COVID-19 ve grip aşıları aynı dönemde yapılabilir mi?

COVID-19 için geliştirilen aşılar influenzaya, grip aşısı da COVID-19'a karşı koruma sağlamıyor. Uzmanlar özellikle riskli grupların her iki aşıyı da olması gerektiğini söylüyor. Bu konudaki sorularımızı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alper Şener'e yönelttik. Grip ve COVID-19'un benzerliklerini de ele aldık.

COVID-19 ve grip aşısı birlikte olunabilir mi?
Aynı gün grip aşısı olunabilir. Hiçbir sakıncası yok. Hatta aynı anda dahi hem grip hem COVID aşısı olunabilir. Yalnız aynı taraftan yani aynı enjeksiyon bölgesinden yapılmamak kaydıyla... Biri sağ diğeri sol koldan yapılabilir.

Öncelikli olarak kimler grip aşısı olmalı?
Grip aşısıyla ilgili kavramlar, iki yıldır gündemde olmaması nedeniyle artık her yaş grubuna önermiyoruz. 65 yaş üstünde yandaş hastalığı olanlara öncelikli olarak öneriyoruz. KOAH, astım, kronik bronşit, akciğer kanseri gibi akciğerle ilgili patolojileri olanlar, siroz hastaları, kemoterapi-radyoterapi görenler ve grip sezonunda bu tedavileri devam edecek olan grup, diyaliz hastalarına öneriyoruz. 65 yaş altındaysa bu tip hastalıklarla iç içe olan, iş gücü kaybı nedeniyle çalışmasında engel durum olmasını istemediğimiz gruplara da özellikli grup olarak öneriyoruz.

Hamileler hem grip hem COVID aşısı olabilir mi?
Gebelerle ilgili daha önce hem domuz gribi, kuş gribiyle ilgili ölüm oranları yüksek çıktı. Bu sene yaptığımız aşıların içerisinde zaten domuz ve kuş gribi bileşenleri de var. Gebelik durumunda COVID-19'un da ağır seyrettiğini biliyoruz. Gebelik grubu artık bu sene için ekstra önem arz ediyor. Sadece biz değil, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de gebelere grip ve COVID aşısını öneriyor. Bütün otoriteler öneriyor.

Kimler iki aşıyı da olurken doktoruna danışmalı?
Her sene yaklaşık 2 buçuk milyon doz civarında grip aşısı yapılıyor. Uyarı olarak, önlem olarak şu grup aşı olurken dikkatli olsun, şu grup iki aşıyı birlikte olmasın diyeceğimiz bir kesim yok. Hepsi gönül rahatlığıyla olabilir. Grip aşıları zaten yaklaşık 30 yıldır uygulanıyor. COVID aşısı da zaten güvenilirliğini kanıtladı. Herhangi bir kısıtlamamız yok.

Grip aşıları nasıl hazırlanıyor?
Biz şu anda Kuzey Yarım Küre'deyiz. Aynı yıl içinde Güney Yarım Küre kış geçirirken, dolaşımda olan virüsün komponentleri hazırlandı. Dört farklı tipte virüs var şu anda grip aşılarının içerisinde. Bunlardan biri domuz gribi, biri kuş gribi ve yaygın halde görülen grip virüsleri kombine hale geliyor. Her yıl yenilenmesinin gerekliliği, her yıl değişime uğramasından kaynaklanıyor.

Hangi aşının koruyuculuk süresi daha uzun? Grip mi COVID-19 mu?
Grip aşıları uzun zamandır koruyuculuk yelpazesi az olması nedeniyle eleştiriliyor. Koruyuculuk yelpazesi az olduğu için COVID-19 için bahsettiğimiz yüzde 88 ila yüzde 94 koruyuculuk grip aşılarında yüzde 56 ila 64 arasında değişiyor. Çok düşük oranda bir koruyuculuk indeksi var ama bu koruyuculuk indeksine rağmen ağır seyrettiği için spesifik gruplara veriyoruz.

COVID ile gribin benzerlikleri

COVID-19 ve grip... İkisi de bulaşıcı solunum yolu hastalıkları ve bazı benzer semptomları paylaşıyor. Ancak bunlara farklı virüsler neden oluyor ve tedavileri de farklılık gösteriyor.

Her iki virüs de benzer semptomları paylaşıyor. Öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş, baş ağrısı ve yorgunluk... Ancak hiçbir semptom göstermeyenler olduğu gibi, hafif ve ciddi semptom gösterenler de iki virüsün de ortak özelliklerinden. Ağır geçirenler için her iki hastalık da ölümcül olabiliyor.

Bulaşma yolları da benzer... Enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında, konuştuğunda, şarkı söylediğinde veya nefes aldığında damlacıklar yoluyla yayılıyor. Damlacıklar yakındaki (1 metre, bazen daha uzak) kişilerin gözlerine, burnuna veya ağzına gelerek enfekte edebiliyor. İnsanlar ayrıca virüsün bulunduğu yüzeylere dokunduktan sonra ellerini temizlemeden gözlerine, burnuna veya ağzına dokunarak hem COVID-19 hem de influenza ile enfekte olabiliyor.

65 yaş üstü kronik rahatsızlığı olanlar ile hamileler ve yakın zamanda doğum yapmış kadınlar, şiddetli grip ve şiddetli COVID-19 yaşama açısından yüksek risk altında bulunuyor.

İki hastalığın tedavi yöntemleriyse farklı. COVID-19 için geliştirilen aşılar influenzaya, grip aşısı da COVID-19'a karşı koruma sağlamıyor.

COVID ve gripten korunmanın yolları aynı

Başkalarıyla aranızda mesafe bırakın ama bu mümkün olmadığında yüzünüze tam oturan bir maske takın. Kalabalık ve kötü havalandırılan yerlerden ve ortamlardan kaçının. Odaları iyi havalandırmak için pencereleri veya kapıları açın. Bükülmüş bir dirsek veya dokuya öksürün veya hapşırın ve mendili kapalı bir çöp kutusuna atın. Ellerinizi sık sık temizleyin. Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının...