Afyonkarahisar Kocatepe'de 26 Ağustos 1922'de başlayan ve 30 Ağustos'ta Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz'un gerçekleştiği Kocatepe ve Dumlupınar'ın bulunduğu 34 bin 834 hektarlık alan, 1981'de milli park ilan edildi.
Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) 5'inci Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Afyonkarahisar ve Kütahya sınırlarındaki birçok yerleşim merkezi sınırlarını içine alan Başkomutan Tarihi Milli Parkı'nda, 2020 yılında 'Şehitler Coğrafyası' projesi başlatıldı.
Proje kapsamında, bölgede bugün bazıları tarla statüsünde olan arazilerdeki araştırmalarda, 2020 yılı mart ayında Harp Coğrafyası Uzmanı Dr. Selim Erdoğan ve Saha Uzmanı Erkan Özçelik'in katkılarıyla 'Askeri Arşiv Taramaları' neticesinde, savaş döneminde şehitlerin defnedildiği ve bilinmeyen çok sayıda yeni şehitlik belirlendi.
304 şehit defni
Kurtuluş Savaşı'nın arazideki izleri olan mevzi ve siperlerin korunması ve ihya edilerek, belirli periyotlarda bakımının sağlanması faaliyetleri kapsamındaki jeoradar çalışmalarıyla, 2020 ile 2023 Ağustos ayı itibarıyla savaşın yaşandığı çok sayıdaki tepe ve mevzide 15 şehitlik bulundu.
Bu şehitliklerden 13'ünde yapılan araştırmalarda, toplam 304 şehide ait defin tespiti yapıldı. Defin tespiti yapılan şehitlerle ilgili Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih Daire Başkanlığı (ATASE) arşivlerinde yapılan incelemelerle 10 şehidin isim ve künye bilgilerine ulaşıldı.
Jeofizik yer radarıyla ortaya çıkıyor
DKMP 5'inci Bölge Müdürlüğü'nden edinilen bilgilere göre, 2020'deki jeoradar çalışmalarıyla ilk olarak Tınaztepe Gepli mevkisinde 12 şehit naaşı bulundu ve definleri yapılarak, şehitlik ihyası gerçekleştirildi. Devam eden saha çalışmalarında, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ile yapılan protokol kapsamında 2020 yılında 13 mevkide ve 36 alanda daha jeofizik yer radarı çalışması yapıldı.
2020'de 85 şehit defni belirlendi
2020'de Tınaztepe Gepli'deki 12 şehit defnine ek olarak, Tınaztepe Kocapınar mevkisinde 15, Sandıklı Akharım Kasabası'na bağlı Çiğiltepe Hasanbeli mevkisinde 13, Çiğiltepe'de 8, Ahmetpaşa Gökgöz Yaylası'nda 6, Sinanpaşa Akdeğirmen Şehitliği'nde 6, Dumlupınar Büyükaslıhanlar Şehitliği'nde 19 ve Dumlupınar Kanlıköprü mevkisinde 6 defin olmak üzere toplam 85 şehit defni belirlendi.
2021'de 213 şehit defnine ulaşıldı
'Şehitler Coğrafyası' projesi kapsamında 2021 Mayıs'ta ise Harp Coğrafyası Uzmanı Dr. Selim Erdoğan ve Saha Uzmanı Erkan Özçelik'in katkılarıyla saha çalışmaları yapıldı.
Bu kapsamda, önceki yıllarda bilinmeyen Akharım'a bağlı Çiğiltepe Fundalitepe mevkisinde 63, Tınaztepe bloğunda ise 150 olası defin alanı saha gözlemi sonucu tespit edildi.
2022'de 6 şehit defni, 2023'te 2 şehitlik bulundu
2022 yılında ise Afyonkarahisar'a bağlı Başkimse köyünde 1, Kütahya'ya bağlı Arpalı köyünde 1, Selkisaray'da 3 ve Kanlı Göl'de 1 olmak üzere toplam dört bölgede 6 şehit defni belirlendi.
Bir taraftan bilinmeyen şehit defin alanları belirlenirken, diğer taraftan DKMP 5'nci Bölge Müdürlüğü tarafından belirlenen bu şehitliklerin başına kazıklar dikildi. Bayrak direği ve şüheda taşı dikimi de yapılan bu şehitliklerin ihya çalışmalarının sürdüğü ifade edildi.
2023'teki jeoradar çalışmalarında ise Afyonkarahisar'a bağlı Olucak ve Çamlıca Tepesi'nde, önceki yıllarda bilinmeyen 2 yeni şehitlik belirlendi. Bu 2 yeni şehitlikle ilgili jeofizik yer radarı çalışmalarıyla defnedilen şehit sayısı belirlenip, şehitlik ihyası gerçekleştirilecek.
Künyelerine ulaşılan 10 Büyük Taarruz şehidi
Defin tespiti yapılan 304 şehidin künye ve kimlik bilgilerinin tespitine yönelik çalışmaların devam ettirildiğini açıklayan DKMP 5'inci Bölge Müdürlüğü, bu kapsamda önceki yıllarda bilinmeyen ve yeni ortaya çıkarılan şehit definlerine yönelik Tınaztepe Kocapınar'daki 10 şehidin isim ve künyesinin belirlendiğini açıkladı.
26-27 Ağustos 1922 şehitlerinden isim ve künye bilgileri belirlenen 10 şehit şöyle; 15'inci Piyade Tümeni'nden 38'inci Alay erler Aksaray Eskil'den Zekeriya oğlu Tahir (34), Antalya Korkuteli'nden Ahmet oğlu Osman (29), Sinop Ayancık'tan Hüseyin oğlu Mustafa (22), 56'ncı Alay Samsun Çarşamba'dan İbrahim oğlu Mehmet (28), Sakarya'dan Hasan oğlu Ali (24), 23'üncü Piyade Tümeni 69'uncu Alay Afyon Sincalı'dan onbaşı Ali oğlu Mahmut (29), Bolu'dan onbaşı Ahmet oğlu Mustafa (26), Aydın Yenipazar'dan er Mehmet oğlu Ali (29), Muğla'dan er Ahmet oğlu Bekir (39), Konya Bozkır'dan er Osman oğlu Hasan.
Mustafa Kemal Kocatepe'den emri verdi
Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk'ün Kocatepe'den yönettiği Büyük Taarruz, 26 Ağustos saat 04.30'da 200 kadar top atışıyla başlatıldı. 30 dakika süren bu ateşten sonra Türk askeri düşman hatlarına daldı. Taarruzun birinci günü, Büyük Kaleciktepe'den Çiğiltepe'ye kadar 15 kilometrelik bölge ele geçirildi.
27 Ağustos Pazar sabahı Türk ordusu bütün cephelerde yeniden taarruza geçti. Türk birlikleri Afyonkarahisar'a girdi. 29 Ağustos'ta komutanlar, düşmanı teslime zorlamak maksadıyla tekrar saldırı kararı aldı ve süratle uygulandı. 30 Ağustos'ta taarruz harekatı, kesin zaferle neticelendi. Büyük Taarruz'un son safhası Türk askeri tarihine, Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak geçti. Anadolu'daki Yunan kuvvetleri imha ve esir edilince, kalan bölümleri üç grup halinde çekildi.
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve Garp Cephesi Komutanı İsmet Paşa, Yunan ordusunun takip edilmesi için ordunun İzmir'e ilerlemesini kararlaştırdı. Türk ordusu 15 günde 450 kilometre mesafe katederek, 150 bin kilometrekare alandan düşmanı süpürüp 9 Eylül 1922 sabahı İzmir'e girdi.
Zaferin 101'in yıl dönümü
Atatürk'ün taarruz emrini verdiği Kocatepe'de her yıl, Türk ordusunun 26 Ağustos 1922 günkü taarruz yürüyüşünün yıl dönümü ve saatinde, binlerce kişinin katılımıyla Zafer Yolu'nda yürüyüş gerçekleştiriliyor.
Büyük Taarruz'un bu yıl 101'inci yıl dönümü resmi programına, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz katılacak.
Kocatepe anıtı ve yüzbaşı agah efendi şehitliği
Büyükkalecik Kasabası'na bağlı, savaşın Atatürk tarafından sevk ve idare edildiği 1874 rakımlı Kocatepe'de, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün heykelinin de bulunduğu Kocatepe Anıtı ve Kitabesi yer alıyor.
Büyükkalecik'in Kurtkayası mevkisinde, Kocatepe karargahını korumakla görevli 150 askerin Yunan tümeniyle savaştığı, Bayburtlu Yüzbaşı Agah Efendi, Sinoplu Üsteğmen Feyzullah Efendi ve 100 Mehmetçik adına yapılan Yüzbaşı Agah Efendi Şehitliği bulunuyor.
Büyük Taarruz karargahı Atatürk evi
Şuhut ilçesi Yalı Mahallesi'nde Başkomutan Atatürk'ün Büyük Taarruz emrini verdikten sonra, Hacıveli oğullarına ait geçici karargah olarak kullandığı tarihi nitelikteki ev, 'Büyük Taarruz Karargahı-Atatürk Evi' olarak müzeye dönüştürüldü.
Afyon'da ayrıca Albay Reşat Çiğiltepe Şehitliği, Anıtkaya Şehitliği, Büyük Taarruz Şehitliği ve Başkomutan Mustafa Kemal Anıtı, Giresunlular Şehitliği, Çalışlar Şehitliği, Zafer Müzesi ve İstiklal Tanıtım Merkezi bulunuyor.
Kütahya'nın Dumlupınar bölümünde ise Zafertepe Çalköy Zafer Anıtı, Yüzbaşı Şekip Efendi Şehitliği, Şehit Mehmetçik Sancaktar Anıtı, Üç Komutan Anıtı, Büyük Aslıhanlar Anıtı, Dumlupınar Şehitliği, Milis Anıtı, Şehit Baba-Oğul Anıtı, İlk Hedef Anıtı, Yıldırım Kemal Şehitliği, Dumlupınar Müzesi ve Atatürk Evi yer alıyor.
4.4ºC
Ankara
