu görevi yapamaz. Ceza kesme hakkında kesinlikle sahip değil. Sadece ihbar etme hakkına sahiptir."