Eserleri 150’den fazla dile çevrilen, Stalin’in yok etmeye çalıştığı Kırgız kültürünün sesi olan ve Orta Asya Türk kültürünün önemli kalemi Cengiz Aytmatov’u kaybedeli tam 10 sene geride kaldı.
Cengiz Aytmatov, Stalin’in emriyle katledilen Babası Törökul Aytmatov’un da mezarının bulunduğu Çon-Taş köyünde Ata-Beyit mezarlığında yatıyor.
Doğumunun 90’ıncı yıldönümü Türkiye’de Cengiz Aytmatov yılı ilan edildi.
TRT Haber ekibi, onun şaheseri olan “Selvi Boylum Al Yazmalım” filminin oyuncularıyla bir araya geldi. Türkan Şoray, Kadir İnanır ve Ahmet Mekin'in yanı sıra sinema eleştirmeni Atilla Dorsay, Cengiz Aytmatov'u konuştu.
“Elinizde kitapla her sayfasını filme aktarabilirsiniz”
Doğanın gücünü, doğa ile insan ilişkisini, insan ruhunun inceliklerini, sevdalarını, acılarını Aytmatov kadar güçlü ve büyük anlatan bir yazarın dünyada henüz olmadığını dile getiren Oyuncu Kadir İnanır, “Yani ben aynı tarz romanlar yazan yazarların kitaplarını da okudum onun kitaplarının yanına bile yanaşamaz. En büyük özelliklerinden birisi de sanki dünyanın en büyük sinemacısıdır. Kitaplarını alın hiçbir senariste vermeden elinizde kitapla her sayfasını filme aktarabilirsiniz öylesine güçlü bir yazardır.” dedi.
Aytmatov’un dünyada ses getiren “Beyaz Gemi” adlı romanının içinde uzun bir hikaye olan “Kırmızı Eşarp”, Türkan Şoray’ın Yönetmen Atıf Yılmaz’a önerisiyle beyaz perdeye uyarlandı ve unutulmaz başyapıtlar arasına girdi.
Beyaz perdeye yolculuğu tesadüfle başladı
Hikayenin beyaz perdeye uzanan yolculuğu ise bir tesadüfle başladı.
Oyuncu Türkan Şoray, “Bir gün kitaplıktan bir kitap çektim. Beyaz Gemi, içinde hikayeler var. Kırmızı Yazmalım orijinal adı. Çok etkilendim o arada bir film teklifi vardı. Yapımcılara Arif-Abdurrahman Keskiner ‘bu hikaye çok güzel’ dedim. Onlar da çok beğendiler.” ifadelerini kullandı.
“Aşk üzerine çok güzel romanları var”
Aytmatov’un çok önemli bir romancı olduğu ve aşk üzerine çok güzel romanlarının olduğunu dile getiren Sinema Eleştirmeni Atilla Dorsay, “Öyle ki çok ünlü Fransız şairi Aragon, onun Cemile romanı için ‘yazılmış en güzel aşk hikayesi’ demiş. Bütün dünyada yalnız kendi ülkesinde veyahut bu yörede değil.” diye konuştu.
Edebiyatının merkezinde insan vardı
Cengiz Aytmatov’un edebiyatının merkezinde daima insan vardı.
Çocukluğundan yetişkinliğine taşıdığı anılar, hikayelerinin ve romanlarının temelini oluşturdu.
“41 senedir izlenilen bir film oldu”
“Aytmatov zaten çok ünlü bir yazar dünyaca ünlü bir yazar ve bakış açısı çok güzel.” diyen Oyuncu Ahmet Mekin, “Tabii ki insancıl ve aşka dönük şeyler ve ben hikayeyi biliyorum. Bildiğim için de sevdiğim bir hikaye. Onun içinde rahatlıkla çalıştım, iyi de oldu, 41 senedir izlenilen bir film oldu. Gayet de güzel işlendi roman. Aytmatov'un senaryosu Ali Özgentürk'ün. Çok iyi bir senaryoya dönüştürüldü.” ifadelerini kullandı.
Atıf Yılmaz’ın çok iyi bir yönetmen olduğunu söyleyen Mekin, “Diğer oyuncu arkadaşlarımız, Türkan, Kadir, hepsi çok iyi arkadaşlar. Diğer oyuncu arkadaşlar hepsi yerindeydi. O da gösteriyor ki iyi bir film ortaya çıktı, 41 yıldır da süren bir film oldu.” dedi.
“Onun önemli hikayelerinden birisi Selvi Boylum Al Yazmalım”
Islık Gölü’ne gittiğini, onun oturduğu masadan Tanrı Dağlarına baktığını belirten Kadir İnanır, orada kahve içtiğini ve onu sevgiyle andığını söyledi. İnanır, Aytmatov’un müzesine gittiğini, yazdığı kalemle kendi not defterine imzalar attığını ifade ederek, “Tabi onun önemli hikayelerinden birisi ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’, kamyon şoförü İlyas'ın hikayesidir. Biz onu aldık kendi sistemimize göre düzenleyerek. O çünkü orada Sovyetler Birliği düzenine göre yazılmış bir hikayeydi.” dedi.
“Sevgi neydi? Sevgi emekti”
Aytmatov’un hikayesinin ve Atıf Yılmaz’ın filminin “Sevgi neydi? Sevgi emekti” mottosu unutulmaz bir klasik haline geldi.
Filmin ruhunun kitaptan, Cengiz Aymatov’dan olduğunu ama o güzel diyalogları yazanın da Ali Özgentürk olduğunu ifade eden Türkan Şoray, “Mesela sevgi neydi? Sevgi emekti. Çünkü zaten filmin özü o anlatılmak istenen o. Aytmatov'un anlatmak istediği o ve çok güzel bir senaryo çalışması oldu ve gerçekten sevginin emek odluğunu çok güzel anlatıyor. Asya'nın aşkını değil de ona emek veren insanı tercih etmesi. Yani tamam aklı aşkında kalıyor ama o insana gidiyor. Ve bu çok takdir aldı seyirciden. Çok paylaştı insanlar bunu.” dedi.
“Bu filmin bana çok şey kattığına inanıyorum”
Selvi Boylum Al Yazmalım, yalnızca izleyicilerin değil rol alan oyuncuların da sinemaya bakışını değiştirdi. Kariyerinde bu filmin kendisine çok şey kattığına inandığını belirten Şoray, “Yaşasın Cengiz Aytmatov, yaşasın Atıf Yılmaz, Ali Özgentürk diyorum ve onların emeklerine teşekkür ediyorum.” ifadelerini kullandı.
Haber/Kurgu: Ceyda Muslu
Kamera: Vahap Aksoy – Sefa Bakış – Samet Gençtürk
11.3ºC
Ankara
