Bu ses bir yerden tanıdık geliyor... Kuşkusuz yabancı filmleri dublajlı izlemeyi tercih edenler bazı seslere o kadar aşina oluyor ki, o sesler zamanla yakın tanıdıklarından birinin sesi gibi oluyor. Ancak bu tanıdık seslerin arkasındaki yüzleri kimse bilmiyor. Dublaj sanatçılarından bahsediyoruz...Oyunculuk sanatını mimikleriyle değil; vurgularıyla, seslerine yükledikleri duygularla yansıtan sanatçılardan...
Filmleri dublajlı izlemeyi tercih edenler bu sanatın ne kadar önemli olduğunu bilir. Zira dublaj sanatçıları bir filmin bütün atmosferini değiştirecek etkiye sahiptir. Türkiye bu konuda şanslı ülkelerden... Dublajda uzun yıllardır Almanya ile birlikte en başarılı ülkelerden biri olarak kabul görüyor.
Ancak eskiden usta-çırak ilişkisiyle öğrenilen meslek, teknolojinin de etkisiyle yerini eğitim kurumlarına bırakmış. Türkiye de dublajda marka olmayı eğitim kurumları aracılığıyla sürdürüyor.Uzun yıllardır seslendirme yapan usta oyuncu Bedia Edener ile sesi ile birçok eve konuk olan Kadir Özübek, TRT Haber'e Türkiye'de dublaj sanatını anlattı.
"Türkler bu sanatta çok yetenekli"
Türklerin dublajdaki başarısını Bedia Edener şu sözlerle anlatıyor:
"Ah yavrum ahhh, diyorsa oradaki oyuncu, biz ah yavrum ah diyebilir miyiz? Diyemeyiz. Onun söylediği gibi, onun oynadığı gibi yapmak zorundayız.Türkler çok yetenekli. Yurtdışında yabancı filmlerin dublajları için üç gün önceden gidiliyor, çalışmalar yapılıyor. Dinliyorlar, onay veriyorlar sonra dublaj yapılıyor. Halbuki biz, Türkiye'de, Türk yönetmenler, Türk konuşmacılarla bir gün içinde 5-6 tane filmi, 3-4 tane diziyi konuşup gidiyoruz ve çok iyi bir şekilde yapıyoruz."
Erdener dublaj sanatının eskiden sahada öğrenildiğini söylüyor. Ancak teknolojik gelişmeler usta ile çırakların sahada biraraya gelmesine engel olmuş. Erdener bu sanatı öğrenmek isteyenlerin nasıl bir eğitimden geçtiğini anlatıyor:
"Sahada öğrenilen işti eskiden. Teknoloji farklıydı çünkü. Şimdi teknoloji değiştiği için, ustalar ve çıraklar aynı anda dublaj yapamıyoruz artık. Herkes tek tek giriyor. Onun için de çırakların yetişeceği bir ortam kalmadı artık. Açılan akademiler, kurslar yetişmiş hocaların verdiği derslerle çok verimli öğrenciler ortaya çıkarıyorlar. Önce diksiyon, fonetik, artikülasyon dersleri veriliyor. Ses, nefes dersleri alıyorlar. Ondan sonra filmi seyrederek nasıl oyun vermeleri gerektiğini, çünkü dublaj sesinizle yaptığınız bir oyunculuktur. Biz yokuz ama sesiniz oynuyor. Sesle nasıl oynandığını öğretiyoruz."
Digital platformlar dublaja talebi artırdı
Milli Eğitim Bakanlığının 2010 yılında seslendirme ve dublajın başına diksiyonu ekleyerek, dublajı meslek olarak kabul etmesinin ardından dublaj eğitimi veren yerlerin sayısı arttı. Dijital platformların son yıllardaki yükselişi de bu mesleğe talebi artırdı.
Seslendirme sanatçısı Kadir Özüpek aynı zamanda sektöre yeni sesler kazandırılması için eğitimler veriyor. Özüpek başarılı seslendirmenin sadece filmler için değil, günümüzde farklı mecralarda da zorunluluğa dönüştüğünü anlatıyor:
"Sesli kitaplar, akbiller, yani her şey konuşuluyor artık. Dolayısıyla bu kadar talep olduğu için Milli Eğitim Bakanlığı 2010 yılında dublajı meslek olarak kabul etti ve bunun bir müfredatını oluşturdu. Özellikle pandemi döneminde İstanbul'daki 16 stüdyo sayısı 27'ye çıktı. Dolayısıyla pandemide de insanlar evlerinde oldukları için, sürekli bir şeyler izlemek istedikleri için sektör biraz daha alev aldı."
Özübek, her işin olduğu gibi dublajın da zorlukları olduğunu söylüyor.
"İşimiz bir illüzyon. 10 binlerce karaktere ses verdim bugüne kadar. Sürekli başka bir karakter oluyorsun. İyi bir kondisyon lazım profesyonel bir boksör gibi, her an ringe çıkacak gibi doğru nefes alacaksın, diksiyon artikülasyon her zaman için en iyi seviyede olacak. Aslında disiplin işte. "
4.2ºC
Ankara
