Çanakkale'nin türkülere konu olan simgesi: Aynalı Çarşı

''Çanakkale içinde aynalı çarşı/Ana ben gidiyom düşmana karşı, of, gençliğim eyvah" dizeleriyle başlayan "Çanakkale Türküsü"yle dilden dile dolaşan ve daha önce bir bölümü meyve ve sebze hali olarak kullanılan tarihi çarşıda halen 57 iş yeri bulunuyor.

Yerli ve yabancı ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği tarihi çarşıda havludan tespihe, giyim ve ayakkabı ürünlerinden hediyelik eşyaya, Çanakkale seramiklerinden yağlı boya savaş tasvirleri ve minyatürlere kadar binlerce çeşit ürün satışa sunuluyor.

2004'te restore edildi

Çanakkale'de 1889'da inşa edilen ve savaş yıllarına kadar önemli bir alışveriş merkezi olan çarşı, Çanakkale Savaşları sırasında İngiliz Donanması'nın attığı top mermilerinin isabet etmesi sonucu büyük zarar gördü. Daha sonra küçük onarımlar gören çarşı, İngiliz işgali sırasında atlar için ahır olarak kullanıldı.

Savaşın sona ermesinin ardından hayat normale dönmeye başlayınca çarşı, bugünkü halini alıp ticari serüvenini sürdürdü.

Çanakkale Belediyesi tarafından 2004 yılında restore edilen, geçirdiği büyük onarımla güçlendirilen çarşı, kentin ticaret ve kültür hayatındaki yerini koruyor.

"Bu çarşıda esnaf olmaktan dolayı çok mutluyum"

Aynalı Çarşı Başkanı Neslihan Ar, çarşının büyük bir hissiyatı içinde barındırdığını söyledi.

Çarşının Çanakkale'nin ilk alışveriş merkezi olduğunu vurgulayan Ar, "Burada 57 esnaf bir arada birlik içinde satış yapıyoruz. Çarşı gerçekten Çanakkale için çok önemli bir merkez. Burası henüz nüfusu çok az olan Çanakkale'nin, yapıldığı dönemdeki ilk alışveriş merkezi. O anlamda da gerek yerel halk gerekse ziyaretçiler tarafından çok ilgi görüyor. Bu çarşıda esnaf olmaktan dolayı çok mutluyum" diye konuştu.

"Genellikle seramik tarzı hediyelik ürünler yer alıyor"

Aynalı Çarşı'nın 1889 yılında Musevi cemaatinin ileri gelenlerinden İllo Halyo tarafından yaptırıldığını anlatan Ar, şunları kaydetti:

"Çarşının ilk yapımı 14 dükkandan oluşuyor. O dönemler için burası kentin bir AVM'si konumunda. Günümüzde ise buraya gelenlerin hayallerinde daha büyük olan ama mekansal büyüklüğü çok ileri olmayan bir çarşı. Uzun yıllardır burası kentin alışverişini yaptığı önemli bir nokta oldu.

Şu anda 57 dükkan var çarşımızda. 2004'teki restorasyon öncesi çarşının iç kısmında manavımız, aktarımız, küçük bir şarküteri vardı. Restorasyondan sonra manavımız avlunun dış kısmındaki alana geçti. Şu anda iç bölümdeki koridor alanında genellikle seramik tarzı hediyelik eşyaların satıldığı ürünler yer alıyor."

Esnaf da müşteri de çarşıdan memnun

Çarşı esnafından Soner Atmaca ise yılın her dönemi ziyaretçileri tarihi çarşıda ağırladıklarını söyledi.

Atmaca, buranın farklı bir kültüre sahip olduğunu dile getirerek, "Çarşıdaki tarihi doku ve kültürel etkileşim, yerli ve yabancı konuklarımız için bir çekim noktası haline getiriyor aslında mekanı. O nedenle de konuklarımız bir tur atıp çıkamıyor. Koridor boyunca dükkanlara birkaç kez baktıkları oluyor. Ben 4 yıldır esnafım ama daha önceden de bildiğim bir yerdi" ifadelerini kullandı.

Çarşıyı ziyaret eden Dilek Akpınar da kente daha önce çocukluğunda anne ve babasıyla geldiğini, uzun yıllar sonra ilk kez burada alışveriş yaptığını söyledi.

Akpınar, çarşıda her türlü ürünün bulunabildiğini, buradan aldığı hediyelik eşyaları yakınlarına götüreceğini dile getirdi.

İngiltere'den Türkiye'ye gelen ve Çanakkale'deki şehitlikleri ziyaret eden Christopher ve Elizabeth Caulkin çifti de her köşesi tarihi bir anıyı barındıran kentte Aynalı Çarşı'yı gezmekten dolayı mutlu olduklarını ifade etti.

Aynalı Çarşı

Osmanlı padişahı 2. Abdülhamit döneminde, 1889 yılında "İllo Halyo" adlı Yahudi tüccar tarafından İstanbul'daki Mısır Çarşısı'nın minyatürü olarak yaptırıldığı bilinen Aynalı Çarşı, Çanakkale Savaşları sırasında İngiliz Donanması'nın attığı topların isabet etmesi sonucu büyük zarar gördü. Daha sonra bu bölgeye küçük dükkanlar inşa edildi. Çarşının içine aynalar konularak tarihi geçmişi yansıtılmaya çalışıldı.

"Çanakkale Türküsü" ile ün kazanan tarihi çarşının adı bir benzetme olarak kullanılıyor. Çarşı içinde eski yıllarda, atlar için koşum ve süs eşyası satan dükkanlar yer alıyordu. "Ayna" denilen at gözlüklerinin burada satılmasından ötürü bu tür bir benzetme yapıldığı sanılıyor. Bununla bağlantılı olarak askerlerin çarşıya çıktıklarında "cep aynaları" satın almaları da çarşının halk arasında bu şekilde anılmasına vesile oldu.

Kaynak: AA