Zafer uğruna yerle bir oldular: Kanlı şehir savaşları

Tarih milyonlarca insanın öldüğü birçok savaşa şahit oldu. Bu örneklere en yakını ise şüphesiz yaklaşık 80 milyon insanın hayatını kaybettiği İkinci Dünya Savaşı’nın yaşandığı 1939’dan 1945 yılına uzanan o kanlı dönem…

Bu tarihlerden sonra dünya, savaşın büyük yıkıcı etkisinin faturasını yıllarca ödemek zorunda kaldı. Böylesine yıkıcı savaşların bir daha yaşanmaması için barış birlikleri kurulsa da insanoğlun savaşları bitmedi. Zira, yaklaşık bir buçuk sene önce başlayan Rusya’nın Ukrayna işgali herkesin hatıralarından silmek ve bir daha görmek istemediği savaş sahnelerini tekrar yaşatıyor.

Tarihte yerini alan sayısız savaş gibi Rusya-Ukrayna savaşında da birçok kırılma noktası yaşandı. Ukrayna’nın başkenti Kiev’in 72 saatte düşeceği iddiasını da gördük, yakıtı bittiği için yollarda kalan Rus tanklarını da...

[Ukrayna askeri Bahmut yakınlarında obüs ateşliyor (23 Nisan 2023) | Fotoğraf: Reuters]]

Bahmut şehri yerle bir oldu

Bugün savaş halen devam ediyor ve çatışmalar, kanlı şehir savaşları bir kez daha tarihteki yerini alıyor. Rusya’nın uzun bir süredir hak iddia ettiği Donetsk ile Ukrayna toprakları arasındaki stratejik Bahmut şehrindeki çatışmalar da bunun son örneklerinden. Bahmut, Ukrayna düzlüklerini kaplaması nedeniyle kışın aktif çatışmaların neredeyse tek adresiydi.

Bu çatışmalarda Batılı kaynaklara göre, yaklaşık 20-30 bin Rus askerinin öldüğü ya da yaralandığını tahmin ediliyor. Ukrayna ordusunun da oldukça ağır bir bedel ödediği söyleniyor ancak net sayı verilmiyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky’nin ‘yerle bir oldu’ dediği Bahmut şehri, tarihteki diğer şehir savaşlarını da hatırlatıyor. İşte en çok yıkıma yol açan savaşlardan bazıları…

Stalingrad Muharebesi (1942-1943)

İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında gerçekleşen Stalingrad Muharebesi, tarihteki en kanlı şehir savaşlarından biri. Milyonlarca askerin öldüğü bu muharebe, savaşın seyrini değiştiren önemli bir dönüm noktasıydı.

Nazi lideri Adolf Hitler'in amacı Almanya'yı dünyanın en büyük imparatorluğu haline getirmekti. Bunun için İngiltere ve Sovyetler Birliği'ni de işgal etmek gerektiğini biliyordu.

Alman güçleri bu hedefle Rusya’nın Stalingard şehrine geldi ve tarafların tüm güçlerini ortaya koyduğu bir savaş yaşandı. Oldukça kanlı geçen savaşta toplam kayıp neredeyse iki milyona ulaştı. Savaşın sonu ise Almanya açısından bir yıkım oldu.

Saraybosna Kuşatması (1992-1995)

Bosna Savaşı sırasında, Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna (Srebrenitsa), Sırp güçlerinin kuşatması altında kaldı. Bu süre boyunca binlerce sivil öldürüldü. Çok sayıda insan ise açlık ve salgın hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.

Sırpların, Ratko Miladiç komutasında Srebrenitsa’ya girmesiyle insanlık tarihinin gördüğü en acı olaylardan biri yaşandı. 11 Temmuz 1995’te yaşanan Srebrenitsa katliamı, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yapılan en büyük insan katliamı ve etnik soykırım olarak tarihe geçti.

Halep Savaşı (2012-2016)

Suriye İç Savaşı sırasında, Suriye'nin en büyük ikinci şehri olan Halep, hükümet güçleri ile muhalif gruplar arasında şiddetli çatışmalara sahne oldu. Bu süre boyunca binlerce sivil ve asker hayatını kaybetti. Bu tarihi şehir de büyük ölçüde tahrip oldu.

Varşova Ayaklanması (1944)

II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal edilen Varşova’da Polonya direniş hareketi tarafından isyan başlatıldı. Ayaklanma, şehirde büyük bir tahribata ve on binlerce sivilin ölümüne neden oldu.

Beyrut Savaşı (1975-1990)

Lübnan İç Savaşı olarak da bilinen Beyrut Savaşı, Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta gerçekleşen uzun süreli bir çatışma dönemi olarak tarihe geçti. Bu savaş sırasında şehir birçok kez kuşatma altına alındı ve büyük bir tahribata uğradı.

Net rakam belli olmasa da sürecin sonunda çok sayıda sivil hayatını kaybetti ve bölgedeki çatışmalar yıllarca devam etti.

Leningrad (St. Petersburg) Kuşatması (8 Eyl 1941-27 Oca 1944)

Leningrad Kuşatması, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirilen ve Rusya'nın ikinci büyük şehri olan Leningrad'ı hedef alan bir kuşatmaydı. Bu kanlı kuşatma, 1941 yılında başladı ve 872 gün boyunca devam etti.

Nazi kuvvetleri, şehri tamamen abluka altına adı. Leningrad'a gıda ve diğer temel malzemelerin bile girişi engellendi. Şehirdeki sivil halk ağır koşullar altında yaşam mücadelesi verdi. Açlık, soğuk ve hastalıklar nedeniyle binlerce kişi hayatını kaybetti.

Leningrad Kuşatması, savaş tarihindeki en uzun ve en ölümcül kuşatmalardan biri olarak kabul ediliyor.

Berlin Muharebesi (16 Nisan 1945-2 Mayıs 1945)

İkinci Dünya Savaşı'nın son dönemlerinde gerçekleşen ve Nazi Almanyası'nın başkenti Berlin'in ele geçirilmesi amacıyla Sovyetler Birliği ile müttefikleri tarafından yürütülen askeri operasyondu.

Berlin Muharebesi, şiddetli sokak çatışmaları ve şehir içi savaş taktiklerinin yoğun bir şekilde kullanıldığı bir savaş oldu. Sovyet birlikleri, Alman savunma hatlarını aşarak Berlin'e ilerledi ve şehirdeki Alman birlikleriyle şiddetli çatışmalara girdi..

Naziler, şehirde son bir direniş gösterse de Sovyetler Birliği'nin üstünlüğü karşısında direnemedi.

Bu şehir muharebesi sonucunda, Berlin büyük bir tahribata uğradı ve şehirde büyük bir insan kaybı yaşandı.