Dertli Divani’nin Sanatta 30’uncu Yılı

2010 yılında UNESCO tarafından Neşet Ertaş ile birlikte ‘Yaşayan İnsan Hazinesi’ ilan edilen Dertli Divani, sanat yaşamında otuz yılı özel bir albümle kutluyor.

Şanlıurfa doğumlu halk ozanı ve Alevi dedesi Veli Aykut, Dertli Divani mahlası ile tanınıyor. Sadece Türkiye’de değil, dünyanın dört bir yanında konserler veren, çalışmaları yakından takip edilen ozanlar arasında yer alan dertli Divani, profesyonel müzik yaşamına 1989 yılında yayınladığı ‘Divane Gönül’ albümüyle başlamıştı. Bu nedenle 2019 yılında, yapımcı Hasan Saltık tarafından ‘30’uncu Yıl’ albümü için proje hazırlandı. Ancak Covid19 pandemisi ve sonrasında Saltık’ın vefatı ile albüm o dönemde yayınlanamadı ve 2022 yılında tamamlanabildi.

11 Sanatçı Albümde

Aralarında Sabahat Akkiraz, Erkan Oğur, Belkıs Akkale, Feryal Öney gibi isimlerin olduğu 11 sanatçı, albümde Dertli Divani’ye ait eserleri seslendirdiler. Üç eser ise Dertli Divani tarafından seslendirildi. Hem halk müziği hem de tasavvuf müziğinin önemli ozanları arasında yer alan Dertli Divani, “Son nefesimize kadar aşıklık, ozanlık geleneğinde birikimlerimizi aktarmak gibi bir yükümlülüğümüz var. Bu bir sorumluluktur” diyor. Türkiye içinde olduğu gibi dünyanın çeşitli ülkelerinde konserler veren, festivallerde yer alan Dertli Divani, dünya insanlarına Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Mevlana, Hacı Bektaş Veli renklerini yansıtabilecek şekilde deyişleri, nefesleri kurgulayarak sunmaya çalıştığını söylüyor ve “Anadolu’da birbirinden değerli o kadar erler, pirler gelip gitmiş ki onların düşünceleri bugüne kadar insanların yaşamına aktarılabilseydi, yerkürede hiçbir sorun kalmazdı. Bütün dünya halkları kardeşçe bir arada yaşardı” diyor.

Dertli Divani aşık-ozan tanımını ise şöyle yapıyor:

“Halk ozanı, halkın konuşan dili, gören gözü, işiten kulağı diye bir kaba tabir yaparlar. Ben bununla yetinmiyorum. Baştan söyleyeyim ki ozan olduğumu iddia etmiyorum. Bu geleneğin içindeyim, layık olmaya çalışıyorum. Aşık, ozan yüz yıllar, bin yıllar önceyi doğru analiz edip içselleştiren, kendi yaşamış olduğu dönemin aynası pozisyonuna kendini taşıyabilen ve gelecek yüzyıllara da eserler bırakabilendir. Bir tarafı bilge, bir tarafı kâmil insan, bir tarafı üretken, bir gönül ve müzik insanı, yazan insandır.”

“Anadolu Değerleri Tüm İnsanlığın Mirası”

‘Ozan’ unvanı taşıyan kişilerin kin ve nefret söylemi yapamayacaklarını belirten Dertli Divani, konserlerde her kesimden insanın gelip kendisini dinlediğini, sonrasında konuşmak için ziyaret ettiğini söylüyor. Dertli Divani, “Demek ki ortak noktamız var. Anadolu’nun kültürel değerleri aslında tüm dünya insanlarının mirasıdır. Asırlar, bin yıllar öncesine dayanıyor” diyor. Halk müziği söylemeyen sanatçıların da kendi eserlerini seslendirdiğine dikkat çeken Dertli Divani, Türk Halk Müziği’nin evrensel boyutta tanıtımı için batı sazlarının da eklendiği bir grupla ‘Dertli Divani Muhabbet Bendi’ adıyla bir çalışma başlatmıştı. Mert Kılıç, Ferhat Karaca, Ömer Muhammed gibi sanatçıların yer aldığı grupla birlikte, semah, duaz gibi eserler bazı sazları da eklenerek yorumlanıyor. Bu da daha geniş kitlelere ulaşılmasını kolaylaştırdı.

“Onlar Okyanus, Ben Damlayım”

Dertli Divani, ‘Yaşayan İnsan Hazinesi’ ilan edilmesini “Bu ödül Seyyid Nesimi’den başlayıp Fuzuli’den, Yemini’den, Pir Sultan’dan, Karacaoğlan’dan, Dadaloğlu’ndan Aşık Veysel’e, Daimi’ye, Sulari’ye kadar uzanan ozanların ödülüydü. Sadece bende tecelli etmiş oldu. Biz onların birer damlası olabilirsek ne mutlu. Bu saydığım isimler her biri birer okyanustur” sözleriyle anlatıyor.

Mozart kadar Dadaloğlu, Köroğlu, Yunus Emre’nin de tanınması gerektiğini belirten Dertli Divani, bu konuda çok çalışılması ve tembellik yapılmaması gerektiğini savunuyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Hacı Bektaş da Mevlana da Yunus Emre de Anadolu insanını ortak değeridir. Konfüçyüs’ten, Aristo’dan günümüze kadar gelmiş geçmiş bütün düşünürler, felsefeciler de aslında insanların mutluluğu için güzel şeyler tasarlamışlarsa, bunları yadırgamaya gerek yok. ‘Bu benden değil’ diye görmezden gelmeye gerek yok. Biz başkalarına gönül kapılarımızı kapatırsak, başkaları da bizim değerlerimize gönül kapılarını kapatır.”