Türkiye'nin tasarım gücü dünya sıralamasında

Kibrit kutusundan uzay araçlarına her şey bir tasarımın sonucu. Ürünün değeri büyük ölçüde özgün ve nitelikli tasarımına bağlı.

Uluslararası arenada da bu tasarımların yarıştığı birçok organizasyon var. Onlardan biri A’ Design Award... Ve A’ Design Award yarışmasının sonuçlarına göre derlenen World Design Rankings (Dünya Tasarım Sıralaması) listesi.

Bu yıl ocak ayında, 2010 ve 2022 yılları arasında tasarımcıların aldığı toplu puana dayanan yeni World Design Rankings listesi açıklandı. Ve Türkiye 114 ülke arasında 8. sıraya yükseldi. Türkiye’den en çok ödül alan tasarımcıysa Doç. Dr. Hakan Gürsu. Gürsu ‘Dünya’nın En İyi Tasarımcıları’ listesinde de 4. sırada.

Tasarımı, aldığı ödülleri ve tasarım yapabilme gücünün bir ülke için ne ifade ettiğini konuşmak üzere Gürsu’nun Ankara’daki ofisine gidiyoruz. Gürsu konuyu şu sözlerle özetliyor: “Üretim kaçınılmaz, üretim de tasarımsız olmaz.”

Uluslararası önemli ödüller

Gürsu, farklı yarışmalara girdiklerini, 250’nin üzerinde ödülleri olduğunu söylüyor. O ödüller arasında Avusturya hükümeti tarafından verilen ‘Energy Globe’, medikalde mükemmeliyet ödülü aldıkları ‘German Design Award’, A’ Design Award’dan alınan ödüller, yüksek prestijli Green Dot ödülleri gibi pek çokları var.

Güneş ve rüzgâr enerjisiyle yol alabilen ‘Volitan’ isimli tekne tasarımlarıyla Green Dot alan ekibin, toplamda 16 Green Dot ödülü bulunuyor. Ayrıca, dünyada bu sayıda Green Dot’a sahip tek ekip.

[Fotoğraf: Volitan, Hakan Gürsu, Design Nobis]

Bir diğer Green Dot ödülünüyse ‘Pet-Tree’ isimli tasarımla almışlar. Gürsu detayları şöyle aktarıyor:

“Atık pet şişeleri dikey sera sistemine çeviriyoruz. Çünkü Türkiye’de tarım toprakları maalesef küçüldü biliyorsunuz. Tarlayı nadasa bırakıp üstünde tarım yapmaya devam ettiğiniz bir projedir. Bununla da pek çok ödüller alındı.”

[Fotoğraf: Pet-Tree, Hakan Gürsu, Design Nobis]

Medikale yönelik de çok sayıda ürün geliştirebildiklerini aktaran Gürsu, “Bu pandemi döneminde de iki, üç tane çok kritik ürün geliştirdik. Bir Türk firması için test cihazı ve test değerlendirme cihazı yaptık. O da üretildi. Maske geliştirdik, çok ileri düzeyde bir maske geliştirdik. Güncel ihtiyaçlara yönelik çözümler üretiyoruz. Bunların iyileri de özellikle üretilmişleriyle artık yarışmalara giriyoruz” diyor.

Alınan ödüller neler getiriyor?

Bunlar gibi onlarca ödül var. Alınan bu ödüller hem ürün ve tasarımcı hem de ülke için uluslararası arenada reklam, itibar ve avantaj demek.

Gürsu, “Orada derece almış ürünler dünya pazarında ilgi, alaka göreceğinin önemli sinyallerini veriyor. Bir de bunlar birtakım etiketler veriyor size. Şimdi bu da sokaktaki tüketicinin ‘Dizayn anlamında başarılı bir ürünmüş, bak bir de bu ödülü almış’ dediği zaman tercih nedeni oluyor. Tasarım burada da küresel rekabette gene ön plana çıkıyor” diyor.

Bu ödüllerin, ülkenin malının daha yüksek değerde satılabilmesi anlamına geldiğini söyleyen Gürsu, “Küçük ayrıntılardır ama büyük sonuçlar doğurabilir” diye anlatıyor.

Gürsu, tasarımın ülke için ne anlama geldiğini anlatmaya “Ülkenin tasarıma tabii çok ihtiyacı var. Özellikle de özgün, nitelikli, lisans bağımlılığını ortadan kaldıracak şekilde” diyerek başlıyor.

İnovasyon odaklı dünyada, inovasyonu satılabilir bir ürüne dönüştüren en önemli hizmetlerden birinin de tasarım olduğunu konuşuyoruz. Gürsu şöyle anlatıyor:

“Ar-Ge tek başına sokakta satılabilir bir şey değildir. Tabii ki Ar-Ge sonuçları da satılabilir ama bu sürdürülebilir bir satış değildir. Bir kere satarsınız. Onu alan bunu ürünleştirir. Sizin kazandığınızdan misliyle daha fazla şeyler kazanabilir. Dolayısıyla dünyada küresel pazarın ilgi duyabileceği, satın alabileceği ürünler ancak belli bir tasarım hizmeti sonucunda ortaya çıkar. Dolayısıyla tasarım bu anlamda son derece önemlidir.”

Gürsu son olarak, ‘yerli imkânları kullanarak daha mütevazı daha akıllı ama karlı, verimli, ilgi çeken ürünlere’ yönelmek gerektiğini söylüyor ve ekliyor: “Burada da tasarımcılara, bizim gibi insanlara çok görev düştüğünü düşüyorum.”