Önlemden modaya: Renkli maskeler

Yeni tip koronavirüsten korunma çabası artık gündelik hayatın bir parçası. Uzmanların önerdiği formülse basit; maske, mesafe ve hijyen. Bu üçünü elden bırakmamak hayati önem taşıyor.

Hijyen için kullanabileceğimiz farklı koku ve kıvamlarda çeşit çeşit dezenfektan ürün mevcut. Mesafeyi sağlamak da iki adım uzaklaşmakla mümkün.
Maskeler ise daha önce hastane dışında görmeye alışık olmadığımız, genellikle sağlık çalışanlarının kullandığı bir ürünken artık herkes tarafından kullanılması gereken çok önemli bir koruyucu haline geldi.

İlk günlerde tek model ve tek renk görmeye alıştığımız bu maskeler zaman içinde çeşitli renk ve desenlerle farklılaşmaya başladı. 

[Fotoğraf: Getty]

“Maske takmak kendi sağlığımız için gerekli”

Bugün sokağa çıkarken tıpkı anahtarımız gibi maskemizi de yanımıza almayı unutmuyoruz. Sağlığımız için çok önemli olan maskelerin görüntüsü de hızla değişmeye başladı. 

Kimi evinde kendi istediği kumaş ve renkten kendi yüzüne uygun, yıkanabilir maskeler dikiyor ve kullanıyor, kimiyse birçok noktadan ulaşabileceği rengarenk maskelere yöneliyor. Evde kendi maskesini yapanlardan biri de Pakize İnci. 

İnci maske tercihini şu sözlerle anlatıyor:

“Evdeki kumaşlarımdan, maske olabilecek, yüzde de hoş duracak olanları tercih ediyorum. Lastik alıyorum, kenarlarına dikiyorum. İnce olursa içine bir parça daha ekliyorum. Her kullanımımdan sonra yıkıyor ve ütülüyorum. Sonra tekrar kullanıyorum. Maskelerimin renkli olması hoşuma gidiyor. Farklı renk ve desenlerden yaptığım için kıyafetime uyanı seçiyorum, ‘görünümü hoş durur’ diyorum. Madem bu bize söylenmiş, bizim bunu takmamız lazım, sağlığımız için. Söylemeye gerek kalmadan kendimiz takmamız lazım.”

Renkli ve desenli maske kullanan vatandaşlarda ortak bir görüş hakim. “Maske takarken kendimi daha iyi hissediyorum.”

Peki bu tür renkli ve desenli maskeleri kullanmanın insan psikolojisinde bir karşılığı var mı? Bu soruyu uzmanına sorduk.

Başa çıkabilme stratejisi

Uzman Klinik Psikolog Irmak Özen’e göre renkli ve desenli maske tercih etmenin sebeplerinden biri, ‘Pandemiyle birlikte başlayan bu yeni sürece adaptasyonu kolaylaştırmak” olabilir. Konu hakkında açıklama yapan Özen şu ifadeleri kullandı:

“İnsanların renkli ve desenli maske kullanmaya başlaması bir nevi negatif bir durumla pozitif şekilde başa çıkabilme stratejilerinden biri olabilir. Bu süreç hepimiz için çok zor. Maske de pandemiyle birlikte hayatımıza girdi. Bu yüzden süreci kabul edip, durumu daha günlük hayata adapte etmek için renkli ve desenli maskeler araç olarak kullanılıyor olabilir.”

Bu maskeler tıbbi açıdan güvenilir mi?

Bu tür tasarım maskeler görüntü olarak göze hoş gelse de özellikle kumaş olmalarından kaynaklı akıllarda güvenilirliklerine dair birçok soru var. Bu tür maskeleri henüz kullanmamış kişilerin de gerekçeleri genellikle bu soru işaretlerinden kaynaklanıyor.

[Fotoğraf: AA]

Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, bu konuda şunları söyledi:

“ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC), bez maskelerin toplumda kullanılabileceğini ifade etmektedir. Elbette bez maskelerin koruyuculuğu, tıbbi maskeler kadar değildir. Bununla birlikte öksürük, hapşırık yoluyla etrafa saçılabilecek damlacıkları da bir dereceye kadar engelleyebilir. Özellikle tıbbi maskelere ulaşımın zor olduğu yerler için bu seçenek akılda bulundurulabilir. Ülkemiz gibi tıbbi maske üretiminde ve bu maskelere erişimde sıkıntı yaşanmayan yerlerde öncelik tıbbi maskelere verilebilir.”

[Fotoğraf: Getty]

Maske konusunun ticari bir boyutunun da olduğunu altını çizen Kayıpmaz, resmi kurumlar tarafından onaylanmış ve takibi yapılan ürünlerin tercih edilmesi gerektiğini de belirtti:

“Bu işin sağlık boyutunun yanı sıra ticari boyutunun da olması, asıl işi tekstil olmayan kişi veya işletmeleri de bu yönde üretim yapmaya teşvik etti. Üretimin her alanında olduğu gibi tıbbi maske işinde de merdiven altı tabir edilen üretimler olmaya başladı. Neredeyse büfelerde dahi üzerinde marka, üretim yeri, hangi standartlara uygun olarak üretildiği bilgileri olmayan, poşetler içerisinde maskeler satılır hale geldi. İnsanlarımız bu konuda öncelikle tıbbi tekstil işinde olan, Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemi (ÜTS) kaydı bulunan, Türk Standartları Enstitüsünün (TSE) ilgili standartlarına göre üretim yapan ve bunları da maskelerin kutuları üzerinde açıkça belirtenlerin ürünlerini tercih etmelidir.”

[Fotoğraf: Getty]

Maske alırken nelere dikkat etmeliyiz?

İdeal bir maskenin nasıl olması gerektiğini de anlatan Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, şunları söyledi:

“Yeterli filtre kabiliyetine sahip bir tıbbi maskenin alt ve üst katmanları dikişsiz kumaştan, ortadaki ise ‘melt blown’ tabir edilen kumaştan olmak üzere üç katı olmalıdır. Maskenin burun bölgesinde bir telinin olması, maskenin burnu ve ağzı tam olarak kapatmasına yardımcı olacaktır. Böylece maske, konuşurken, gülerken kolaylıkla burnun üstünden düşmeyecektir. Maskelerin yüzün her iki yanına denk gelen kısımlarında ise boşluk olmamalıdır. Yüze, alt kısmı çenenin altına gelecek şekilde tam oturmalıdır. İnsanlar özellikle maskeleri almadan önce örnek bir maskeyi incelemeli ve alışverişlerine buna göre yapmalıdır. Yıkanabilir bez maskelerde ise TSE standartlarına uygun üretilmiş, kumaşı 3 mikrondan büyük parçacıkların geçişine izin vermeyen ve insan cildiyle temasta tahriş etmeyen nitelikte olan, paketinde kaç kez yıkanabileceği ve ne zaman değiştirilmesi gerektiğine dair bilgileri olan maskeler tercih edilmelidir.”

Haber: Zeynep Hazal Bayraktaroğlu 

Kurgu: Ünsel Ayhan Aybek