Yalova İl Özel İdaresi’nin öncülüğünde yeniden hayat bulacak olan kağıthane için Osmanlı arşivleri taranıyor. Canlandırılacak olan kağıthane, kâğıdın binlerce yıllık tarihini ve üretim aşamalarını gözler önüne serecek.
Türk toprakları üzerinde Osmanlı Devleti zamanında ilk defa Yalova’da kurulan Kağıthane-i Yalakabad’ın (Yalova Kağıthanesi), yeniden canlandırılması için çalışma yürüttüklerini söyleyen İl Genel Meclisi Başkanı Yaşar Demirel, proje hakkında bilgi verdi.
Projenin yerli ve yabancı turizme büyük katkı sunacağını belirten Demirel, "Bu kağıthanenin Elmalık Deresi üzerinde yapılabilmesi için meclis olarak karar aldık. Yalova, tarihi yönden önemli bir nokta. Bursa ve İstanbul’un geçiş noktası. Buradaki tarihi eserlerin gün yüzüne çıkarılması, Yalova turizmine katkı sunacak. Bunu hayata geçirerek hem insanların eğitimine katkı sağlamak, hem tarihle buluşma niyetindeyiz. Bu Türkiye’de bir ilk olacak. Türkiye’de bunun bir benzeri yok" dedi.
'Orijinaline uygun şekilde yapılacak'
İbrahim Müteferrika’nın Macar asıllı olduğunu söyleyen Demirel, projeyi Macarların da yakından takip ettiğini belirterek, şunları söyledi:
"Doğru yeri ve doğru şekli bulmaya çalışıyoruz. Onun için acele etmiyoruz. İnşallah ihyasını en iyi şekilde orijinaline uygun şekilde yapmaya çalışacağız. İl Genel Meclisi, Yalova’nın geleceği ile ilgili yapılacak bütün yatırımlarda oy birliğiyle karar alıyor. Bu karar da oy birliğiyle alınmıştır. Sadece meclisimiz değil, Sayın Valimiz, milletvekillerimiz, siyasi parti temsilcilerimiz de heyecanla bu projeyi beklemekte ve katkı sağlamaktadır. O yüzden Yalova’da bu konuda tam bir birliktelik var. Türkiye’deki kâğıt imalatçıları da bu konuda destek veriyor. Türkiye’ye çok güzel bir eser kazandırmanın gayreti içerisindeyiz."
'Bizim de asitsiz kağıdımız olacak'
Yalova Belediyesi İbrahim Müteferrika Kâğıt Müzesi Sorumlusu ve Yalova Kağıthanesi’nin küratörü, sanat tarihçisi Aytekin Vural, binlerce Osmanlı arşiv kaydının taranacağını ve hayata geçirilecek merkezle Türkiye’de ithal edilen asitsiz kağıdın da burada üretilebileceğini söyledi. Vural, şöyle konuştu:
"Kağıthanenin orijinal yerinde tescilli bir bina olarak yapılabilmesi için çalışma başlatıldı. Çok uzun ve detaylı bir çalışma olacak. Binlerce Osmanlı arşiv belgelerinin taranması gerekiyor. Ülkemiz halen çok büyük miktarlarda el yapımı asitsiz kağıt ithal etmekte. Bizim de asitsiz kağıdımız olacak. Üretim yapılabilecek. Yurt dışından alınan bu kağıtlar, Yalova’dan alınabilecek. Bu merkezi dünyanın birçok yerinden kişi heyecanla bekliyor. Bilimsel çalışma yapmak isteyenler de var. Bu kağıthane varlığı kesin kanıtlanmış bir merkez. Birçok gönüllü akademisyen, kağıt sanayicisi de destek veriyor. Şimdiden teşhir için bağışçılarımız da var. Hızlı gidiyor ancak en zor aşamasındayız. Belgelere ve kanıtlara ihtiyacımız var. Çok titizlikle inceleme yapılıyor. Osmanlı arşivleri taranıyor, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yazışmalar yapılıyor ve dönemin Osmanlı tapuları inceleniyor. Heyecan verici bir proje. Yalova’da 2013 yılında Yalova Belediyesi tarafından kurulan İbrahim Müteferrika Kağıt Müzesi’nden dolayı bu alanda tecrübemiz var. Bu yüzden çalışmaları hızlandıracağız. Zannediyorum 2 yıl içinde insanlarımız orada kağıt üretmeye başlayacak."
Kağıthane-i Yalakabad hakkında
Kağıthane-i Yalakabad yani Yalova Kağıthane’si, Osmanlı Devleti’nde varlığı kesin olarak belgelenen ilk kağıt imalathanesi olma özelliğini taşıyor. İbrahim Müteferrika, Osmanlı Devleti’nde basımevi kurup, Türkçe kitap yayımlayan ilk kişi.
1727 yılında Osmanlı topraklarına Darü’t-Tıbâati’l Amire adlı ilk matbaayı kurdu. Çeviri kitaplarıyla kültür hayatını canlandıran bir dil bilimci olarak hafızalardaki yerini aldı. Müteferrika, 1741 yılında, Yalova’da bir kağıthane kurmak için harekete geçti. Müteferrika, bu teşebbüsünü ise 1745’te sonuçlandırdı. Yalova’nın Elmalık köyünde akarsu bulunan bir yerde kağıthane kuruldu.
Canlandırılması hedeflenen ve kağıtçılık tarihi konusunda bir ihtisas merkezi olacak kağıthane, hem kağıdın tarihini, hem de üretim aşamalarını ziyaretçilerine yakından görme fırsatı sunacak. Buradaki kağıthanede üretilecek olan Osmanlı usulü kağıt, Osmanlı arşivlerinin restorasyonunda da kullanılacak.
Kaynak: DHA
10.7ºC
Ankara
