İnsanların yoğun olarak bulunduğu park ve bahçe gibi alanlarda gezdirilmesi yasak olan bu köpeklerin saldırgan olmalarının altında yanlış yetiştirilmeleri yatıyor.
Gaziantep’te 4 yaşındaki Asiye Ateş'in pitbull cinsi iki köpeğin saldırısına uğraması tüm Türkiye’nin gündemine oturdu. Ardı sıra gelen Denizli ve İstanbul’daki pitbull saldırılarıyla da gözler bu köpek ırklarına çevrildi.
Peki, birçok ülkede üretilmesi-satışı yasak olan ve tehlikeli ırk olarak kabul edilen pitbulları saldırgan yapan ne? İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Prof. Dr. Erman Or’la konuştuk.
Pitbullun terrier ve buldog köpeklerinin çiftleştirilmesiyle ortaya çıkan melez bir köpek ırkı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Or, yanlış yetiştirilme yöntemlerinin pitbullu saldırgan yaptığının altını çiziyor:
“Siz eğer pitbulları veya başka hayvanları yetiştirirken sakıncalar yaratırsanız o zaman bu hayvanlar tehlikeli olarak nitelendirilmiş olursunuz. O yüzden bir ırkı veya türü tehlikeli olarak nitelendirmenin çok doğru olmadığını düşünüyorum. Tehlike kavramı onları yetiştiren, onlarla vaktini geçiren insanlarla ilişkili.
Köpek, insanlarla esasında çok yakın yaşamış ve bir can dostu. Dolayısıyla köpeğin sahibine bağlı olması ve ondan komut alması çok doğal bir şey. Ayrıca tehlikeli ırklar olan pitbull ve diğerleri için, bu ırklara özgü hayvanların çeneleri çok güçlü. Güçlü bir kas yapısına sahipler. Dolayısıyla görüntüleri daha iri ve korkutucu olarak nitelendirilebiliyor ama bu hayvanların çocuklarla içli dışlı olduğu çeşitli örnekler verebiliriz.”
Sadece pitbullar değil diğer köpeklerde de saldırıların olabileceğine dikkati çeken Prof. Dr. Or., “Mesela Golden ırkı köpekler son derece aile yaşantısına uygun, çocuklarla birlikte olması önerilen ırklarken, bunlarla ilgili dosyalar da var. Kafa derisinde çok büyük miktarda hasar bırakan ve Gaziantep’te saldırıya uğramış kızımız gibi estetik operasyona ihtiyacı olan vakalar gördük. Dolayısıyla üzerinde durmamız gereken ırktan çok o köpeğin bakımını ve beslemesini üstlenen kişilerin gerçekten onlarla nasıl ilişki kurdukları. Gerçekten onları can dostu olarak mı görüyorlar? Yoksa farklı amaçlarla, bir silah olarak veya başka insanları korkutmak amacıyla bir girişim içindeler mi? Bunun denetlenmesi gerekiyor. Bu yüzden o köpeklerin bakımı-beslenmesinden sorumlu olan insanların da takip edilmesi ve gerekli önlemleri onlara yönelik alınması gerekiyor” diyor.
“Kuru ve yaş mamalarla beslenmeli”
Pitbulların beslenmesiyle ilgili olarak da çiğ etle beslenmelerinin yanlış olduğuna değinen Prof. Dr. Erman Or, şunları söylüyor:
“Beslenmesiyle ilgili genel olarak söylediğimiz şey şu, doğasına uygun çeşitli kuru-yaş mamalarla beslenmelerini öneriyoruz. Maalesef uygulamada böyle olmuyor. Çiğ etle beslemeler, daha vahşi bir yetiştirme, karanlık ortamlarda o hayvanların tutulması, sosyalleşmelerine izin verilmemesi ve sadece bir kişiyle muhatap olması, hatta sahibinden başka herkesin düşman olarak kabul edilmesi… Küçüklüğünden itibaren böyle yetiştirilen bir hayvanın sonradan ortama çıktığında nasıl olumlu hareketler sergilemesini bekleyebilirsiniz. Ama şu uyarıyı da yapmak isterim. Küçük çocuklar veya ergin bireylerin de dikkatli olması, çocuklarına sahip çıkması gerek. Hayvanların serbest dolaştırılmaması gerektiğini söylüyoruz ama çocukların da serbest olarak bilmedikleri ortamlarda yalnız başlarına tanımadıkları kişilerin ortamında bulunmaması önerilebilir. Yine bir dava dosyasından örnek vermek isterim. Bir tane küçük oğlumuz sokakta oynuyor, anne baba yanında yok. Sokakta bulunan bir sokak köpeği tarafından ısırılıyor. Ve burada da o sokak köpeğini devamlı besleyen, bakımını az çok üstlenmiş olan kişi devamlı besleme yaptığı için bu sefer sorumlu olarak nitelendirilebiliyor.”
Prof. Dr. Erman, bu tarz saldırıların önüne geçmek için eğitimin de oldukça önemli olduğunu belirtiyor.
“İşin iki boyutu var. Hem hayvan sahiplerinin alması gereken önlemler, eğitim. Hem de bizlerin çocuklarımıza sahip çıkmamız açısından. Bu baştan da söylediğimiz gibi aldıkları eğitim, direktifler, yaşam şekliyle son derece ilişkili. Sahibine çok bağımlı. Zaten biliyorsunuz köpek sahibiyle çok yakın ilişki kuran ve ona bağlı olarak gerekirse onun için canını verecek kadar o yüzden can dostu diye ifade ediliyor. Bu şekilde ilişkisi olan bir hayvanın hele hele de böyle melez bir ırksa, çene kasları çok kuvvetliyse böyle yaptırımlar karşımıza çıkabiliyor.”
“Saldırganlığı bir ırka ya da bir gene özgü olarak nitelendirmemiz son derece yanlış”
“Saldırganlıkla ilgili bir genelleme yapmamız, bunun biyolojik olarak bir ırka ya da bir gene özgü olarak nitelendirmemiz de son derece yanlış” diyen Prof. Dr. Or, pitbulların geçmişten bu yana tehlikeli olarak görülmesinin nedenini de şöyle açıklıyor:
“Burada aslında bu ırka özgü olan köpeklerin zaten geçmişlerinde devamlı ailevi olarak böyle olayların olması, ayrıca görüntülerinin daha kassal yapıları, çene kasları görüntüsünü korkutucu kılabiliyor. Sırf pitbull değil diğer yasaklı ırklardan da örnek verebilirim. Mesela vahşi hayvanlara karşı yine koruma amaçlı olarak yetiştirilmeleri onların bu geçmişine uygun bir gelecek inşa edilmesine yol açıyor. Örneğin alman kurt köpekleri. Alman kurt köpekleri ile ilgili de eğer benzer şekilde bir yetiştirme hedeflenirse, bakım, beslemesi böyle kötü niyetli olarak yapılırsa aynı tepkileri o hayvanlardan da görme olasılığımız zaten var.
Saldırganlıkla ilgili bir genelleme yapmamız, bunun biyolojik olarak bir ırka ya da bir gene özgü olarak nitelendirmemiz de son derece yanlış. Tamamen insan kaynaklı olarak değerlendirmemiz gerekiyor. Eğer iyi tohumlar atarsak toprağa bunlar güzel yeşeren ürünler haline gelebilir ama bunun tersini yaptığımızda da beklentilerimizi farklı tutmamamız gerekiyor.”
15.9ºC
Ankara
