Perge'deki antik çeşmeden 1800 yıl sonra su akmaya başladı

Antalya'nın 18 kilometre doğusunda, Aksu ilçesi sınırlarındaki Pamfilya bölgesine başkentlik yapmış Perge Antik Kenti'nde, 1946'da Ordinaryüs Prof. Dr. Arif Müfid Mansel tarafından başlatılan, ardından Prof. Dr. Jale İnan ve Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu tarafından sürdürülen kazı çalışmaları, bugün de Prof. Dr. Şebnem Sedef Çokay Kepçe başkanlığında devam ediyor.

Tunç Çağı döneminde kurulduğu düşünülen ve Helenistik dönem boyunca eski dünya içerisindeki en zengin ve en güzel şehirler arasında sayılan UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'ndeki antik kentin en görkemli tarihi çeşmesi Kestros'ta su akıtma işlemine yönelik 2 yılı aşkın süren çalışmalar tamamlandı.

Yunan matematikçi Apollonios'un da memleketi olan Perge Antik Kenti'nde, Roma döneminde İmparator Hadrianus tarafından 2'nci yüzyıla tarihlenen ve nehir tanrıçası Kestros'un canlandırıldığı bir heykelin bulunduğu ve adını da verdiği çeşmeden 1800 yıl sonra yeniden su akmaya başladı. 2 yıl önce Aksu Belediyesi'nden getirilen bir arazözle antik çeşmede, su sisteminin çalışıp çalışmadığının tespiti için yapılan denemenin başarılı sonuç vermesi sonrasında DSİ'ye ait kanaldan çeşmeye su çekildi.

[Fotoğraf: DHA]

Türkiye'de su akan üçüncü antik çeşme

Perge Antik Kenti Kazı Başkan Yardımcısı İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Dr. Öğretim Üyesi Aytaç Dönmez, ilk su akıtma çalışmalarını 2022'de gerçekleştirdikleri antik çeşmede sistemin çalıştığını gördüklerini belirterek, "O zamandan bu zamana kadar bir proje çalışması gerçekleştirdik. Bu sene de Kültür ve Turizm Bakanlığı Geleceğe Miras Projesi kapsamında bakanlık destekleriyle birlikte bu projeyi nihayetinde hayata geçirdik. Kestros Çeşmesi olarak adlandırılan İmparator Hadrianus döneminde inşa edilmiş olan bu önemli yapı 1800 yıl sonra yeniden suya kavuştu" dedi.

Türkiye'de Sagalassos ve Kibyra antik kentlerinde bu şekilde su akan iki antik çeşme olduğunu dile getiren Dr. Aytaç Dönmez, "Yalnız bu çeşmenin onlardan biraz farkı var tabii ki. Bu fark da çeşmenin aktığı havuzun hemen devamında suyun aslında yaklaşık 700 metrelik lüks bir kanaldan bütün caddeyi katetmesi. Böylesi bir yapı aslında antik dönemde oldukça lüks olarak değerlendirilmekte. Perge Kestros çeşmesinin de aslında bu özelliğiyle diğerlerinden ayrılan bir farkı ortaya çıkıyor. Çeşmenin şu anda henüz restorasyon çalışmaları gerçekleştirilmedi. Şu anda kazı çalışmaları gerçekleştiriliyor hemen yanında. Bu kazı çalışmalarının akabinde de çeşmenin bir geniş kapsamlı restorasyon çalışması gerçekleştirilecek" diye konuştu.

[Fotoğraf: DHA]

"Antalya turizmi için çok önemli"

Bu çeşmenin aynı zamanda bir kapı yapısı niteliğinde de olduğunu anlatan Dr. Dönmez, şunları söyledi:

"Hem bir çeşme yapısı aynı zamanda bir kapı. Çünkü hemen yanındaki tonozlu kemerli alanlardan yukarı doğru Akropole çıkan bir kapıyı da teşkil ediyor bu yapı. İki fonksiyonu var bu bağlamda. Bu yönüyle aslında Perge Antik Kenti için en özel yapılardan biri. Bu çeşme yapısı tabii ki her zaman buradan su akıtılması özellikle Antalya kültür varlıkları, Antalya turizmi için oldukça önemli olarak değerlendiriliyordu. Ve bu konuda çok istek alıyorduk. Açıkçası tamamıyla bir restorasyon işinin ardından bunu yapmayı planlıyorduk. Ama tabii ki daha sonra yaptığımız gözlemler ve değerlendirmeler bunun restorasyon öncesinde de gerçekleştirebileceği konusunda bizleri ikna etti. Bu bağlamda da Perge'de gördüğünüz gibi suya kavuşan bir çeşme ve bu çok güzel bir canlılık getireceğini düşünüyoruz."