Osmanlı döneminden kalan "Gümrük Hanı" ticari canlılığını koruyor

Şanlıurfa Tarihi Balıklıgöl Yerleşkesi civarındaki Haşimiye Meydanı'nda yer alan ve 1563'te Urfa Sancakbeyi Halhallı Behram Paşa tarafından inşa edildiği belirtilen Gümrük Hanı, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde "Yetmiş Hanı" olarak anılıyor.

5 asırdır canlılığını koruyor

Urfa taşıyla yapılan ve avlusundan Balıklıgöl'ün suyu akan iki katlı tarihi hanın, Osmanlı döneminde, ticari faaliyetlerin yürütüldüğü mekanların başında geldiği belirtiliyor.

Şanlıurfa Kültür Sanat Eğitim ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) tarafından 2001'de aslına uygun restore edilerek gelecek nesillere aktarılan Gümrük Hanı, 5 asırdan bu yana işlevselliğini koruyor.

Bazı kaynaklarda "Alaca Han" olarak da geçen Gümrük Hanı, kentteki en güzel ve anıtsal mimari örneklerden biri olarak gösteriliyor.

Alt katında tespih dükkanlarıyla çayhanelerin bulunduğu ve farklı mimarisiyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken tarihi kervansarayın üst katındaki odalarda ise terziler faaliyet gösteriyor.

"Gümrük Hanı, şehrimizin adı konmamış kültür merkezi"

Harran Üniversitesi (HRÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Abdullah Ekinci, Şanlıurfa'da bulunan hanlarının büyük çoğunluğunun bugün de ticari işlevini sürdürdüğünü söyledi.

"Gümrük Hanı, Haşimiye Meydanı'nda yer alır. Güney cephesi bedesten denilen yapıyla, batı cephesi ise Sipahi Pazarı ile bitişiktir. Kuzeyinde Arasa Hamamı, doğusunda ise İsotçu Pazarı Caddesi yer alır. Yapının güney cephesi boyunca, bitişik bedesten uzanmaktadır. Doğu cephenin ortasında, dışa taşkın olarak inşa edilen ve cepheden daha yüksek tutulan giriş eyvanı ve mescit cephesi yer alır. Yapı, giriş eyvan kapısı üzerindeki altı satırlık kitabesine göre, 1563'te Behram Paşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı Alfabesi ile yazılan kitabenin günümüz Türkçe'sine çevirisi şöyledir; 'Bu hanı insanlara gelip gezsin mutlu olsun diye zamanın Şehinşahı Sultan Süleyman'ın aciz, zavallı kölesi Behram Paşa inşa ettirdi.' Bugün Gümrük Hanı tarihsel kimliğinin çok ötesinde şehrin en önemli sosyokültürel mekanlarından biridir. Tarihi han her zaman yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmiştir. Gümrük Hanı mimari dokusu, Urfa mimarisinin sembol yapılardan biridir. Hanlar bölgesinin kalbi hükmünde olan Gümrük Hanı, şehrimizin adı konmamış bir kültür merkezidir."

Kaynak: AA