Sokaklarda araçlar yerine tanklar vardı. Postalların sesleri duyuluyordu. Türkiye, demokrasiyi kurtarmak adı altında karanlık günlere sürükleniyordu.
Takvimler 12 Eylül 1980 tarihini gösteriyordu. Cuma günü saat sabaha karşı 3'tü. Türkiye bir gecede alt üst oldu. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, yıllarca tartışılacak askeri darbeyi duyurdu.
Darbecilerin ilk hedefi Türkiye'nin demokratik kurumlarıydı
Türkiye için bir karanlık dönemin sonu, bir diğerinin ise başlangıcı oldu. Kenan Evren ve kuvvet komutanlarından oluşan darbeciler, önce anayasayı rafa kaldırdı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi lağvedildi. Ülke genelinde sıkı yönetim ilan edildi. Siyasi partilerin kapısına kilit vuruldu.
Dönemin siyasi liderleri Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş sürgüne gönderildi. Bu isimlere yasak konuldu.
Milli Güvenlik Konseyi tüm yetkileri ele aldı. Darbenin etkileri Türk siyasi tarihinde uzun yıllar hissedildi.
Sivil toplum kuruluşları da darbecilerin hedefindeydi.
Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay dışındaki derneklerin faaliyetleri yasaklandı.
50 kişi idam edildi, 14 bin kişi vatandaşlıktan çıkarıldı
12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden tam 42 yıl geçti ancak geride yıllarca silinmeyecek izler bıraktı.
Hafızalara kazınan o izlerin en acısı ise verilen idam kararlarıydı. Sağ ve sol görüşlü çok sayıda isim idam edildi.
Kenan Evren'in idam kararları için söylediği "Asmayalım da besleyelim mi?" sözleri darbeler tarihine kazındı.
14 bin kişi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı.
30 bin kişinin de "sakıncalı" olduğu gerekçesiyle işine son verildi.
Darbeciler 32 yıl sonra yargılandı
Darbeye karşı ilk adım ise 2010’da atıldı. Gerçekleştirilen anayasa referandumuyla darbecilerin yargılanmasının önü açıldı.
Darbenin o tarihte yaşayan isimleri Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Evren ve Şahinkaya’nın orgeneral rütbeleri de söküldü.
Davanın Yargıtay süreci devam ederken Kenan Evren 10 Mayıs 2015'te 98 yaşında, Şahinkaya ise 9 Temmuz 2015'te 90 yaşında öldü.
Yargıtay, sanıkların ölümleri nedeniyle davanın düşürülmesine karar verdi.
12 Eylül darbesi demokrasi tarihine kara bir leke olarak geçti.
Haber: Mücahit Dereli
Kamera: Yavuz Selim Atabay
Kurgu: Mustafa Şencan
0ºC
Ankara
