Uyuşturucu suçlarının arkasında yatan nedenler ve risk faktörlerinin belirlenmesi amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca 2018 yılında "Narkolog Projesi" hayata geçirildi.
Proje kapsamında uyuşturucu suçları nedeniyle işlem yapılan kişilere tamamen gönüllülük esasına göre uygulanmak üzere 65 soruluk anket hazırlandı. Anket, bu alanda uzman personel tarafından 2019'da uyuşturucu suçları yüzünden işlem yapılan 200 bin 183 şüpheliden 20 bin 247'sine uygulandı.
Yüzde 94,2'si erkek, yüzde 5,8'i kadın katılımcılardan yüzde 33,6'sının ortaokul, yüzde 30,2'sinin lise, yüzde 27,6'sının ilkokul, yüzde 5,6'sının üniversite/yüksekokul, yüzde 1,5'unun okuma yazma bilmediği, yüzde 1,3'ünün okuryazar ve yüzde 0,2'sinin yüksek lisans mezunu olduğu belirlendi.
Yüzde 54,5'inin düzenli işi var
Ankete katılanlardan yüzde 54,5'i düzenli işinin olduğunu, yüzde 30,9'u işinin olmadığını ve yüzde 14,6'sı ara ara çalıştığını söyledi.
Katılımcılardan yüzde 89,1'i aile fertleri, yüzde 7'si yalnız, yüzde 2,2'si ev arkadaşı ve diğerleri sevgili, akraba, sokakta, devlet yurdu ya da özel yurtta oda arkadaşıyla yaşadığını belirtti.
Anne mesleklerinin ne olduğu sorusuna katılımcılardan yüzde 89,6'sı ev hanımı, yüzde 2,3'ü emekli, yüzde 1,2'si işçi, yüzde 0,9'u temizlikçi, yüzde 6'sı diğer meslekler yanıtını verdi.
En riskli dönem yüzde 15-24 yaş grubu
Anket sonuçlarına göre, uyuşturucuya başlama yaşı 2019'da 20,8 ve en riskli dönem yüzde 71,3 ile 15-24 yaş grubu oldu.
Narkotik maddeyi ilk nasıl temin ettiklerine ilişkin soruyu uyuşturucu kullanıcılarından yüzde 74,4'ü "arkadaş/yakın çevre", yüzde 24,4 'ü "Parayla satın aldım" ve yüzde 1,2'si "Tanımadığım biri verdi" şeklinde yanıtladı.
Çoğu kendi evinde yaşıyor
Ankete katılanların yüzde 45,9'u uyuşturucuyu kendi evinde, yüzde 25,3'ü metruk binalarda, yüzde 12,4'ü arabada, yüzde 6,4'ü arkadaşının evinde, yüzde 5,1'i parkta, diğerleri ise çeşitli yerlerde kullandığını söyledi.
Uyuşturucu maddeyi kullanım sıklığına ilişkin soruya katılımcılardan yüzde 22'si haftada bir kez, yüzde 20,1'i haftada birden fazla, yüzde 16,5'i günde bir kez, yüzde 12,2'si günde birden fazla, yüzde 11,8'i ayda bir kez, yüzde 9,6'sı 6 ayda bir kez ve yüzde 7,8'i de ayda birden fazla cevabını verdi.
İllerin uyuşturucu haritaları çıkarılıyor
İçişleri Bakanlığı ile Yeşilay arasında imzalanan "Atık Sularda Uyuşturucu Madde Analizi İş Birliği Protokolü" ile illerin uyuşturucu haritaları çıkarılıyor.
18 ilde yürütülen proje kapsamında yasa dışı madde tüketimiyle ilgili bölge ve suç profili oluşturma, etkin üretim ve tüketim bölgelerini tespit etme, önleme ve bilinçlendirme faaliyetlerinin daha etkin ve verimli yapılabilmesi amaçlanıyor.
En sık kullanılan güzergah
Başta gençler olmak üzere insan sağlığını tehdit eden uyuşturucu ticareti, dünyada yaygın olarak "Balkan rotası", "Güney rotası" ve "Kuzey rotası" üzerinden gerçekleştiriliyor.
Afganistan'dan başlayarak İran, Türkiye ve Balkan ülkeleri üzerinden Orta ve Batı Avrupa'ya ulaşan "Balkan rotası", Afganistan kaynaklı eroin dahil diğer "opiat"ların (afyondan elde edilen uyuşturucu madde) Avrupa'ya ulaştırılmasında uzun yıllardır en sık kullanılan güzergah olarak dikkat çekiyor.
Küresel boyutta eroin ve morfin miktarlarının yaklaşık yarısı, Afganistan dışında "Balkan rotası" üzerindeki ülkelerce ele geçiriliyor.
Afgan kaynaklı "opiat" kaçakçılığının bir kısmı da Afganistan'dan Körfez ülkeleri ve Doğu Afrika'ya sevkiyat için Pakistan ve kısmen İran'a, buralardan Afrika'nın güney ya da batısına, oradan da Avrupa'ya uzanan "Güney rotası" üzerinden gerçekleştiriliyor.
Afganistan kaynaklı "opiat"ların diğer yasa dışı uyuşturucu pazarlarına ulaştırılmasında ise Afganistan'ın kuzey sınırlarından Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan'ı geçip Rusya ile Ukrayna'ya ulaşan "Kuzey rotası" kullanılıyor.
"Hedef ülke konumunda"
Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan, aynı zamanda Afrika'ya komşu olan Türkiye, uyuşturucu madde ticaretinde hem transit hem de hedef ülke konumunda bulunuyor.
Suç örgütlerinin, güvenlik güçlerinin operasyonları karşısında son yıllarda pas geçmeye çalıştığı Türkiye, yine de uyuşturucu tehdidiyle karşı karşıya kalıyor.
Afganistan, İran ve Irak kaynaklı eroin, Suriye kaynaklı esrar ve captagon, Avrupa ülkeleri kaynaklı skunk ve ecstasy, İran kaynaklı metamfetamin ve Çin kaynaklı sentetik kannabinoid (bonzai) tehlikesi, Türkiye'yi tehdit ediyor.
Türkiye'nin zehir tacirleri ile mücadelesi
İçişleri Bakanlığına bağlı kolluk birimleri polis, jandarma ve sahil güvenlik ekiplerince 1 Ocak-22 Haziran tarihlerinde uyuşturucuyla mücadele için ülke genelinde 63 bin 281 operasyon düzenlendi.
Operasyonlarda, 21 ton 461 kilogram esrar, 4 ton 463 kilogram eroin, 1 ton 76 kilogram metamfetamin, 506 kilogram skunk, uyuşturucu yapımında kullanılan 434 kilogram kimyasal madde, 332 kilogram bonzai, 225 kilogram kokain, 87 kilogram afyon sakızı, 1 kilogram amfetamin, 5 milyon 499 bin 811 ecstasy, 1 milyon 455 bin 367 sentetik ecza, 930 bin 109 captagon, 16 milyon 830 bin 497 kök haşhaş, 13 milyon 100 bin 69 kök kenevir ve 10 bin 503 litre asetik anhidrit ele geçirildi.
Kolluk birimlerince yapılan operasyonlarda gözaltına alınan 93 bin 844 şüpheliden 9 bin 456'sı tutuklanarak cezaevine konuldu.
Narkotim Projesi
"Torbacı" olarak bilinen uyuşturucu satıcılarının yakalanması, uyuşturucuyla mücadelede istihbari ve operasyonel çalışmalara destek olması amacıyla 2014'te "Narkotim Projesi" hayata geçirildi.
Tüm il emniyet müdürlüklerinin bünyesinde oluşumu 23 Ekim 2018'de tamamlanan "Narkotimler" özellikle sokak satıcılarının yakalanmasında etkili oldu.
Narkotimler tarafından 1 Ocak 2015-18 Haziran 2020 tarihlerinde gerçekleştirilen 157 bin 996 operasyonda 288 bin 430 şüpheli gözaltına alındı, bunlardan 53 bin 537'si tutuklandı.
Ayrıca okullar ve çevrelerinin güvenli hale getirilmesi amacıyla İçişleri, Milli Eğitim ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında 12 Eylül 2018'de imzalanan iş birliği protokolüyle öncelikli olarak belirlenen okullarda 5 bin 329 polis ve 20 bin özel güvenlik görevlisi görevlendirildi.
Yurt dışında da geçit verilmiyor
Yurt içinde uyuşturucu satıcılarına nefes aldırmayan Türk narkotik ekipleri, yurt dışında da yabancı muhataplarıyla yaptığı müşterek operasyonlarla zehir ticaretine ağır darbe vuruyor.
Uluslararası uyuşturucu madde ticaretinin önlenmesi amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı koordinesinde yürütülen çalışmalar kapsamında bu yıl Hollanda makamlarıyla 5 ülkede eş zamanlı müşterek operasyonlar gerçekleştirildi.
Operasyonlarda, toplam 2 ton 384 kilogram eroin maddesi ele geçirilirken Türkiye'de 8, Hollanda'da 5 ve Polonya'da bir şüpheli yakalanarak adli mercilere sevk edildi.
Türkiye'nin uyuşturucuyla başarılı mücadelesi
Türkiye'nin uyuşturucuyla mücadelesindeki başarı, uluslararası raporlara da yansıdı.
2019 Dünya Uyuşturucu Raporu'nda yer alan verilere göre, 2017'de dünya genelinde yakalanan eroinin yüzde 17'si Türkiye'de kolluk birimlerince ele geçirildi.
2019 Avrupa Uyuşturucu Raporu'nda ise 2017'de Avrupa genelinde 6 milyon 581 bin 823 ecstasy hap ele geçirilmesine karşın Türk kolluk kuvvetlerinin, Avrupa genelinin ele geçirdiği miktarın 1,3 katına denk gelen 8 milyon 606 bin 765 ecstasy hapı tek başına ele geçirdiği belirtildi.
Ölümler azaldı
Türkiye'nin bu alanda yürüttüğü mücadele, uyuşturucudan kaynaklı ölüm oranlarına da olumlu yansıdı.
Uyuşturucu kullanımına bağlı olarak hayatını kaybedenlerin sayısı, 2015'te 590, 2016'da 920, 2017'de 941 ve 2018'de 657 iken geçen yıl bu sayı 342 olarak kayıtlara geçti.
Uyuşturucuyla mücadele operasyonları ve farkındalık çalışmaları sayesinde, uyuşturucudan kaynaklı yaşamını yitiren kişi sayısı ciddi oranda azaldı.
Vatandaşlar bilgilendiriliyor
Kolluk kuvvetleri, vatandaşları uyuşturucu madde kullanımının zararlarına ilişkin bilgilendirme faaliyetlerine de aralıksız devam ediyor.
Söz konusu çalışmalar, 2017'de İçişleri Bakanlığına bağlı birimlerin ortak hareket etmeleri ve mücadeledeki önceliklerin belirlenerek yol haritasının oluşturulması amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı koordinesinde hazırlanan "İçişleri Bakanlığı Uyuşturucu ile Mücadele Uygulama Politikası" kapsamında yürütülüyor.
İlgili politika çerçevesinde, vatandaşların uyuşturucu maddeler hakkında bilgilendirilmesi ve bu mücadeleye ortak edilmeleri amacıyla hayata geçirilen "Narko rehber", "Narko nokta", "Narko tır" ve Uyuşturucuyla Mücadele Aplikasyonu (UYUMA) gibi projeler bulunuyor.
Bu kapsamda, 2017'den bugüne kadar verilen bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetlerinden 564 bin 18 kişi yararlandı, konuyla ilgili 760 bine yakın broşür ve kitapçık dağıtıldı.
10 bin 790 ihbar
Vatandaşlar, bir yandan projeler kapsamında verilen eğitimler ile dağıtılan broşürlerden uyuşturucu maddelerin zararları hakkında bilinçlenirken diğer yandan uyuşturucu ticareti ve kullanımına ilişkin olayları duyarlılık gösterip ihbar ederek mücadeleye destek oluyor.
Bu amaçla 2018'de hazırlanan UYUMA uygulamasını bugüne kadar telefonlarına indiren 181 bin 135 kişi, yaptığı 10 bin 790 ihbarla kolluk kuvvetlerinin, uyuşturucu satıcılarını yakalaması çalışmalarına katkı sağladı.
5ºC
Ankara
