Türkiye’nin en büyük oryantalist tablosu Milli Saraylar Resim Müzesi’nde

Dolmabahçe Sarayı’ndaki Veliaht Dairesi’nde yer alan Milli Saraylar Resim Müzesi’nde birbirinden değerli eserler sergileniyor. Ancak içlerinde bir tanesi var ki, gerek boyutları gerekse tarihiyle diğerlerinden ayrılıyor. Söz konusu eser “Gatah Çölü’nde Prens Halim’in Ceylan Avı: Tazı Payı” ya da bilinen adıyla “Çölde Av” tablosu…

Milli Saraylar Resim Müzesi’nin “Osmanlı’nın İhtişamı” salonunda sergilenen eser Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın oğlu Abdülhalim Paşa tarafından Şubra Sarayı için yaptırıldı. Fransız ressam Felix-Auguste Clement'in 1865'te çizdiği eser 390x700 cm ölçülerinde.

Yalıdan müzeye yolculuk

Çölde Av'ın Türkiye’nin en büyük oryantalist tablosu olduğunu söyleyen Milli Saraylar Resim Müzesi Yöneticisi Gülsen Sevinç Kaya, “Milli Saraylar Resim Müzesi olarak bu kıymetli tabloyu sanatseverlerle buluşturmaktan dolayı çok mutluyuz, çok gururluyuz. Uzman ekipler tarafından bu tablonun taşınmasını büyük heyecanla izledik. Buradaki restorasyon sürecini de büyük heyecanla takip ettik ve müzemizin çok kıymetli salonuna, bu kıymetli eseri astık” diyor.

Tablo uzun yıllar boyunca Sait Halim Paşa Yalısı’nı süsledi. Burada bulunduğu süreçte büyük badireler de atlattı. Yalıda 1995’te çıkan yangın, 2003’te yaşanan gemi kazası bunlardan ilk akla gelenler. Neyse ki eser, her türlü kazayı hasar almadan atlattı. Bu özel eserin kaderi 2019’da değişti. Kaya, bu süreci şöyle anlatıyor:

“Tablo yıllardır Sait Halim Paşa Yalısı'nda bulunuyordu. Yıldız Sarayı envanterine kayıtlıydı. Yıldız Sarayı, Milli Saraylara bağlandıktan sonra uzman ekiplerimizin değerli çalışmalarıyla müzemize kazandırıldı.”

[Fotoğraf: AA]

Taşınma süreci titizlikle planlandı

Sait Halim Paşa Yalısı’nın neredeyse bir parçası haline gelen tablonun ve çerçevesinin taşınma süreci, tarihi değeri ve ebatları göz önüne alındığında hayli riskliydi. Milli Saraylar’a bağlı kalabalık bir ekip aylarca süren hazırlık çalışmasının ardından tabloyu, şu anda bulunduğu salona taşıdı.

Milli Saraylar Tablo Restorasyon Bölümü Atölye Sorumlusu Hatice Biga, tablonun taşınması için izledikleri yolu anlattı:

“Eserin Sait Halim Paşa Yalısı’ndan Milli Saraylar Resim Müzesi’ne taşınma süreci 2019’da gündeme geldi. Bununla ilgili üç aylık bir araştırma süreci oldu. Eserin boyutları itibarıyla taşınması biraz sıkıntılıydı. Araca sığmıyor, kapılardan ya da geçiş alanlarından çıkarılamıyordu. O yüzden de taşınması için duvardan sökülüp, taşıyıcı çerçeve ve kasnağından çıkartılıp rulo yapılarak saraya getirilmesi gündeme geldi.”

[Fotoğraf: AA]

Rulo haline getirilerek taşındı

Eserin taşınma süreci oldukça meşakkatli oldu. Devasa boyutlarına bir de tarihi değeri eklenince zarar görmeden nakledilmesi için daha da titizlikle hareket edildi. Biga, bu süreçte yürüttükleri çalışmayla ilgili şöyle konuştu:

“Eserle ilgili öncelikle yüzeyinde bir koruma işlemi yaptık. Boyaların stabil hale getirilmesi, sağlamlaştırılmasıyla ilgili bir ön çalışma gerçekleştirildi. Daha sonrasında Sait Halim Paşa Yalısı’nda bulunduğu duvardan sökülerek yatay hale getirildi. Taşıyıcı kasnağından ve çerçevesinden çıkartılıp bir rulo mekanizmasına sarılarak resim müzesine taşındı.”

[Fotoğraf: AA]

Müzenin en görkemli salonunda sergileniyor

Eser, Milli Saraylar Resim Müzesi’ne getirildikten sonra ise restorasyon süreci başladı. Devasa boyutları nedeniyle restorasyonu, sergileneceği salonda gerçekleştirildi. Titizlikle sürdürülen restorasyon yaklaşık 9 ay sürdü. Eserin restorasyonunu yapan Biga, “Hem büyük bir sorumluluk hem de heyecan verici bir iş. Çünkü, Türkiye’de ilk defa bu kadar büyük boyutlu bir eserin restorasyonunda görevlendirildim. Benim için çok gurur ve heyecan verici bir işti. Çok da güzel bir çalışma oldu” diyor.

Osmanlı ile Mısır arasındaki sosyal ve kültürel ilişkilere dair ipuçları da barındıran bu eşsiz eser, bir yılı aşkın süredir Milli Saraylar Resim Müzesi’nin en geniş ve özel salonunda bütün görkemiyle sergileniyor.