Tanklar bir kez daha Avrupa’da: Ukrayna’da dengeler değişecek mi?

İkinci Dünya Savaşı bittikten sonra belki de kimse henüz tek bir asır bile geçmeden kıtada sığınakların açılacağını, sirenlerin çalacağını beklemiyordu. Bir yılını doldurmak üzere olan Ukrayna-Rusya savaşı sadece Avrupa’nın değil dünyanın reel politik dengelerini de değiştirdi.

Bu değişimin kısa zamanda sona ermeyeceği savaşın henüz ilk haftasında belli oldu. ‘72 saatte Kiev’ beklentisi Rusya için daha ilk günün sonunda yakıtları biten zırhlı araçlar, gıda başta olmak üzere ciddi lojistik sorunlar yaşayan askerler ile giderek terse dönen bir sürece evrildi.

Aradan geçen zamanda sahada önemli kırılma noktaları oldu. SİHA’ların sahneye çıkması, Moskova’ya yönelik çok ciddi ambargoların başlaması, Rusya’nın ilerleyemediğini gören ABD başta olmak üzere batılı ülkelerin Ukrayna için son derece kritik ve pahalı silah sistemlerini sağlaması bunlardan bazıları.

[İkinci Dünya Savaşı sırasında da tanklar ve zırhlılar Avrupa'da kritik görevler üstlenmişti.]

Tanklar yeni bir yol ayrımı mı?

Son günlerde Ukrayna cephesi oldukça hareketli. Rusya’ya karşı iyi bir direniş sergileyen Kiev yönetiminin Avrupalı müttefiklerinden tank ve zırhlı araç istemesi bir numaralı gündem maddesi. Bazı görüşlere göre, Ukrayna bu araçlara erişip Avrupa’ya ‘Siz beni desteklersiniz savunmada kalmayıp, taarruz bile yapabilirim’ demenin peşinde.

Batılı ülkeler ise halen tam olarak ne yapacağını kestiremedikleri Rusya ile doğrudan ters düşmek istemiyor. Ukrayna’nın istediği Leopard-2 tankları meselesinde Almanya’nın tutumu bunun bir örneği. Ancak ABD’nin baskısı, diğer Avrupalı ülkelerin açıklamaları sonrası Berlin yönetimi ikna oldu ve Ukrayna’ya Leopard-2 tanklarının gitmesine yeşil ışık yaktı.

Bu kararın yankıları sürerken ABD tarafından da yeni bir açıklama geldi. Washington da Ukrayna’ya ilk etapta 31 Abrams tankı sağlayacağını duyurdu. Tüm bunlar ‘modern savaşlarda yeri kalmadığı’ iddia edilen tanklara bir kez daha gözleri çevirmekle kalmadı, Ukrayna’ya sağlanan bu araçların sahada neleri değiştirebileceği sorusunu da beraberinde getirdi.

Önce Sovyet araçları ardından Batılı platformlar

Savunma Sanayii Araştırmacısı Anıl Şahin, süreci yakından takip eden isimlerden biri. Ukrayna’nın sadece tank değil her türlü zırhlı aracı istediğine dikkat çekerek anlatmaya başlıyor.

Bu araçların içerisinde; zırhlı personel taşıyıcılar, zırhlı muharebe araçları ve mayın ile pusuya karşı dayanıklı araçlar da dahil olduğunu öğreniyoruz. İlk etapta diğer ülkelerden, Sovyet döneminden kalma araçlar tedarik edildiğini biliyoruz. Şahin, buradaki temel amacı ‘Ukrayna Ordusu'nun kolay bir şekilde bu araçları kullanabilmeleri’ olarak yorumluyor.

Sonradan batı standardındaki araçların tedarik edilmeye başlandığını, şu anda Türk yapımı KİRPİ araçların da aktif olarak Ukrayna Ordusu tarafından kullanıldığını anlatıyor Şahin.

[Rusya, Ukrayna'da çok sayıda tank ve zırhlı araç kaybetti. ]

Geniş düzlükler bu tür araçları zorunlu kılıyor

Ukrayna için tankların neden önemli olduğu meselesine geliyoruz. Geniş düzlüklere sahip yapısı nedeniyle mevzilenecek yer en önemli meselelerden biri.

“Haliyle piyade unsurları bu tip zırhlı araçlara büyük ihtiyaç duyuyor.” bilgisini paylaşıyor Şahin ve devam ediyor:

“Önemli derecede ateş gücüne sahip tanklar hem zaman zaman piyadeye bir mevzi oluyor hem de ateş gücü sayesinde stratejik bölgelerin ele geçirilmesinde aktif rol oynuyor. Dolayısıyla Ukrayna-Rusya savaşı bir anlamda da 'tankların ve zırhlı araçların' savaşları.

Her ne kadar topçu unsurları çok yıkıcı sonuçlara yol açsa da bir bölgenin ele geçirilmesi için piyadelerin oraya ayak basması gerekiyor. Ancak üzerinize onlarca topun, roketin, havanın, füzenin ve fişeğin geldiği bir ortamda piyade unsurlarının ilerleyebilmeleri için bu tür zırhlı araçlar şart. İlerlerken bir yandan da karşı tarafın mukavemetini kırmanız gerekiyor. İşte o zaman da tanklar o görevi üstleniyorlar.”

[Türk yapımı Kirpi araçları Ukrayna askerleri tarafından kullanılırken görüntülenmişti.]

Gönderilen araçların donanımı da önemli

Ukrayna sahasının güdümlü tanksavar (ATGM) konusunda ciddi bir potansiyeli var. İlk merak ettiğimiz konulardan biri gönderilen tankların bu ortamda nasıl bir sınav vereceği.

Anıl Şahin bu soruya yanıt vermeden önce mevcut duruma dikkat çekiyor. Tasarımları ve teknolojileri itibariyle Sovyet tanklarının ATGM'lere karşı daha hassas olduklarına işaret ediyor.

Batı tanklarının gelmesiyle birlikte Ukrayna Ordusu’nda önemli bir kapasite artışı yaşanacağını ve bunu da sahaya iyi yansımaları olacağını anlatıyor:

“İyi organize olunursa Ukrayna, kara harekatında önemli ilerlemeler sağlayabilir. Ancak hem Leopard hem de Abrams tankları için Ukrayna Ordusu personelinin eğitim görmesi gerekiyor. Çünkü bu tanklara aşina değiller. Bu da bir miktar zaman alacak. Ayrıca bu tankların bakım ve onarımlarının gerçekleştirilmesi de çok önemli. Bunun için de muhtemelen Polonya gibi Ukrayna'ya yakın ülkelere yeni tesisler kurulacaklardır.

Asıl önemli hususun başka bir nokta olduğuna inanıyorum… Bu tanklar, Ukrayna'ya 'boş' mu yoksa 'dolu' mu gönderilecekler? Doludan kastım yani aktif koruma sistemlerine sahip olacaklar mı? Çünkü Ukrayna-Rusya Savaşı'nda çok ciddi bir tanksavar füze kullanımı mevcut. Eğer Ukrayna'nın alacağı tanklarda aktif koruma sistemleri bulunursa tanksavar füzelere karşı önemli bir savunma yeteneği elde ederler. Hem ABD hem de Almanya bu tür aktif koruma sistemlerine sahip ancak bu sistemler pahalılar. Tanklar Ukrayna'ya ulaştığında bu sorunun yanıtını göreceğiz.”

Türkiye Ukrayna’ya tank gönderebilir mi?

Ukrayna’nın taleplerine ABD ve Almanya başta olmak üzere batılı ülkelerin ‘tamam’ demesi gözleri farklı başkentlere de çevirdi. Türkiye bu noktada diğer ülkelerden ayrılan bir görüntü sergiliyor. Her ne kadar başta SİHA’lar olmak üzere bazı sistemleri Ukrayna’ya sağlamış olsa da Türkiye, Moskova-Kiev hattında ilk günden bu yana denge unsuru bir pozisyonda.

Tank avcısı milli füzeler aynı platformdan ateşlenebilecek

Peki, Ankara bu dengeyi sarsmayı göze alıp Ukrayna’ya tank yollar mı? Öncelikle Türkiye’nin elinde de Leopard 2 tankları olduğunu belirterek söze giriyor Şahin ve devam ediyor:

“Bizde 300 civarı Leopard ve 170 civarı da M60TM tankı var. Ukrayna’dan talep bir anlamda geldi zaten. Ancak bizim bu talebe karşılık vereceğimizi düşünmüyorum. Çünkü biz de aktif bir şekilde savaşan bir ülkeyiz. Ayrıca bizim de çok ciddi bir tank ihtiyacımız var. Envanterimizden başka bir ülkeye tank vermemizin pek mümkün olduğunu düşünmüyorum.

Ama FNSS şirketinin KAPLAN MT Modern Orta Sınıf Tank üretim kabiliyeti var. Hatta Endonezya'ya ihraç edildi bu tanklar. Ukrayna sipariş verirse çok kısa süre içerisinde FNSS'nin bu tankları üretip teslimata hazır hale getirebileceğini değerlendiriyorum.”