Modern köle tacirleri 1 kişiden 8 bin dolar kazanıyor

İnsanlık tarihi kadar eski bir kavram kölelik… Kişinin iradesini yok sayan, temel hak ve hürriyetlerden mahrum bırakan, para karşılığı başka birinin malı olma durumuna imkan sağlayan bu kavram, 19'uncu yüzyılın başlarında birçok ülke tarafından yasaklandı. Ancak günümüzde devam eden formları var. Kölelik isim değiştirerek hala varlığını sürdürüyor. Bu durumu anlatan yeni kavram ise ‘Modern Kölelik’…

Modern kölelik en basit şekliyle kişilerin şiddet ve tehdit yoluyla zorla çalıştırılması olarak tanımlanıyor. Birleşmiş Milletler’in "Küresel Çağdaş Kölelik Tahminleri" verilerine göre, 2021'de 50 milyon kişi modern köle durumunda. Üstelik verilere göre son 5 yılda modern kölelikte dikkat çeken bir artış var. 2016 verilerine kıyasla modern köle sayısının 10 milyon arttığı görülüyor.

Afrika’dan Amerika’ya uzanan köle ticaretinin acı rotası

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) Başkanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç ile modern kölelik kavramını ve günümüzdeki etkilerini konuştuk. Prof. Dr. Kılıç, tarihsel süreçte en büyük köle ticareti rotasının Afrika’dan Amerika kıtasına yapıldığını belirtiyor. “Bazı tarihçilere göre hemen hemen 12 milyon Afrikalı köle olarak Amerika kıtasına götürüldü. Bazı tarihçiler bunun 25 milyon hatta 40 milyona yakın olduğu görüşünde” diyen Kılıç, “Afrika’dan Amerika kıtasına yapılan bu köle ticareti insanlık tarihinin en trajik zorunlu göçü olarak biliniyor” ifadesini kullanıyor. Kölelik 19'uncu yüzyıl başlarında ABD ve İngiltere’de yasaklanıyor. İngiltere’den sonra Avrupa’da yasaklayan ikinci ülke ise Osmanlı Devleti…

Bir modern kölenin maddi getirisi 8 bin dolar-40 milyon dolar arasında

Yasaklansa da farklı şekillerde köleliğin sürdüğünü hatırlatıyor Prof. Dr. Kılıç. Üstelik yine odak noktasında Afrika var… “Modern kölelik en yayın Afrika kıtasında kendisini gösteriyor. Ardından Asya ve Pasifik bölgelerinde modern kölelik uygulamalarının yapıldığını biliyoruz” diyor Kılıç ve ekliyor:

“Modern köle tüccarları 18-19'uncu yüzyıllardaki emsallerinin kazandığından 30 kat daha fazla para kazanıyor. Tabiri caizse bir sektöre, bir endüstriye dönmüş durumda. Zorla çalıştırılan bir işçi çalıştığı kişi için yaklaşık 8 bin dolar kar sağlıyor. Evlilik ya da cinsel istismar şeklindeki insan ticaretinde bu getiri 40 milyon dolara kadar yükselebiliyor. Modern kölelik adı altındaki yasa dışı sistemin yıllık kar oranının 150 milyar dolar kadar olduğu ifade ediliyor.”

Modern köleliğin en büyük mağdurları kadınlar ve kız çocukları

Savaşlar ve beraberinde gelen iç karışıklıklar, gıda yetersizliği, ekonomik krizler ve yoksulluk modern köleliğe zemin hazırlayan faktörler… Özellikle son yıllarda modern kölelikte artış görülmesi bu nedenlerle açıklanıyor. Kılıç, “Her istatiksel veride kadınların ve kız çocuklarının en yüksek mağduriyete maruz kaldıklarını görüyoruz. Modern köleliğe maruz kalanların yüzde 71’ni kadınlar ve kız çocukları oluşturuyor” diyor.

Modern köle tüccarları kim?

TİHEK Başkanı Prof. Dr. Kılıç yasal görünümlü bazı girişimlerle modern köleliğe kapı aralandığına vurgu yapıyor. Ancak asıl modern köle tacirlerinin illegal örgütlerce sağlandığını aktarıyor:

“Kimi zaman terör örgütleri kimi zaman da suç örgütleri modern köleliğin tacirleri durumunda. Bunların kendilerine hem eleman devşirme hem de rant elde etme amacıyla kullanabiliyorlar. En önemlisi de insan kaçakçıları… Afrika’dan Uzak Asya’dan insanları kaçak yollarla kaçırarak sömürüyorlar.”
 

Grafik: Şeyma Özkaynak