Bitlis Kalesi'nde bulunan mermer kitabe çözümlendi

Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Bitlis'te, kent merkezindeki kaya bloklarının üzerine kurulan Bitlis Kalesi'nin kuzey surlarındaki mermer kitabenin çözümü yapıldı.

Kitabe, Bitlis Kale Kazısı Bilimsel Danışmanı ve Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Korkmaz Şen tarafından çözümlenerek kayıt altına alındı.

2 satırlık sülüs hatla yazılmış dikdörtgen ölçülü mermer kitabede, "Bu yüksek, latif, şerif ve mübarek kalenin yenilenmesine en yüce, en adil, en heybetli ve en cömert Sultan merhum ve mağfur Sultan Selim Şah'ın oğlu Sultan Süleyman H. 942 senesinde emretmiştir" sözleri yer alıyor.

Kitabeye ilk olarak Yarbay J. Shiel'in gezi notlarında rastlandı

Dr. Şen, Bitlis Kalesi'ndeki kazı çalışmaları sırasında kalenin surlarında günümüze ulaşan tek bir kitabenin olduğunun farkına varıldığını anlatarak, şöyle konuştu:

"Bu kitabeye ilk başta 1838 yıllarında Yarbay J. Shiel'in gezi notlarında rastlıyoruz. Gezi notlarında kalenin surlarında bir kitabenin olduğundan bahsediyor. Ancak ne yazdığından tam olarak bahsetmiyor. Kitabeyi 2004 yılında Prof. Dr. Kadir Pektaş'ın da fark ettiğini ve bundan bahsettiğini gördük. Ancak bu kitabeyi önemli kılan hususlardan biri de önceden tam olarak çevrilmemiş, transkripsiyonu yapılmamış ve ne yazdığı bilinmiyor oluşuydu. Bunun sebebi ise aşırı yıpranmasından dolayıydı." 

Şen, ilk önce kitabenin ayrıntılı fotoğraflarını çektiklerini, sonra yoğun bir çalışmayla belli bir sonuca ulaştıklarını belirtti.

"Kale, Kanuni Sultan Süleyman'ın bir emanetidir"

Kitabedeki ifadeye göre kalenin onarıldığından bahseden Şen, şöyle konuştu:

"Bu kitabedeki ifadeye göre yani kalenin onarıldığı yazılmış. Bunu çözerek bilim dünyasına kazandırdığımızı düşünüyoruz. Hicri 942, miladi ise 1535 ile 1536 yıllarına tekabül ediyor. Bu hadise ile kale kitabesinin tarihleri örtüşüyor. Bu da şunu gösteriyor. Osmanlı'nın burayı ele geçirmesi 1514 sonrası 1515 yılında Çaldıran Savaşı'na denk geliyor. Daha sonra yerel idarecilerin Safevilere itibar etmeleri nedeniyle Safevilerin eline geçmiş ancak Kanuni döneminde Ulema Han, Bitlis'i tekrar almak üzere görevlendirilmiş. İlk teşebbüsünde başarısız olan Han, ikincisinde Bitlis'i Osmanlı idaresine 1534 yılında dahil etmiş. Bu tarihi hadiseyi, bu kitabeyle Osmanlı'nın kesin hakimiyetini tescil etmiş bulunuyoruz."

Kanuni Sultan Süleyman'ın yani ecdadın kaleyi miras bıraktığını gördüklerini anlatan Şen, "Kale, Kanuni Sultan Süleyman'ın bir emaneti. Bu emanete sahip çıkmaya çalışıyoruz" dedi.

Kaynak: AA