Öğrenciler artık yaratıcılıklarını konuşturacak

Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) kamuoyunun görüşüne sunulan ilkokul ve ortaokul Türkçe müfredat programında köklü değişikler yapıldı.

21. yüzyıl becerileri yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme, yansıtıcı düşünme, dijital yetkinlik, estetik duyarlılık içerecek şekilde yeniden yapılandırıldı.

Program ayrıca medya okuryazarlığını da ön plana çıkaran bir anlayışla güncellendi. Programda yer alan dijital içeriklerde, "içindekiler" ve "sözlük" bölümlerini kullanabilme, çoklu medya kaynaklarının güvenilirliğini sorgulama, yazdıklarını çoklu medya kaynaklarını kullanarak paylaşma, bir eserin yazılı metni ile medyadaki sunumunu karşılaştırma ve çoklu medya kaynaklarındaki mesajları anlama ve değerlendirme gibi kazanımlar aynı zamanda bilinçli bir medya okur yazarı olmayı gerektiren beceriler arasında sıralandı.

Birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar daha önceki müfredatta toplam 494 olan Türkçe müfredat kazanımları, yeni müfredatta 366'ya indirilerek, sadeleştirildi.

Buna göre, Türkçe derslerinde program genelinde, öğrencilerin eleştirel ve yaratıcı düşünme becerisini geliştirmek için okuma ve yazma kazanımlarını ön plana çıkaracak değişiklikler yapıldı. Müfredatın genelinde sadeleştirilen dil bilgisi konuları, günlük iletişimdeki beceriler esas alınarak yeniden düzenlendi.

Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda Türkçe öğretiminin yanında, düşünme, anlama, sıralama, sınıflama, sorgulama, ilişki kurma, eleştirme, tahmin etme, analiz-sentez yapma, değerlendirme gibi zihinsel becerilerin geliştirilmesi amaçlandı. Birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar kazanımların yapısı ve hiyerarşisi, öğrencilerin "sözlü iletişim", "okuma" ve "yazma" alanlarında temel becerileri kazanmaları ile birlikte üst düzey bilişsel becerileri geliştirecek şekilde yeniden planlandı.

Programda ayrıca okuma ve yazma becerisinin geliştirilmesinin yanında alışkanlığa dönüştürülmesine yönelik kazanımlara da yer verildi. Yazma becerisinin alışkanlığa dönüştürülebilmesi için planlı yazma etkinliklerinden ziyade özellikle ilk sınıflarda öğrencilerin duygu ve düşüncelerini serbest bir şekilde ifade etmelerini amaçlayan yaratıcı yazma yaklaşımları dikkate alındı.

Sözlü iletişim öğrenme alanıyla öğrencilerin duygu ve düşüncelerini hazırlıklı ve serbest konuşmalar yaparak, ifade edebilmesinin yanında günlük iletişimde de gerekli olan nezaket kuralları ile demokrasi ve hoşgörü değerlerini içselleştirecek şekilde benimsemesi öngörüldü.

PISA müfredatta

İlkokulun ilk yıllarında öğrencilerden sözlü iletişim alanında kurallara uyarak konuşma beklenecek, sonraki yıllarda topluluk önünde konuşmalar veya sunumlar için hazırlık yapmaları, konuşmasını hazırlamak için okuduklarına atıf yapma, konuşma ve tartışma içinde ana fikri belirleme, sorgulama, konuyu özetleme gibi sarmal bir şekilde ilerleyen bir kazanım hiyerarşisi oluşturuldu.

Türkçe dersi müfredatında okuduğunu anlama becerisini geliştirmeye yönelik kazanım ve açıklamalar, PISA ve PIRLS gibi uluslararası sınavlarda ölçülen becerileri yansıtacak şekilde yapılandırıldı. Buna göre, Türkçe derslerinde öğrencilerin metin içerisinde açıkça verilen bilgiler doğrultusunda bilgiyi bulma, bilgileri sıralama ve gruplandırma gibi basit düzeyde işlemler dışında, eleştirel düşünme, soyut düşünme, analitik düşünme, elde edilen bilgiler ile gerçek hayat arasında ilişkiler kurabilme gibi daha üst seviyedeki becerilerin gelişmesine de olanak sağlandı.

Güncellenen Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda yer alan "Duygu, düşünce ve isteklerini ifade etme, iletişimde dinlemenin önemini kavrama, iş birliği yapma, grup çalışmalarına etkin bir şekilde katılma, paylaşma, kitle iletişim araçlarındaki bilgileri sorgulama, etkili bir iletişim kurmak için gerekli hususları fark etmeye" yönelik konuşmalarda nezaket kurallarını uygulama, başkalarını dinleme, konuşmasında uygun hitap ifadeleri kullanma, başkalarının sözünü kesmeme, konuşmanın bitmesini bekleme, akış içinde söz alarak konuşmaya katılma, karşısındakini saygıyla ve sabırla dinleme gibi kazanımlar günlük yaşamla ilişkilendirildi. Bu sayede Türkçe dersinin günlük yaşam becerilerini de geliştirerek öğrencileri hayata hazırlamada önemli rol üstlendi.

Dil bilgisi 5. sınıfa alındı

Yeni Türkçe müfredatında birinci sınıftan itibaren gramer ağırlıklı bir eğitim yerine okuma, anlama ve yazma becerilerinin geliştirilmesi için kazanımlar ağırlıklı olarak öğretilecek.

Geçmiş yıllarda 2. sınıftan itibaren başlayan dil bilgisi kazanımları, güncellenen programda 5. sınıftan itibaren sözlü iletişim, okuma ve yazma öğrenme alanlarının içerisine yerleştirildi. Güncellenen programda ilk dört sınıf seviyesinde dil bilgisi kazanımlarına yer verilmedi. Dil bilgisi kazanımları, dil ile ilgili kural ve tanımları ezberleten bir anlayışın aksine anlam ve işlevi ön plana çıkaran bir anlayışla yeniden yapılandırıldı.

Türkçe eğitim müfredatında okuma becerisinin geliştirilmesi için, kitap okuma ve özetleme, not alma, okudukları üzerine soru sorma becerisi, ana fikri, tema ya da yardımcı fikirleri tespit edip sözlü ifade edebilmesi kazanımları ana hedef olarak belirlendi.

Yazma becerisinde ise ilk sınıflardan itibaren öğrencilerin duygu ve düşüncelerini serbest bir şekilde anlatabilmeleri esas alındı. Uzmanlar, ilk sınıflardan itibaren öğrencilerin yaratıcılıklarını daha çok kullanabildiklerine dikkati çekerken, bu becerilerin kurallara bağlı kalmak adına üst sınıflarda kaybedilebildiğini, yeni müfredatta ise bu konuda çok önemli köklü bir değişikliğe gidildiğine işaret etti.

Müfredatta, bitişik eğik yazı uygulamasının devam ettirilmesiyle Türkçe dersinin öğrencilere kazandırmak istediği zihinsel becerilerin sorgulama, ilişki kurma, sınıflama, analiz ve sentez yapabilme gibi gelişiminin de desteklenmesi sağlandı.

Türkçe'de klasik yöntem de uygulanacak

Yeni müfredat taslağında, çoktan seçmeli sorularla (test) Türkçe dersinin ölçülemeyeceğine de işaret edilerek, puanlama sisteminde çoklu değerlendirme esas alındı.

İlkokullarda birinci ve ikinci sınıfta çoktan Türkçe derslerinde seçmeli testler kullanılmamasını tavsiye eden yeni müfredat taslağında, yorum gerektiren açık uçlu ve klasik sınavlar, izleme testleri, tema sonu değerlendirme testlerinin de puanlama sistemine getirilmesi planlaması yer aldı.

Yenilenen müfredatla birlikte Türkçe dersinin değer aktarımındaki rolü de göz önünde bulundurularak milli, manevi, ahlaka ve evrensel değerler ön plana çıkarıldı. Programda değerler, temalar ve konu örnekleri başlıklı bölüme yerleştirildi.

MEB'in Türkçe dersi müfredat taslağında ayrıca ana temalar "Erdemlerimiz", "Dünya ve çevre, "Milli kültürümüz", "Milli Mücadele ve Atatürk", "Vatandaşlık bilinci", "Sağlık, spor ve oyun", "Sanat ve toplum", "Bilim ve teknoloji" olarak belirlendi.