Tahıl Koridoru Anlaşması'nın son günü 18 Mayıs'tı ve kısa süre öncesine kadar anlaşmanın uzayacağı belirsizliğini korudu. Zira Rus yetkililer anlaşmanın uzatılmayacağına dair net tavrını ortaya koymuştu.
Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Beş sistemik sorunun çözümünde ilerleme kaydedilmeden Karadeniz girişiminin 18 Mayıs'tan sonra daha fazla genişletilmesi hakkında konuşmaya gerek yok" denmişti.
Denge politikası izlendi
Yapılan açıklamada Tahıl Koriduru'nın amacına hizmet etmediği ve Ukrayna'nın ihracat yapabilmesi için uygun bir zemin hazırlamayı amaç edindiği belirtilmişti ve Rusya, Batılı ülkelerin sözünü yerine getirmediğinin altını çizmişti.
24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın başından beri Türkiye’nin iki ülkeyle kurduğu denge diplomosisi Tahıl Koridoru’nun 3’üncü kez uzatılmasının en önemli yapı taşlarından biri oldu. Türkiye, Birleşmiş Milletler, Ukrayna ve Rusya arasında yapılan görüşmelerin olumlu sonuçlanmasının sebebi de işte bu denge politikası anlayışıydı.
Rusya-Ukrayna savaşı yaklaşık 15 aydır devam ederken, iki ülke lideriyle sürekli temasta bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan gerek telefon gerekse de yüz yüze görüşmelerle yürütülen denge politikasını inşa etti. İşte savaşın başından bugüne kadar Tahıl Koridoru Anlaşması’nın süreci…
23 Şubat
Rusya, Ukrayna işgalini başlattı.
6 Mart
Savaşın başlamasıyla oluşan tehlikeli hayat şartları insani koridorlarların açılmasını gündeme getirdi.
10 Mart'ta taraflar ilk kez bir araya geldi
Türkiye, barış için ilk adımı Antalya'da attı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya ve Ukraynalı mevkidaşlarını Antalya’da bir araya getirdi.
Savaşın başlamasının ardından Ukrayna ile Rusya arasındaki en üst düzey görüşme ilk kez Antalya'da yapılmıştı.
(1).jpeg)
29 Mart'ta heyetler görüştü
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın müzakere çağrılarının ardından Ukrayna ve Rusya’dan gelen heyetler, ilk kez İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde bir araya geldi.
Müzakerelerin açılışını yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tüm dünyanın takip ettiği görüşmede, adil bir barışın kaybedeni olmayacağına inandığını ve çatışmanın uzamasının hiç kimsenin yararına olmadığını ifade etti.
7 Haziran Çavuşoğlu-Lavrov buluşması
"Tahıl koridoru"nun açılması ile ilgili Birleşmiş Milletler'in yol haritası gündemdeyken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov 8 Haziran’da Ankara’da bir araya geldi.
Çavuşoğlu-Lavrov görüşmesinde Ankara-Moskova ilişkileri, Rusya-Ukrayna savaşındaki son durum ve bölgesel konular ele alındı ancak en sıcak başlık tahıl koridoruydu.
11 Temmuz
Ankara’daki kritik görüşmenin ardından Erdoğan ve Putin, 11 Temmuz’da telefon görüşmesinde tahıl koridorunu yeniden konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler’in Karadeniz’de tahıl ihracı için güvenli koridorlar oluşturulması planıyla ilgili olarak harekete geçme zamanının geldiğini belirtti.
Tahıl koridoru dünyaya nefes aldırdı
Tahıl koridoru için ilk resmi adım 13 Temmuz’da İstanbul’da dörtlü bir toplantı ile atıldı, toplantıda genel prensipler üzerinde mutabık kalındı. 22 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın himayesinde Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında anlaşma imzalandı.
Müşterek Koordinasyon Merkezi Milli Savunma Üniversitesi yerleşkesinde de 23 Temmuz itibarıyla hazırlık çalışmalarına başlandı.
1 Ağustos'ta ise tahıl koridorundan geçen ilk gemi Ukrayna'dan kalkan “Razoni” isimli Sierra Leone bayraklı kuru yük gemisiydi.
16 Eylül
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in davetine icabetle Şanhay İşbirliği Teşkilatı 22'nci Devlet Başkanları Zirvesi'ne Özel Konuk olarak katılmak üzere Semerkant’taydı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin, burada yeniden yüz yüze bir görüşme yaptı.
İkili ilişkilerin ve iş birliği alanlarının görüşüldüğü buluşmada, özellikle tahıl koridoru ile taşınan ürünlerin imkanları sınırlı ülkelere ulaştırılması konusu da ele alındı.
“Tahılın en yoksul ülkelere gitmesini umuyoruz”
Daha sonra iki liderin yaptığı basın açıklamasında Putin’in dikkat çektiği konu imkanları sınırlı ülkelere ulaştırılamayan tahıl iddiası olmuştu.
“Her şeyden önce, (BM Gıda Programı) gıda programının uygulanmasına yaptığınız ve yapmaya devam ettiğiniz katkı için tekrar teşekkür etmek istiyorum. Ukrayna tahılının önemli kısmının en yoksul ülkelere gitmesini umuyoruz. Bu, şu ana kadar sağlanamadı.”
29 Eylül
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında Eylül’deki son telefon konuşmasında, Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin son gelişmeler değerlendirilmişti.
Tahıl Koridoru Anlaşması’nın kasım ayında süresi dolacaktı. Erdoğan, anlaşmanın uzatılmasının müşterek menfaat olduğunu belirtti. Ayrıca, Rus gübresinin ve tahıl ürünlerinin kesintisiz ihracı konusunda da çalışmaya devam ettiklerini dile getirmişti.
1 Kasım
1 Kasım tarihine gelindiğinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonda görüşme yaptı.
Görüşme, tahıl sevkiyatının devam edip etmeyeceğini belirlemesi bakımından oldukça önemliydi.
Erdoğan, Koridor’a ilişkin İstanbul Mutabakatı’nın uygulanmasıyla ilgili sorunların çözümü için tüm taraflar nezdinde gerekli girişimlerde bulunmayı sürdürdüklerini söyledi. Birçok konuda olduğu üzere bu meselede de çözüm odaklı bir iş birliğini tesis edeceklerine emin olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl krizini yapıcı yaklaşımla çözmeleri durumunda, müzakerelere dönüş yolunda atılacak adımları da teşvik etmiş olacaklarını belirtti.
19 Kasım’da Tahıl Koridoru Anlaşması’nın tarihi uzadı
Kasım ortasında Tahıl Koridoru Anlaşması’nın süresi dolduğu için
anlaşmanın yenilenip yenilenmeyeceği belirsizdi. Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan, 17 Kasım’da Twitter hesabından paylaştığı
açıklamayla anlaşmanın uzadığını söyledi.
Erdoğan, Twitter hesabından şu açıklamayı yaptı:
“Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen dörtlü görüşmeler neticesinde,
Türkiye, Birleşmiş Milletler, Rusya Federasyonu ve Ukrayna arasında alınan
karar doğrultusunda, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması 19 Kasım 2022
tarihinden itibaren 120 gün süreyle uzatılmıştır.
Geride bıraktığımız 4 aylık dönemde 500’e yakın gemi ile 11 milyon tondan
fazla tahıl ve gıda maddesinin ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması ile bu
anlaşmanın dünyanın gıda temini ve güvenliği için ne denli önemli ve faydalı olduğu açıkça görülmüştür.
Anlaşmanın uzatılması iradesini ortaya koyan Birleşmiş Milletler’e, Genel
Sekreter Sayın Guterres’e, Rusya Devlet Başkanı Sayın Putin’e ve Ukrayna
Devlet Başkanı Sayın Zelenski’ye şükranlarımı sunuyor, emeği geçen herkesi tebrik ediyorum. Hayırlı uğurlu olsun.”
18 Kasım
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 18 Kasım’da yine bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede, Türkiye-Rusya ilişkileri ve tahıl koridoruna ilişkin gelişmeler başta olmak üzere bölgesel konular ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl ihracına ilişkin İstanbul Anlaşması’nın 120 gün süreyle uzatılması konusundaki yapıcı tutumu için bu konuşmada Rusya Devlet Başkanı Putin’e teşekkür etti.
11 Aralık
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonda görüştü. Görüşmede, enerji başta olmak üzere Türkiye-Rusya ilişkileri ele alındı, tahıl koridoru ve terörle mücadele dahil bölgesel konular değerlendirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, ortak gayretlerle şimdiye kadar 13 milyon tonun üzerinde tahılın ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını temin ettiklerini; tahıl koridoru kapsamında farklı gıda ürünlerinin ve tedrici surette başka emtianın da ihracına yönelik çalışmalara başlayabileceklerini ifade etti.
16 Ocak
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde Tahıl koridoru ve amonyak ihracı konuları değerlendirildi. Görüşmede, Rusya tahılının Türkiye’de una çevrilerek ihtiyacı olan Afrika ülkelerine gönderilmesi projesinde somut adımlar masaya yatırıldı.
18 Mart
19 Kasım’da Tahıl Koridoru Anlaşması’nın süresi 120 gün daha uzatılmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Mart’ta, yapılan görüşmeler sonucunda anlaşmanın 60 gün daha uzatılmasına karar verildiğini açıkladı.
10-11 Mayıs
Tahıl Koridoru Anlaşması’na ilişkin İstanbul’da Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Birleşmiş Milletler ile ikili ve çok taraflı görüşmeler yapıldı.
Söz konusu görüşmelerde dünya gıda arzı ve güvenliği açısından hayati önem taşıyan 'Tahıl Koridoru'nun hızlı, güvenli ve etkin olarak işletilmesi ile gıda fiyatlarında istikrarın sağlanarak ihtiyaç sahibi ülkelerin zarar görmelerinin önüne geçilmesi adına Tahıl Anlaşması'nın uzatılması, çatışma koşulları nedeniyle Ukrayna limanlarında mahsur kalan ticari gemilerimiz ve mürettebatının ülkemize dönüşleri için detaylı ve emniyetli bir tahliye planı oluşturulması konuları ele alındı.
Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’na ilişkin belirsiz tutumu bu görüşmeden sonra Türkiye’den aldığı güvenceyle değişti.
17 Mayıs
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Mayıs’ta süresi dolacak olan anlaşmayla ilgili yeniden uzatma kararı alındığını açıkladı. Erdoğan, Tahıl Koridoru Anlaşması’nın 2 ay daha uzatıldığını belirtti.
BM Genel Sekreteri Guterres'den teşekkür
Anlaşmanın uzatılmasının ardından BM'den Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür açıklaması geldi.
Guterres, tahıl anlaşmasının iki ay daha uzatılmasına yönelik kararı memnuniyetle karşıladığını belirterek, “Dünya için iyi haber. Çözüm bekleyen sorunlar devam ediyor, ancak Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler temsilcileri bunları tartışmaya devam edecek” dedi.
Türkiye’nin söz konusu anlaşmadaki katkılarına değinen Guterres, “Müzakerelere yapıcı ruhla katılan herkese şükranlarımı iletmek istiyorum. Birleşmiş Milletler ile sürekli koordinasyon içinde çalışan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk hükümetine gösterdikleri çaba için bir kez daha şükranlarımı sunuyorum” dedi.
Bu durumda, Tahıl Koridoru Anlaşması 18 Temmuz tarihine kadar devam edecek.
14.5ºC
Ankara
