Türkiye-Irak ilişkileri ziyaretlerle güçleniyor

Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani, resmi temaslarda bulunmak üzere dün bakanlık heyetiyle Ankara'ya gitti.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya göre Abdulgani Ankara’da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile görüşerek, enerji ve petrol alanındaki işbirliğini ele aldı.

Irak Petrol Bakanı Abdulgani Ankara'dayken Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da bugün Bağdat ziyaretine başlıyor.

Göreve geldikten sonra ilk defa Irak'ı ziyaret edecek olan Bakan Fidan, akşam saatlerinde Iraklı mevkidaşı Fuad Hüseyin ile görüşecek. İkili ardından ortak basın toplantısı düzenleyecek.

Fidan ile Hüseyin, 5 Temmuz'da Bakü'de düzenlenen Bağlantısızlar Hareketi Koordinasyon Bürosu Bakanlar Toplantısı kapsamında bir araya gelmişti.

Fidan, Bağdat ve Erbil'de temaslarda bulunacak

Dışişleri Bakanı Fidan'ın yarın Bağdat’taki temaslarını sürdürerek Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid ve Meclis Başkanı Muhammed Halbusi ile görüşmesi bekleniyor. Fidan, Bağdat’ta ayrıca Türkmen toplumunun temsilcileriyle bir araya gelecek.

Bakan Fidan Irak'a gidecek

Fidan'ın Bağdat ziyaretinde ikili ilişkilerin yanı sıra güvenlik, ticari ve ekonomik işbirliği meselelerinin gündeme gelmesi öngörülüyor. Türkiye'nin ulusal güvenliği açısından tehdit olan terör örgütü PKK’nın Irak'taki varlığı da Bağdat ve Ankara arasında masaya yatırılacak.

Görüşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra güncel bölgesel konular da değerlendirilecek. Irak’tan Türkiye’ye petrol sevkiyatının da yeniden başlaması bekleniyor.

Fidan, Bağdat temaslarının ardından Erbil'e geçerek Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) yetkilileriyle bir araya gelecek.

"Petrol ihracatı konusunda Türkiye'ye daha esnek davranmalıyız"

İki komşu ülke, karşılıklı üst düzey ziyaretlerle işbirliğini artırmayı hedefliyor.

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, 21 Mart'ta Ankara’yı ziyaret ederek, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sudani ile düzenlenen ortak basın toplantısında, "(Irak'la) Basra'dan Türkiye'ye uzanan Kalkınma Yolu Projesi'nin hayata geçirilmesi için çalışma yürütecek bakan arkadaşlarımızı görevlendiriyoruz. Projeyi bölgemizin yeni İpek Yolu haline dönüştüreceğimize inanıyorum." ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan, ikili ticareti daha da artırma noktasında Irak'la aynı hassasiyetleri paylaştıklarını, iş insanlarının ve vatandaşların karşılaştıkları sorunların çözümüne dair fikir teatisinde bulunduklarını da aktarmıştı.

Sudani de, Irak'ta faaliyet gösteren aktif şirketler olduğuna değinerek, Basra'da bir hastane açılışına katıldığını, bunun sadece hastane olmadığını ve şehir hastanesi denebileceğini söylemişti.

Başbakan Sudani, Bağdat'ta bir toplantı sırasında da Türkiye'ye ihraç edilen petrolle ilgili şunları söylemişti:

"Konuyla ilgili mantıklı davranmamız gerekiyorsa, Türkiye’ye karşı daha esnek davranmalıyız. IKBY petrollerinin Türkiye’ye sevkiyatı 25 Mart’tan beri durdurulmuş durumda. Petrol sevkiyatının durdurulması sonucu kaybettiğimiz para, Türkiye’den ödemesini istediğimiz tazminatın iki katını oluşturuyor. Dolayısıyla bu konuda esnek davranıp Türkiye ile bir şekilde uzlaşıya varmalıyız."

Türk inşaat şirketleri Irak'ta başta hastaneler olmak üzere çeşitli projelere imza atmayı sürdürüyor.

En son 10 Ağustos'ta Irak'ın güneyindeki Meysan vilayetinde Türk Universal Acarsan Şirketi tarafından yapımı tamamlanan El-Hekim Eğitim ve Araştırma Hastanesi hizmete girdi.

Eski Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi de 21 Haziran 2021'de ülkenin güneyindeki Zikar vilayetinde Türk Universal Acarsan Şirketi tarafından yapımı tamamlanan 492 yataklı Nasıriye Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin açılışını yapmıştı.

TİKA'dan "Daha Yeşil Bir Bağdat" projesine destek

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) ile Türk Kızılay, Türkiye’nin insani yardımlarını ve kalkınma tecrübesini eğitim, sağlık, dezavantajlı gruplar ve tarihi mirasın korunması gibi birçok alanda Irak’a destek olarak sunmaya devam ediyor.

Irak'ta faaliyet yürüten Türk kurumlarının temsilcilikleri, doğal afetlerde verdikleri desteklerden ihtiyaç sahiplerinin gıda ve kıyafet ihtiyaçlarına, meslek edindirme kurslarından Osmanlı yadigarı türbe ve camilerin onarılmasına kadar birçok alanda önemli rol oynuyor.

TİKA Bağdat Koordinatörü Oğuzhan Dinler, "Irak'ta yardım yaparken kalkınma alanındaki izlediğimiz politikalar Irak'ın da ulusal planlarının gerçekleştirilmesine katkı sağlıyor. Örneğin Irak 'Daha Yeşil Bir Bağdat' isimli proje başlatmıştı. Biz de 15 Temmuz’da Türkiye’nin yardım elini uzatarak Bağdat’ın Yeşil Bölgesi'nde fidan dikimi gerçekleştirdik." ifadelerini kullandı.

Dinler, tarihi mirasın korunmasını da önemsediklerini kaydederek, "Mesela İmam-ı Azam, Abdulkadir Geylani, Danyal Nebi gibi camilerin ve türbelerin aynı zamanda restorasyonunu gerçekleştiriyoruz." diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatı üzerine harekete geçen TİKA, Kerkük'te yanan Kayseri Çarşısı'nda enkaz kaldırma çalışmasına başlamış ve Osmanlı yadigarı tarihi yapıyı yeniden kalkındırmıştı.

Türk Kızılay Irak Delegasyon Başkan Vekili İsmail Atik de 2014'ten bu yana Irak’ta insani yardım faaliyetlerini sürdürdüklerini, doğal afetlerde ve ihtiyaç anında her zaman bölge halkının yanında olduklarını vurguladı.

Atik, her yıl ramazan ve kurban bayramlarında gıda kolileri ve Türkiye'den hayırseverlerin bağışladığı kurbanlık etlerin dağıtımını da sağladıklarını dile getirdi.

İkili ticaret hacmi 22,3 milyar dolar seviyesinde

Dışişleri Bakanlığının verilerine göre, Türkiye ile Irak arasındaki ticaret hacmi 2021 yılında 19,5 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmişti. Irak, 2021'de Türkiye'nin beşinci en büyük ihracat pazarını (11,133 milyar ABD doları) oluşturmuştu.

Türkiye'nin Irak'a ihracatı 2022 yılında ilk 11 ay itibarıyla 12 milyar dolar düzeyini aştı.

İki ülke arasındaki ticaret hacmi ise 2022'nin ilk 11 aylık dönemde 22,3 milyar dolar seviyesine ulaştı.