Koronavirüsle mücadele iki yıl yıldır devam ediyor. Özellikle Omicron varyantıyla dünya genelinde artan vaka sayıları endişe yaratıyor. Türkiye’de de Omicron varyantıyla birlikte uzun süredir yatay seyreden vaka sayılarında ciddi bir sıçrama söz konusu. Geldiğimiz noktada korunma tedbirlerine uyulması ve aşılanmanın önemi daha da artıyor.
Omicron varyantı tedbirleri değiştirdi mi? Aşı bu aşamada ne kadar önemli? Sağlık Bilimleri Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Seniha Şenbayrak, TRT Haber’e anlattı.
Omicron çok daha hızlı bulaşıyor
Koronavirüsün diğer varyantlarına kıyasla Omicron’un 20 kat daha hızlı bulaştığını ifade eden Doç. Dr. Seniha Şenbayrak, “Özellikle bulaştıktan sonra vücutta çok hızlı çoğalıyor. O yüzden bu hastalıkla mücadele etmek için mümkün olduğunca önlemlerimizi artırmalıyız” diyor.
Salgının başından bu yana tekrar edilen maske, mesafe ve hijyenin hala korunmak için önemli tedbirler olduğunu söyleyen Doç. Dr. Şenbayrak, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“El hijyeni kurallarına dikkat etmemiz, elimizi mutlaka yıkamamız gerekiyor. Havalar soğudu, toplu halde kalabalık kapalı ortamlarda kalmamız gerekiyor. Kapalı ortamlarda havalandırmanın etkin yapıldığından emin olmalıyız. Önceden korunmak için insanlarla aramızda 1-1,5 metre kadar mesafe olması gerektiğini belirtiyorduk. Omicron’la birlikte şu anda 2 metre mesafe bırakılması öneriliyor. Ama buna da güvenmememiz gerekiyor. Kalabalık ve kapalı ortamlarda çok kısa süre kalmalıyız. Mümkünse açık alanda olmayı tercih etmeliyiz.”
3 katlı cerrahi maske kullanılmalı
Maske de ilk günden bu yana önemle üzerinde durulan bir korunma tedbiri… Doç. Dr. Şenbayrak, maske kullanımıyla ilgili olarak bir uyarıda bulunuyor:
“Bazı kişiler kullanım rahatlığı, yıkanabilmesi ve göze hoş gözükmesi nedeniyle bez maske takmayı tercih ediyor. Ancak bez maskelerin virüs partiküllerini süzme ve engelleme kapasitesi yüzde 50 olduğundan Omicron’a karşı korumada yetersiz kalıyor. Bez/kumaş maske takan kişiden başkalarına virüsün yayılmasını bir miktar önleyebiliyorsunuz, ancak başkalarından onlara bulaşmasını önleyemiyorsunuz. Bunun için telli ve en az üç katlı olan cerrahi maske kullanılmalı. Yine çoğu kişinin maskeyi doğru şekilde kullanmadığını görüyoruz. Maske takarken burun mutlaka kapatılmalı. Bez maske kullanmak isteyenler, cerrahi maskenin üzerine takabilirler. Amacımız mümkün olduğunca virüsü almamak, alacaksak da az virüs alarak hafif seyirli bir hastalık geçirmek olmalı.”
Bazı yabancı bilim insanları N95 gibi maskeleri önerse de Doç. Dr. Şenbayrak, bunun şart olmadığını söylüyor: “Ben onlara gerek olmadığını düşünüyorum. Çünkü onları, sağlık çalışanları gibi yüksek viral yüke daha fazla maruz kalan kişilerin takması gerekiyor.”
En önemli tedbir aşı
Ve aşı… Artık aşı, koronavirüsten korunmak için alınan tedbirlerin başında geliyor. Doç. Dr. Şenbayrak da bu konunun altını çiziyor:
“Aşılanmaya dikkat etmek bu süreçte çok önemli. Hala aşı olmamış kişilerin çok hızlı bir şekilde iki doz aşısını yaptırmaları, yaptırmış olanların da hatırlatma dozlarını ihmal etmemeleri gerekiyor. Tabii aşılanmış kişiler hiç hastalığa yakalanmayacak diye bir şey yok. Aşılanmak, hastalığın daha hafif geçirilmesine yol açtığı gibi yoğun bakıma yatış ve ölüm oranlarını azaltıyor. Aşılanmış kişi virüsü alsa bile bağışıklık sistemi virüsü yendiği için hem hastalanmıyor hem de virüsün başka insanlara geçişi azalıyor. Aşılama oranı yüzde 80-85’e ulaşırsa zaten bu hastalık bitecek.”
PCR testine gidenler dikkat
COVID-19 vakalarının yanı sıra kış aylarıyla birlikte mevsimsel gripte de büyük bir artış var. Her iki hastalığın semptomlarının benzerliği vakaların tespit edilmesini güçleştiriyor. Doç. Dr. Şenbayrak bu konuda, “Üst solunum yolu enfeksiyonu, boğaz ağrısı, öksürük gibi semptomlar varsa bir hastaneye gidip PCR testi yaptırmak gerekiyor. Koronavirüs olduklarını öğrenler de kendilerini izole etmeli” diyor.
PCR testi için sağlık kuruluşlarına gidenlere de bir tavsiyede bulunuyor Doç. Dr. Şenbayrak:
“Şu an PCR testi, yaptırmak isteyenlerde bir artış var. Bu yüzden PCR testi için gidenler kapalı ortamda kısa süre kalmaya çalışmalı, mümkünse açık havada bulunmalı, diğer kişilerle temas etmemeli ve aralarındaki mesafeyi korumalı. Mutlaka burunlarını da kapatacak şekilde uygun cerrahi maske takmalılar aynı zamanda.”