Kafkas İslam Ordusu için yazıldı: Laleler

"Ne vahttır Bakünün gözü yoldadır. Bir gonağ gelesiz bize laleler."

28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan, ilk anlaşmasını Osmanlı Devleti ile imzalamıştı. Rusya'da ise Bolşevikler yönetime gelmişti, hedefte de zengin petrol rezervlerine sahip Azerbaycan vardı.

Osmanlı Devleti, Azerbaycan Türklüğünün güvenliğinin sağlanmasını, Ermenilerin Karabağ'da Zenzegur'da ve diğer bölgelerde Azerbaycan Türklüğüne saldırmaktan vazgeçmesini, demir yollarının kontrolünün Osmanlı Devletine verilmesini istiyordu.

Osmanlı'nın kahraman 'Kafkas İslam Ordusu'

4 Haziran 1918'de Azerbaycan lideri Mehmet Emin Resulzade, Enver Paşa'ya müracaat ederek yardım istedi.

Enver Paşa yeni ordu kurulmasını emretti

Mehmet Emin Resulzade Enver Paşa'ya, "Bizim ordumuz yok, bizim gücümüz yok biz kendimizi koruyamayız. Bakü'de Bolşevik Sovyetler var onları temsil eden Ermeniler var ve Bakü'ye İngilizler girdi. Hatta Gürcüleri de Almanlar destekliyor. Bizi kim destekleyecek" dediğinde, Enver Paşa derhal bölgede bir yeni ordu kurulmasını emretti.

Enver Paşa kardeşi Nuri Paşa'yı ordunun komutanı yaptı. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına gelindiğinde zor durumda olmasına karşın, Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nu yardım için kardeş ülkeye gönderdi.

Kafkas İslam Ordusu'nun komutanı Nuri Paşa

25 Mayıs 1918’de Gence’ye ulaşan Nuri Paşa, dağınık birlikleri toplayarak Kafkas İslam Ordusu’nu kurdu.

Askerleri Türk bayraklarıyla karşılayan Azerbaycanlılar, onların gelişi için kurban kesti.

Gence’ye giriş yapan binlerce Osmanlı askerinin başındaki kırmızı fesleri ve püskülleri ise uzaktan gelincik tarlasını andıran bir görüntü oluşturuyordu.

[Kafkas İslam Ordusu Bakü'de | Fotoğraf: DepoPhotos]

Şair Telman Haciyev, bu askerler için "Yazın evvelinde Gence çölünde" şeklinde başlayan Laleler şiirini yazdı. 

Bu arada gelincik, Azerbaycan Türkçesinde “lale” demek.

Gence, Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir’i Bolşevik ve Ermenilerden temizleyen Kafkas İslam Ordusu, 30 saatlik muharebeden sonra Bakü’yü kurtardı.

Kafkas İslam Ordusu, 1130 şehit verdi.

Bugün Azerbaycan'da sadece Bakü'de değil Şamahı'da, Şeki'de, Gence'de Türk şehitlikleri bulunuyor. Bu şehitlikler Azerbaycan Türkleri tarafından birer kutsal emanet olarak görülüyor ve şehitliklerin bakımını Azerbaycan Hükümeti yapıyor.

İşte Kafkas İslam Ordusu'na yazılan ve bestelenen o şiirin sözleri:

"Yazın evvelinde Gence çölünde
Çıhıblar yene de dize laleler
Yağışdan ıslanan yarpağlarını
Seripler dereye düze laleler
Hayalimden neler gelib ne geçer
Yaz gelir ellere durnalar köçer
Bulağlar semaver ağ daşlar şeker
Benzeyir çemende köze laleler
Meylim üzündeki gara haldadır
Hicranın elacı ilk vüsaldadır
Ne vahttır Bakünün gözü yoldadır
Bir gonağ gelesiz bize laleler."

Erdal Demirhan

Kurgu

Nihal Keskiner

Haber prodüktörü