Türkiye-Mısır yakınlaşması: Gazze’ye faydası olur mu?

Türkiye ile Mısır’ın ilişkisi 2021’den bu yana gerek Cumhurbaşkanı gerek Dışişleri gerekse de ikili heyetler düzeyinde geçmişe oranla çok daha olumlu bir seyir izliyor. İki başkentin ajandası siyaset, ekonomi, ticaret ve turizm başta olmak üzere pek çok alanda ‘birlikte yapılabilecek işler’ açısından bir hayli dolu.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısırlı mevkidaşı ile yarın (20 Nisan) İstanbul'da bir araya gelecek. Görüşmede Gazze'deki son durum ve bölgedeki gelişmeler istişare edilecek. Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkiler tüm boyutlarıyla ele alınacak.

Bu görüşme Ankara-Kahire hattı için değil İsrail’in Gazze’de yaptıkları, İran ile yaşadığı son kriz ve bölgedeki diğer ülkeler açısından da dikkate değer.

Peki, böyle bir ortamda Türkiye ile Mısır’ın ilişkilerini daha iyi bir noktaya taşıması, masada olan konu başlıklarına ve bahsettiğimiz sancılı süreçlerin çözümüne bir katkı sunabilir mi? Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Numan Telci ile bu sorunun yanıtını konuştuk…

[Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Mısır ziyareti ve Sisi ile görüşmesi dönüm noktalarından biri oldu.]

Erdoğan’ın Mısır ziyareti dönüm noktası oldu

İki ülke arasındaki ilişkileri daha iyi anlayabilmek adına önce bazı dönüm noktalarını kısaca hatırlayalım. Arap Baharı’nın Mısır’a etkisi, Hüsnü Mübarek’in 29 yıl sonra iktidarı bırakması, Muhammed Mursi’nin seçimi kazanıp iktidara gelmesi ve ardından yaşananlar akla ilk gelenler.

2013’te Mursi iktidarının devrilmesinin ardından Türkiye-Mısır ilişkilerinin dibinin gördüğünü biliyoruz. 2020 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Türkiye’nin Mısır ile istihbari görüşmeler yapması için bir engel yok” açıklamasının yeni dönemin işaret fişeği olduğunu da.

Sonrasında iki ülkenin heyetler arası görüşmeleri, dışişleri bakanı düzeyinde devam eden trafik derken Katar’ın ev sahipliğindeki Dünya Kupası’nda Erdoğan ile Sisi’nin bir araya gelmesi süreci daha farklı bir noktaya taşıdı.

[Mübarek'in uzun yıllar süren iktidarı Arap Baharı olaylarında sona ermişti.]

Bu noktada Doç. Dr. İsmail Numan Telci de önce 2021’e işaret ediyor ve iki ülkenin yıllar süren gerginlikten sonra iyileşme belirtileri göstermeye başladığını hatırlatıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu yılın şubat ayında Mısır’ı ziyaret etmesiyle bu sürecin çok daha hızlı yol aldığını anlatıyor ve “Özellikle, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki enerji kaynaklarına yönelik politikalarında gösterdiği esneklik ve Mısır'ın bölgesel güvenlik konularında daha fazla iş birliği arayışı bu yakınlaşmanın temelini oluşturuyor” diyor.

Büyükelçilerin atanması: Ankara-Kahire hattında şimdi neler olacak?

Ankara-Kahire yakınlaşması Gazze’deki ateşi söndürür mü?

İsrail’in ekim ayından bu yana Gazze’de sebep olduğu yıkım herkesin malumu. Geçtiğimiz hafta itibarıyla bu durumuna yeni bir kriz daha ekledi. Tel Aviv, İran ile daha önce pek tanık olmadığımız bir noktaya geldi.

Suriye’deki diplomatik misyonu vurulan İran’ın yanıt olarak yüzlerce kamikaze İHA ve balistik füzeleri İsrail’e doğru yollaması bir anda Gazze meselesinin bile önüne geçti.

[Dışişleri Bakanı Şükri, 10 yılın ardından Mısır'dan gelen en üst düzey isim olmuştu.]

Yaşananların ardından en çok merak edilen konulardan biri tüm bunların ne zaman ve nasıl sona erebileceği… Bu soruya elbette çok farklı açılardan yanıt aranabilir. Doç. Dr. İsmail Numan Telci’ye Türkiye-Mısır ilişkileri penceresinden fotoğrafın nasıl göründüğünü soruyoruz.

“Ankara ve Kahire arasındaki yakınlaşmanın Gazze meselesi, İsrail'in bölgesel saldırganlığı ve İsrail-İran arasındaki son gerilimler gibi çeşitli bölgesel sorunlar üzerinde olumlu bir etki yaratma potansiyeli var.

Türkiye ve Mısır, Orta Doğu'daki önemli aktörler olarak özellikle Filistin meselesinde benzer pozisyonlar aldı. Buna bağlı olarak her iki ülke de İsrail ile olan ilişkilerini bir denge unsuru olarak kullanabilir. Eğer bu iki bölgesel güç, stratejik çıkarlarını ve politikalarını uyumlu hale getirebilirse, bölgedeki mevcut krizleri daha makul bir noktaya çekme şansları artar.

Ayrıca bu yakınlaşma, özellikle diplomatik ve ekonomik iş birliği yoluyla, daha geniş çaplı bölgesel istikrar ve barış çabalarını destekleyici bir rol oynayabileceği gibi kalkınma ve bölgesel entegrasyonu geliştirebilir.”