Teklif Meclis’ten geçti: 1 yıl sinyal alınmayan telefonlar bloke edilecek

İngilizce ifadesi ile IMEI, Türkçe açılımıyla “Uluslararası Mobil Cihaz Kodu”… Tüm cep telefonlarında bulunması gereken bir kimlik numarası. 15 haneden oluşan bu numara tek bir telefona özel olarak belirleniyor. Bu numara ile telefonunuzu diğerlerinden ayırt etmek mümkün oluyor. Ancak telefon üreticisi tarafından belirlenen bu numara, kimi zaman kötü niyetli insanların eline ulaşıp kayıt dışı şekilde kullanılabiliyor.

Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaşan teklife göre kullanılmayan cep telefonları ve IMEI numaraları için yeni bir dönem başlıyor. 7 yıl olan cep telefonlarındaki sinyal alma sınırı 1 yıla düşürülüyor. 1 yıl içinde SIM kartı takılıp herhangi bir işlem yapılmayan cep telefonlarının IMEI numarası Bilgi Teknolojileri Kurumu tarafından bloke edilerek kullanılmaz hale getirilecek. Yani telefon görüşmesi yapılmayan, mesaj atılmayan ya da internete girilmeyen cihazlar pasifize edilecek. Düzenleme Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.

IMEI numarası düzenlemesine neden ihtiyaç duyuldu?

Kullanılmayan cep telefonlarının sinyal alma sınırını 1 yıla indiren düzenlemenin başlıca sebebi IMEI numaralarının yasa dışı şekilde klonlanması… Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) bu düzenlemenin hayata geçmesi için adım atanlardan. MOBİSAD Başkanı Mustafa Kemal Turnacı IMEI klonlama ile ciddi bir kayıt dışılığın söz konusu olduğunu söylüyor:

“7 yıl sinyal alma süresi bu kayıt dışılığın alan bulduğu yer oldu. Ortalama 12 milyon cihaz satılan bir ülkede bu işi yasa dışı yollarla yapan kişiler tarafından kopyalanacak çok ciddi bir dataya ulaşılıyordu. Haliyle bunu 1 yıla indirerek bu işi suistimal edenlerin önüne geçebilmek arzulanıyor. Millet olarak fatura saklama gibi alışkanlıklarımız yok. 7 yıl saklamak da haliyle güç oluyordu. Ama bu süre 1 seneye inince gerekli evrakın tedarikinin de daha hızlı olacağını düşündüğümüzden düzenlemeyi avantaj olarak görüyoruz.”

Peki sizin yedekte tuttuğunuz o cep telefonu nasıl klonlanıyor? Turnacı şu sözlerle anlatıyor:

“Bu IMEI numaraları kopyalanıyor, aslında Türkçesini söyleyeyim çalınıyor. Kişilerin bilgisi dışında seri numaralarını ele geçiriyorlar hatta tahmin yöntemiyle bile deneyerek bu numaralara ulaşabiliyorlar. Sizin cihazınızı yurt dışından yasa dışı yollarla kaçak şekilde getirilen bir cihaza kopyalıyorlar ve o kaçak cihaz sizin kullanmadığınız cihazın seri numarasıyla çalışıyor.”

Bloke edilen cep telefonu nasıl aktif hale getirilecek?

Cep telefonlarının bloke edilmesi dönüşü olmayan bir durum değil. MOBİSAD Başkanı Turnacı, telefonun aktif hale getirilme sürecini ise şöyle aktarıyor:

“Pasife düşen bir telefon son kullanılan SIM kartla kullanılmaya başlandığında hiçbir işleme gerek kalmaksızın açılacak. Haliyle bu da bize neyi sağlayacak? ‘Bir yıl dolmadan ben bir telefonu aktifleyeyim’ diyeceksiniz. Bu sırada da eğer telefonunuz kopyalandıysa bunu fark edeceksiniz. Ve gerekli işlemleri yapacaksınız.”

Diyelim ki pasife alınan cep telefonunuzu başkasına hediye etmek ya da satmak istediniz. Turnacı böylesi bir durumda yapmanız gereken işlemi de tarif ediyor:

“O zaman BTK’ya müracaat etmeniz gerekiyor. Telefonların faturalarında IMEI numarası yazar. İlgili cep telefonu numarasını cihazın faturası ile ibraz edip cihazı aktif hale getirip kullanabilirsiniz.”

“Cihazlar kapatılmıyor koruma altına alınıyor”

MOBİSAD Başkanı Turnacı düzenlemenin önemine değinerek aslında telefonların koruma altına alındığını vurguluyor:

“Vatandaşlarımız kapatılacak olarak algılıyor ama aslında cihazın IMEI numarası çalınmaması için koruma altına alınıyor. Şu anda çekmecelerde bekletilen 3 telefondan birinin kopyalandığını gözlemliyoruz. Sahadan geri bildirimlerle bunu söyleyebiliyoruz. Çünkü bu kopyalama işlemleri kayıt dışı olduğu için veri olarak tespit de edilemiyor. Ne yazık ki video paylaşım sitelerinde bile kopyalamanın nasıl olduğunu gösteren videolar aleni bir şekilde yayınlanıyor. Burada ciddi bir mağduriyet söz konusu oluyor.”

IMEI numaranız klonlandıysa ne yapmalısınız?

Kullandığınız cep telefonunun IMEI numarası kopyalandıysa BTK iki SIM karttan sinyal aldığı için her iki telefona da bir uyarı mesajı gönderiliyor. Bu uyarı mesajı sonrası cihazın faturası ile BTK’ya müracaat etmeniz gerekiyor. Cihazın sahibi olduğunuzu belgelediğinizde kopyalanan diğer cihaz kapanıyor.

Grafik: M. Furkan Terzi