Sadece Türkiye’nin değil Irak, Suriye, Libya ve çok sayıda Orta Doğu ülkesinin bugün yaşadığı sorunların belki de en önemli ortak noktasıydı.. ABD’nin bölgedeki ‘gölgesi’ olarak nitelenen Brett McGurk birlikte çalıştığı başkanların en yakınındaki isimlerden biri olarak bölgedeki yangına sürekli odun atan, daha da ötesi ‘yangını başlatan’ kişilerden biri olarak kabul ediliyor.
Aralık 2018’de ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘Irak’tan asker çekme’ kararına tepki olarak istifa eden McGurk, son seçimlerde Joe Biden’ın kazandığı başkanlığın ardından yeniden eski görevine dönecek. Biden’ın geçtiğimiz günlerde açıkladığı A Takımı’nda McGurk’ün ismi ‘Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü’ olarak yer aldı.
[McGurk, Başkan Obama döneminde DEAŞ ile Mücadele Özel Temsilciliğini yürütmüştü. Foto: Beyaz Saray.]
Biden’ın yol haritasının bir göstergesi
Peki ama bölgeyi yakından takip eden hemen herkesin ‘tüm sorunların temelinde o vardı’ dediği McGurk nasıl oldu da bu göreve yeniden geldi? Göreve başlamasının sahaya etkileri ne olacak? Ve daha da önemlisi bölgede askeri açıdan varlığını perçinleyen Türkiye bu yeni dönemden nasıl etkilenecek?
Emekli Tuğgeneral, İstinye Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fahri Erenel’e göre bu atama aslında ABD’nin yeni başkanı Biden’ın bölgede nasıl bir yol haritası izleyeceğinin göstergesi…
McGurk’ün henüz Biden’ın ABD Başkan Yardımcısı olduğu dönemde onun takımında olduğunu hatırlatan Erenel, iki ismin daha önce Irak’ta çalıştığını söyledi.
[Doç. Dr. Fahri Erenel. Foto: AA]
Irak’taki durumun baş mimarı
Fahri Erenel, ‘Irak’taki mezhepsel ve etnik sorunların baş mimarı’ olarak tanımladığı McGurk’ün DEAŞ’ın bölgede var olmasında, Nuri El Maliki’yi Irak’ın başına geçiren anayasanın hazırlanmasında, Kürtlere özerklik verilmesinde ve Şii Arapların öne çıkmasında başrol oynadığı görüşünde…
“Bugün Irak’ta refah yoksa ve ülkenin dört bir yanında kaos varsa sorumlusu McGurk” diyen Fahri Erenel, “Bağdat Büyükelçisi olacakken özel hayatı nedeniyle resmi olarak bu gerçekleşmedi. Ancak hep bölgede oldu ve önemli görevler aldı. Irak’taki modeli Suriye’ye taşıdı ve orada da ciddi sorunların yaşanmasına neden oldu” şeklinde konuştu.
“PKK-YPG unsurlarını ABD’nin vekili olarak görüyor”
Doç. Dr. Fahri Erenel, o döneme dair “Önce Türkiye ile iş birliği noktasında süreci uzattı ve diğer tarafta teröristlerle ilişki kurdu. Ankara’nın müdahalesini geciktirdi” diyerek, şöyle konuştu:
“Bölgedeki teröristlerin en büyük destekçilerinden oldu… Kimi zaman aynı sofrada onlarla yemek yedi, kimi zaman ellerinden plaket aldı. McGurk, bölgedeki PKK-YPG unsurlarını ‘ABD’nin vekili’ olarak gören bir isim. Hatırlayın Bağdadi’nin öldürülmesi olayında dahi Ankara’yı suçladı. McGurk aslında tipik bir Türk düşmanı.”
.jpg)
[Bölgedeki terör unsurlarıyla çok yakın ilişkileri olan McGurk, Suriye ve Irak'ı sıklıkla ziyaret ediyor.]
Bölgedeki ABD askeri sayısı artabilir
Fahri Erenel’e McGurk’ün göreve gelişinin Irak ve Suriye’deki dengeleri nasıl değiştireceğini de soruyoruz. Öncelikle McGurk’ün Irak ve Suriye’yi çok iyi bilen bir isim olduğunu anımsatan Erenel’e göre yeni dönemde ABD’nin bölgedeki askeri varlığını artırması sürpriz olmaz.
McGurk'ün Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü olarak görev üstlenmesinin muhtemel sonuçlarını Erenel şöyle yorumluyor:
“Amerika Birleşik Devletleri Merkez Komutanlığının bölgedeki gücü CENTCOM tarafından ‘tutulan’ bir isim McGurk. Bu kesimin bölgede ‘sert güç’ istediğini biliyoruz. Bu da ancak daha fazla sayıda askerle mümkün… McGurk’ün göreve gelmesi onlara istedikleri bu gücü verebilir.
McGurk’ün bölgedeki en önemli isteği Irak ve Suriye’yi fiilen bölmek… Irak’ı 3 bölmek, Suriye’nin ise kuzeyinde bir Kürt devleti kurulmasını sağlamak McGurk’ün temel hedefi. Bunu yapabilmesindeki en önemli engel Türkiye’nin bölgedeki askeri gücü. Dolayısıyla Türk unsurlarının bölgeden çıkması için elinden geleni yapacaktır.”
Teröristler bayram ediyor
McGurk’un Suriye rejimi ve bölgedeki Ruslarla ilgili tek kelime etmediğini hatırlatan Doç. Dr. Fahri Erenel, Türkiye’nin terörle mücadelesinin de bu atamadan etkilenebileceği görüşünde:
“McGurk’ün göreve gelmesi PKK-YPG unsurlarında bayram havası estirdi… Sincar burada kritik bir role sahip. Oraya sahip olan hem Suriye hem Irak için stratejik üstünlük sağlamış olacak. Bu nedenle hemen herkesin bir şekilde orada gücü var. Sincar’da teröristler güçlenirse bu Türkiye’nin terörle mücadelesine zarar verir.
ABD bu bölgede ‘saldırgan’ bir tutumla hegemon güç olmak isterse Rusya buna ne diyecek? ABD ve Rusya bu adımları anlaşarak mı yoksa savaşarak mı atacak henüz bilmiyoruz...
McGurk’ün bir diğer görev yeri Kuzey Afrika… Burası da Libya’daki durumumuz nedeniyle McGurk’ün Türkiye ile karşı karşıya geleceği bir alan olabilir. Kaldı ki ABD’ye Libya’daki dengeleri değiştirmesi için Fransa’nın destek vermesi ve oraya NATO müdahalesi de muhtemel. Tüm bunları alt alta koyduğumuzda McGurk döneminde Türkiye’yi zor bir süreç beklediğini söylemekte fayda var.”
5.7ºC
Ankara
