Çinli Müslüman ülkesinde hat sanatını yaşatıyor

Çin’de İslam ile ilk tanışan şehir Şian'da Çinli imam ve hattat Muhammed Fudayl Ma, yüzlerce yıllık hat sanatını yaşatıyor.

Ülkenin Şanşi eyaletinin Şian şehrinde bulunan 4 büyük camiden biri Şiaopiyüen Camii’nde görevli imam Ma, bir yandan camideki görevlerini yerine getirirken, diğer yandan hat sanatı üzerine çalışmalar yapıyor.

Şiaopiyüen Camii ve 13 asırlık Şian Ulu Cami’nin zamana yenik düşerek kaybolan hat yazılarını da yeniden yazan imam Ma'nın, görevli olduğu camide hat sanatını kullanarak geliştirdiği tekniklerle yazdığı levhalar çok beğeniliyor.

İlk eğitimi babasından aldıktan sonra uzun yıllar kendi gayret ve çabalarıyla uzmanlaşan Ma, zamanla meraklısı azalan bu mesleği canlı tutmaya çalışıyor.

Belirli bir geometrik düzen ve uyum içerisinde yazıya görünüm açısından derinlik ve estetiğin katıldığı hat sanatı, cami, saray, külliye başta olmak üzere birçok yapının duvar, kemer ve tavanlarına ahşap veya beton üzerine Kur’an-ı Kerim’den ayetler, hadis-i şerif, bazen de veciz sözler ve şiirlerin işlenme tekniği olarak biliniyor.

Çing Hanedanlığı döneminde hat sanatı

İmam ve hattat Ma, Çin’in Tang Hanedanlığı (618-907) döneminde İslam ile tanışması sürecinde hat sanatına yönelik ilk eserlerin ortaya çıktığını söyleyerek, Çing Hanedanlığı (1644-1911) döneminde ise Müslümanların refahının artmasıyla hat sanatına daha fazla ilgi duyulduğunu ve o dönemde önemli eserlerin ortaya çıktığını anlattı:

“500-600 yıl öncesinde hat sanatını öğrenenlerin sayılarının az olması nedeniyle o dönemde hat sanatı çalışmaları kısıtlı kaldı. Ancak Çing hanedanlığı ile beraber Müslümanların yaşamlarında giderek refah arttı. Bu dönemde hat sanatına gönül veren Çinli Müslüman hattatlar, Arapça hat ile Çin yazı kültürünü birleştirerek farklı bir tarz oluşturdu."

Ma, ancak son yıllarda Çin'de bu sanata ilginin azaldığını bu nedenle hattatların sayılarında azalma olduğunu vurguladı.

Kufi hat sanatını Çin hat sanatıyla birleştirdi

Ma, 1998-1999 yıllarında Mısır’a gittiğini, orada gördüğü Kufi hat eserlerinden çok etkilendiğini anlattı ve şöyle konuştu:

“Babam Ma Cünhay, bana Arapça temel hat bilgisini, Arapça grameri, Kur’an-ı Kerim okumayı ve İslam akaidini öğretti. Daha sonra hat kabiliyetimi geliştirmek için bir yandan kendim çalıştım, bir yandan da diğer hattatların yazı üsluplarını araştırdım.”

İmam Ma, Çin’e döndüğünde Çin hattını Arapça hat sanatı ile birleştirip farklı teknikler geliştirdiğinden bahsederek, görevli olduğu camide bu teknikler ile ilgili hat yazılarını kullandığını söyledi.

Hat sanatını öğrenmesinin ardından yazdığı hatların yurt içinde ve dışındaki sergilerde beğeni toplandığını belirten Ma, Şian'daki bazı camilerde zamanla silinen hat süslemelerini de yeniden yazdığını vurguladı:

"Görevli olduğum Şiaopiyüen Camii içindeki tüm hat eserlerini kendim yazdım. Bunları yazarken cemaat ibadet ederken dikkatlerinin dağılmaması için Kur’an-ı Kerim’de zikir ve tesbih olarak geçen ifadelerini seçtim."

Muhammed Fudayl Ma, farklı renk ve teknikteki hat yazılarıyla caminin duvarlarını donatıyor.

Kaynak: AA