Yeni askerlik sistemi teklifi kabul edildi

Askerlik hizmeti yedek subay, yedek astsubay, erbaş ve er olarak yerine getirilecek. Hizmet süresi, erbaş ve erler için 6 ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay olacak.

TBMM Milli Savunma Komisyonu askerlik teklifini kabul etti.

Teklifle, yükümlülük esasına göre silah altına alınacakların yoklama, sınıflandırma, celp, sevk, erteleme, muafiyet, muvazzaflık, cezalı yükümlülere yapılacak işlemler, Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) çeşitli statülerde görev yaparken ayrılan personel dahil olmak üzere yedeklik dönemleriyle TSK'ye çeşitli statülerde katılan personelin askerlik yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılması ve bunlardan askerlik hizmetini tamamlamamış bulunanların işlemlerine ilişkin esas ve usuller düzenleniyor.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her erkek için uygulanacak düzenlemeye göre, askerlik çağı, nüfus kayıtlarına göre her erkeğin 20 yaşına girdiği yılın ocak ayının birinci gününden başlayan ve 41 yaşına girdiği yılın ocak ayının birinci gününde sona eren süreyi içeriyor.

Yeni askerlik sisteminde "yedek astsubay" olacak. Yedek astsubay adaylarından öğreniminin ardından "astsubay astçavuş" nasbedilenler, yedek astsubay olarak görev yapacak.

Yedek astsubay adayı, yapılan seçim ve sınıflandırma sonucu, yedek astsubay statüsüne ayrılanlardan, astsubay astçavuş nasbedilinceye kadar geçen dönemde bulunan yükümlüleri tanımlıyor.

Yedek astsubay aday adayı, 2 veya 3 yıl süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar ve bunların yetkili makamlarca dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunları ile 4 yıl ve daha fazla süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar ve bunların yetkili makamlarca dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunlarından istekli olan yükümlüleri ifade ediyor.

Askerlik çağı ve hizmet süresi

Teklife göre, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her erkek askerlik hizmeti yapmaya mecbur olacak, askerlik hizmeti yedek subay, yedek astsubay, erbaş ve er olarak yerine getirilecek.

Savaş veya savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi halinde, bu kanuna tabi yükümlülerin askerlik hizmetini yerine getirmek üzere silahaltına alınmalarının esasları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.

Hizmet süresi, erbaş ve erler için 6 ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay olacak.

Askerlik hizmet sürelerini, ihtiyaca göre bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya Cumhurbaşkanınca karar verilebilecek.

Erbaş ve erlerden istekli olanlar, sıralı disiplin amirlerinin olumlu değerlendirmesiyle terhise hak kazandığı tarihten itibaren Milli Savunma Bakanlığınca uygun görülecek sayıda ve 6 ay süreyle sınırlı olmak üzere askerlik hizmetine devam edecek, bu sürenin sonunda terhis edilecek.

Bu şekilde askerlik hizmetine devam edenlerin vazgeçme talepleri kabul edilmeyecek. Bu yükümlüler hakkında ilk 6 aylık hizmet süresi için ayrı, diğer 6 aylık hizmet süresi için ayrı terhis belgesi tanzim edilecek.

Bu kapsamda askerlik hizmetine devam edenlerin sayı, istek, tercih durumları ve özlük hakları, ilgili kuvvet komutanlıkları tarafından yürütülecek.

Bu kapsamda askerlik hizmetine devam edenlere, görevlerinin devamı süresince, net asgari ücretten az olmamak üzere Er ve Erbaş Harçlıkları Kanunu hükümlerine göre harçlık ödenecek.

Yedek subay ve yedek astsubay yetiştirme süreleri Milli Savunma Bakanlığınca belirlenecek.

Askerlik çağı, Cumhurbaşkanınca 5 yıla kadar uzatılabilecek veya kısaltılabilecek.

Kanunda tespit edilen esaslar dışında muvazzaflık hizmetini yapmadıkça veya yapmış sayılmadıkça hiçbir yükümlü askerlik çağı dışına çıkarılamayacak.

Genelkurmay Başkanlığı, TSK'nin ihtiyaç miktarını ve tahsis oranını Milli Savunma Bakanlığına bildirecek. Bakanlıkça ihtiyaç miktarı ve oranlarına göre tahsis yapılacak.

Yedek subay seçimi

4 yıl veya daha fazla süreli yükseköğretim kumrularından mezun olanlarla yetkili makamlarca dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunu olanlardan, TSK'nin ihtiyaç miktarı yedek subay adayı olarak ayrılacak.

TSK'nin ihtiyaç duyduğu yedek subay miktarından fazla olan yükümlülerden, istekli olanlardan ihtiyaç miktarı kadarı askerlik hizmetini yedek astsubay, diğerleri erbaş ve er olarak yerine getirecek.

Yükümlülerin yedek subay adayı statüsüne ayrılmasında öncelikle TSK'nin ihtiyacı olmak üzere yükümlülerin istekleri de dikkate alınacak.

Yedek astsubay seçimi

TSK'nin ihtiyacı kadar yedek astsubay adayları, 2 veya 3 yıl süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar ile yetkili makamlarca dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunu olanlar, 4 yıl ve daha fazla süreli yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar ile yetkili makamlarca dengi olduğu kabul edilen yurt dışı öğrenim kurumu mezunlarından istekli olanlar arasından seçilecek.

TSK'nin ihtiyaç duyduğu yedek astsubay miktarından fazla olan yükümlüler askerlik hizmetini erbaş ve er olarak yerine getirecek.

Yükümlülerin yedek astsubay adayı statüsüne ayrılmasında öncelikle TSK'nin ihtiyacı olmak üzere yükümlülerin istekleri de dikkate alınacak.

Teklife göre, istekli olanlardan Milli Savunma Bakanlığınca belirlenecek sayıda yükümlü, 240 bin gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı peşin ödeyerek ve bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlayarak askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.

İstekli miktarının bedelli askerlikten yararlandırılacak miktardan fazla olması halinde, bedel ödemeye istekli olanlar kurayla seçilecek.

Yükümlülerin sağlık muayeneleri, öncelikle kayıtlı olduğu aile hekimi yoksa müracaat ettiği askerlik şubesine en yakın resmi sağlık kuruluşundaki hekim tarafından yapılacak.

Askerlik çağına girmeden önce yaşları değişenlerin yoklamaları, değişen yaşlarına göre yapılacak. Askerlik çağına girdikten sonra yapılan yaş değişiklikleri, askerlik işlemlerinde dikkate alınmayacak.

Askerlik işlemlerinin yürütülmesine ilişkin görev ve sorumluluklarını zamanında yerine getirmeyenler hakkında cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulacak.

Yoklama kaçakları, saklılar, bakayalar, geç iltihak bakayalara kaçak kaldıkları gün süresi kadar idari para cezası uygulanacak, kendiliğinden gelenlere her gün karşılığı 5, yakalananlara ise her gün karşılığı 10 lira idari para cezası kesilecek.

Askerlik şubesi başkanlıkları, idari para cezası vermeye yetkili olacak.

Bir yıl ve daha az süreli hapis cezaları

Askerlik hizmetine başlamadan önce veya askerlikleri sırasında işledikleri suçlardan dolayı, bir yıl ve daha az süreli hapis cezasına hükmedilenler ile Türk Ceza Kanunu uyarınca yazılı tedbirler ya da adli para cezasına mahkum edilen yükümlüler, hakkında verilen ceza ile tedbirlerin yerine getirilmesi askerlik hizmetlerinin sonuna bırakılacak. Bu durumdakiler terhis edildikleri zaman serbest bırakılmayıp cezalarının çektirilmesi için kıta ve kurumlarınca bulundukları yer cumhuriyet savcılıklarına teslim edilecek.

Bir yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedilenler ise bulundukları yer cumhuriyet savcılıklarına teslim edilecek. Bunlardan askerlikle ilişiği olanlara tahliyelerinde cezaevi idarelerince 15 gün içerisinde askerlik şubesine müracaat edecekleri tebliğ edilecek ve buna ilişkin belge askerlik şubesine gönderilecek. Askerlik şubelerine kendilerine tanınan süre içerisinde gelmeyenler hakkında bakaya hükümleri uygulanacak. İnfazları geri bırakılan mahkumiyetler için zaman aşımı işlemeyecek.

Yasalara uygun diploma, sertifika veya ehliyet gibi belgelere sahip olan erbaş ile erler, özel kanunlarda belirtilen koşullara uyulması şartıyla, yetkili komutanlık ya da amirliklerin onayı ile bu belgelerin kendilerine verdiği yetki kapsamındaki görevlerde çalıştırılabilecek, mesleki hizmetlerin yürütülmesinde görevlendirilebilecek.

Dövizle askerlik

Teklife göre yurt içinde geçirilen süreler hariç olmak üzere, yurt dışında en az 3 yıl süre ile fiilen çalışanlar, Milli Savunma Bakanlığınca verilecek uzaktan eğitimi alanlar, durumlarını ispata yarayan belgelerle birlikte bağlı bulundukları Türk konsoloslukları aracılığıyla askerlik şubelerine başvuracak.

Askeri öğrenci olarak okudukları Milli Savunma Üniversitesi ve diğer üniversite, fakülte veya yüksekokullar ile meslek yüksekokullarından ilişiği kesilenlerin, bu okullarda ay olarak okudukları sürenin üçte biri muvazzaflık hizmetinden sayılacak.

Askerlik hizmetinden sayılan sürenin erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresini karşılaması halinde bunlar askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.

Muhtaç asker ailelerine yapılan yardım miktarı aylık net asgari ücret tutarının yüzde 50'sinden az olamayacak. 

İşte 10 soruda yeni askerlik sistemi

1- Askerlik süresi ne olacak?

Yeni sistemde askerlik süresi, eğitim farkı gözetmeksizin 6 aya inecek. Temel askerlik eğitimi süresi de 1 ay olacak.

2- Yasa çıkınca silah altındakiler terhis olacak mı?

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, sistemin kanunlaşmasıyla silah altındaki askerlerin terhis olabileceğini söyledi. Yani 6 ayı dolduranlar terhis olabilecek.

3- Lise mezunu ve altı gençler nasıl yararlanacak?

Lise mezunu ve altı gençler 1 ay temel askerlikten sonra, 5 ay kıta görevi yapacak. 6 ay askerlik boyunca er ve erbaşlara her ay yaklaşık 110 lira harçlık ödenecek.

6 ayın sonunda isterlerse terhis olacaklar ya da sözleşmeli olarak, maaşlı 6 ay daha askerlik yapabilecekler. Bu dönemde aylık "harçlık" adı altındaki maaş, 2 bin lira civarında olacak.

6 ay zorunlu askerlikten sonra kalmak isteyenler için ikinci altı ayda sigorta yatırılacak.

Ayrıca hizmet borçlanması, muhtaç asker ailelerine yardım, deniz ve şehir içi toplu ulaşımdan ücretsiz yararlanma, müzelerin ücretsiz ziyareti gibi imkanlar sağlanacak.

Askerlik bittikten sonra da TSK'ya personel temininde öncelik ve TOKİ'de önceliğe hak kazanacaklar. 12 ay askerlik yapan ve adına evi olmayan er ve erbaşlar, TOKİ konutlarından öncelikli yararlanacak.

6 aylık maaşlı askerlik sonrasında TSK’nın ihtiyacına göre sözleşmeli er-erbaş, uzman erbaş rütbesiyle orduda devam edebilecekler. Burada ihtiyaç, istek ve performans değerlendirmesi yapılacak.
Bu sözleşmesinin sonunda maaş, OYAK, lojman, sağlık ve sosyal güvence ile ilgili bir takım haklardan yararlanabilecekler. Bu gençler okul, bedeni performans, sicil gibi gerekli kriterleri sağlarsa belli bir kontenjan dahilinde bir sınavı müteakip astsubay olabilecek. Astsubaylıktan belli bir süre geçtikten sonra belirlenen kriterleri sağlayanlar da subay olabilecek. Yani er olarak başlayacak, subay olacak, belki de generalliğe yükselebilecekler.

4- Üniversite mezunları için şartlar neler?

2-3 yıllık meslek yüksekokulu mezunları ve talepleri halinde 4 yıllık üniversite ile lisansüstü mezunları, TSK’nın ihtiyacına göre yedek astsubay olarak istihdam edilecek. 2 ay temel ve sınıf eğitiminin ardından 10 ay maaş alacaklar, maaşları da mevcut astsubay - çavuş maaşlarıyla aynı olacak. 12 ayı tamamladıktan sonra isterlerse ve şartları uygunsa, astsubaylığa geçebilecekler. İstenilen kriterleri karşıladıkları takdirde subaylığa geçmeleri de mümkün.

5- Bedelli askerlik devam edecek mi?

Yasa ile bedelli askerlik kalıcı hale gelecek.

6- Bedelliden kimler, nasıl yararlanabilecek?

Lisede 29 olan erteleme yaş sınırı, 22'ye inecek. Meslek liselerine artı 3 sene daha eklenecek, 25 yaşına kadar devam etme şansı verilecek.

Meslek yüksekokulları ve lisans 28, lisansüstü 32, doktora 35, tıp 35, sporcu 35 yaş olacak.

Bu kişiler istediği zaman bedelli askerlik başvurusu yapabilecek. Bu yaşı geçirenler bedelli askerlikten faydalanamayacak.

Bedelliye talep 145 binin üzerinde olursa, kura çekilecek.

Bedelli hakkı kazananlar, 1 ay eğitim yapacak.

Yasa çıktıktan sonra bakaya ve yoklama kaçağı olanlardan isteyenler, 1 defaya mahsus olmak üzere ilk başvuru döneminde bedelli askerlikten yararlanabilecek.

7- Bedelli ücreti ne kadar?

Bugün için belirlenen miktar 30 bin TL civarı. Dövizle askerlik ise, bunun euro karşılığı olacak.

Bedelli ücreti, 40 bin gösterge asteğmen maaşına tekabül ediyor. Asteğmen maaşı da bugün itibarıyla 5 bin lira civarında. Dolayısıyla söz konusu olan 6 aylık asteğmen maaşı.
Bedelli askerlik bedeli, 30 bin lirada sabit kalmayacak. Zira asteğmen maaşı her yıla göre değişiyor.

Bedelli ücreti peşin ödenecek.

8- Öğretmenler için durum ne?

Öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) ihtiyacı halinde, temel askerlik eğitiminin ardından öğretmen olarak görev yapabilecek. Asteğmen maaşı kadar olacak maaşlarını da görev yaptığı bakanlıktan alacaklar. Görev yaptıkları yerde resmi kıyafet giymeyecek ve mecburi hizmetten muaf tutulacaklar.

9- Doktorların şartları nasıl olacak?

Doktorlar için, Sağlık Bakanlığının ihtiyaçları göz önünde bulundurulacak.

Askerlik hizmetini yedek subay olarak yapan doktorlar, devlet hizmet yükümlülüğünü tamamlamış olacak.

Doğu-Güneydoğu ve sınır ötesindeki birliklerin doktor ihtiyacı bu şekilde, azami düzeyde karşılanabilecek.

10- Şehit yakınlarının hakları devam ediyor mu?

Şehit olanların anne ve babasının talebi halinde, bir kardeşi askere gitmeyebilecek.

Terörle mücadelede şehit olan sivillerin çocukları ve aynı anne babadan olan kardeşlerinin tamamı, istekli olmadığı sürece askerlik yapmayabilecek.

15 Temmuz’da şehit olan sivillerin çocukları ve kardeşlerinin tamamı askerlik yapmayabilecek. 

Kaynak: TRT Haber, AA