Kültür muhafızları

Kültür Envanteri projesi, Türkiye coğrafyasında eserler bırakan medeniyetlere ait taşınmaz kültür varlıklarını tanımlamak için yola çıkan ve sonrasında Türkiye dışında bulunan Türk kültürüne ait varlıkların da izini sürerek bunları dijital ortamda kayıt altına alan bir proje.

"Bilirsek, koruruz" söylemiyle hareket eden Kültür Envanteri projesi, 120'nin üzerinde gönüllü kültür elçisinin katkılarıyla, her geçen gün içeriğini zenginleştirmeyi sürdürüyor.

Proje, 1 Aralık 2019 yılında Caner Cangül ve Erdem Şentürk'ün ortak çalışması ile başladı. Daha sonra gönüllü kültür elçilerinin katılımıyla genişledi. İlk açıldığında 7 bin tanımlanmış kültür varlığı sayısı, kültür elçilerinin katkıları ile bugün 24 bine ulaştı. Eklenen kültür varlığına ait görsel sayısı ise 15 bini aştı. Kültür varlıklarımıza gönüllü muhafızlık eden proje her geçen gün gelişiyor. 

Aradığınızı kolayca bulmanız mümkün

Kültür Envanteri projesi, gelişmiş arama olanakları ile arayacağınız kelime ve kelime gruplarına uygun sonuçları harita üzerinde gösteriyor. Aramada kullanabileceğiniz kelime bir eser ismi, bir yerleşim adı, bir kültür varlığına ait ismin bir parçası bile olabilir. Sistem, yazdığınız kelime ışığında ilgili bilgi ve görselleri size anlık olarak sunuyor.

Kültür elçileri envanter ekliyor

Kültür Envanteri projesinde tüm içerik gönüllü olarak katkıda bulunan kültür elçileri tarafından gerçekleştiriliyor. Kültür elçisi, çevresinde bulunan kültür varlıklarını belirleyen, araştıran ve içerik üreten, kısaca kültür varlıkları ile ilgili sorumluluk alan kişi olarak projeye katkı sonuyor. Her şehirde en az 1 kültür elçisinin olmasını hedefleyen projede şuan 120'ye yakın kültür elçisi bulunuyor.

Emirhan Silahtaroğlu da, Kültür Envanteri projesinin gönüllü kültür elçilerinden biri.
Seyahatleri sırasında keşfettiği kültür varlıklarını fotoğraflayarak, bilgileriyle birlikte Kültür Envanteri sitesine girişini yapıyor.

[Kültür Elçisi Emirhan Silahtaroğlu]

"Bir yapıyı araştırırken Kültür Envanteri projesiyle tanıştım"

Kültür Envanteri projesiyle bir kültürel yapının tarihini araştırırken tanıştığını söyleyen Silahtaraoğlu, gönüllü kültür elçiliğine uzanan süreci şu cümlelerle anlatıyor:

"Bir gün Yeniköy tarafında bir eserin ne olduğunu internetten araştırdığım sırada karşıma Kültür Envanteri projesi çıktı. Bunun üzerine siteyle iletişime geçtim ve gönüllü kültür elçisi oldum. Kültür Envanteri projesi tamamen bağımsız ve gönüllülük esasına göre yürütülen bir proje. Yola çıkış noktası ise Türkiye sınırları içerisinde yer alan ve bu topraklarda kendine yer etmiş tüm medeniyetlere ait taşınmaz kültür varlıklarını tespit etmek, tanımlamak ve bunlar hakkında bilgi verme amacında olan bir proje. Projemiz zenginleştikten bir süre sonra Türkiye dışındaki Türk kültürüne ait kültür varlıklarını da sitemize eklemeye başladık. Ve hala bu zenginleştirme çalışmalarımız devam ediyor."

[Kültür elçisi Emirhan Silahtaroğlu]

"Sitemizde 24 bin kültür envanteri var"

Kültür Envanteri sitesinde 24 bin kayıtlı kültür varlığı olduğunu söyleyen Silahtaroğlu, "Kültür Envanteri sitemizin açılış tarihi 1 Aralık 2019. Caner Cangül ve Erdem Şentürk'ün ortak çalışmasıyla kurulan sitemizin ilk döneminde sitemizde kayıtlı taşınmaz varlık sayısı 7 bindi. Bugün geldiğimiz noktada sitemizde kayıtlı kültür envanteri sayısı 24 bine, bu eserlere ait fotoğraf sayısı ise 15 binden fazla bir sayıya ulaştı" dedi.

"Türkiye'de Kültür Envanteri zenginliğinde bir site yok"

Sitedeki kültür envanteri çeşitliliğinden etkilenerek projeye dâhil olduğunu aktaran Silahtaroğlu, yürütülen çalışmaları anlattı:

"Bizim Kültür Envanteri projesini sahiplenmemizdeki en büyük sebep, gerçek anlamda Türkiye'de Kültür Envanteri zenginliğinde, doğruluğunda, bu kadar veriyi bir araya getirmiş bir sitenin olmaması. Kültür Envanteri sitemizi seyahatlerimiz sırasında keşfettiğimiz kültür varlıklarını ekleyerek zenginleştiriyoruz. Örneğin bir çeşme görüyoruz, onun veri tabanımızda olup olmadığına bakıyoruz. Eğer yoksa zaten bizim için paha biçilmeyen bir mutluluk anı oluyor. Çünkü 24 bin kültür envanterinin olduğu sitemize hala bir eser daha ekleme şansımızın olduğunu görüyoruz. Bu da bizi mutlu ediyor. Ya da o eser sitemizde var olabilir ancak bilgileri ya da fotoğrafları olmuyor olabilir. O zaman da bilgileri resmi kaynaklardan araştırıp ekleyebiliyoruz. Aynı şekilde fotoğrafları da cep telefonlarımızla kolayca çekip ekleyebiliyoruz."

"Kültürel varlıklarımızı kayıt altına alarak korunmasını amaçlıyoruz"

Proje ile kültür varlıklarının kayıt altına alındığını söyleyen Silahtaraoğlu, asıl amaçlarını şu sözlerle anlattı:

"Bizim bu projemiz, sadece bir internet sitesine Türkiye topraklarında olan kültür varlıklarını eklemek, sonra da araştırmacıların, halkımızın, dileyenlerin buraya girip bunu görmesini sağlamak değil... Kültür Envanteri projemizin bir sloganı var, 'Bilirsek, koruruz' Biz bugün hala tarihi eserlerimizi korumak konusunda bir çaba göstermek durumunda kalıyoruz. Biz bugün Kültür Envanteri sitesine bu eserleri girerek bizden başkalarının da bilmesini, hatta bizden sonraki nesillerin de bilmesini ve korumasını sağlamayı amaçlıyoruz. Bugün, Türkiye sınırları içerisinde 600'e yakın kaybolan eserler temamız var. Bunu Kültür Envanteri sitemize girdiğinizde filtreleyerek görebilirsiniz. Bizim amacımız; bizden sonrakilere en azından böyle bir şeyin varlığını, şu sokakta şu çeşmenin, şu sokakta şu caminin veya mescidin ya da Bizans kilisesinin varlığını göstermek. Ve onlara emanet etmek..."

"'Etrafta' uygulamasıyla çevrenizdeki kültür varlıklarını keşfedin"

Projede yer alan "Etrafta" uygulamasıyla ilgili bilgi veren Silahtaroğlu, "Sitemizde 'Etrafta' adını verdiğimiz uygulamamız var. Bu uygulamamızın şöyle bir özelliği var; örneğin bir şehirde, bir ilçede veya İstanbul'un tarihi bir mekânında dolaşırken merakınızı gidermek ya da yeni şeyler öğrenmek adına etrafta butonuna tıkladığınızda, sizin belirlediğiniz yarıçap içerisinde bulunan kültür envanterlerini sitemiz sizin için listeliyor. Bu bir cami, türbe, kilise kalıntısı veya başka bir kültür varlığı olabilir" diye konuştu.

[Kültür elçisi Ali Osman Dilekoğlu]

"Eserlere ait bilgilere gönüllülerimizin araştırması sonucu ulaşıyoruz"

Bir diğer gönüllü kültür elçisi Ali Osman Dilekoğlu ise, eserlere ait bilgilere ulaşma sürecini anlattı:

"Kültür Envanteri Projesinde eserin ismi, türü, yapıldığı dönem, bağlı olduğu kültür, ulaşılabilirse eserin fotoğrafı sisteme kaydedilmektedir. Sistemin ilk özelliği gönüllülerin bilgileri dahilinde devam etmesi. Kullanılan kaynaklar ansiklopedik bilgiler olabilir, yerel internet siteleri olabilir, valiliğin belirlediği kültür varlıkları, siteleri olabilir, aynı zamanda kültür varlığının üzerinde bulunan kitabeler kaynak olarak kullanılabilir... Kültür elçilerimiz arasında bulunan akademisyenler, tarihçiler, öğretmenler de bu konularda bilgi sağlayabiliyorlar."