Vefatının 47'nci yılında Orhan Seyfi Orhon

Orhan Seyfi Orhon, 23 Ekim 1890'da Miralay Emin Bey ile Nimet Hanım'ın çocukları olarak İstanbul Çengelköy'de dünyaya geldi.

İlkokulu Havuzbaşı Mektebi, ortaokulu Beylerbeyi Rüştiyesinde okuyan şair, lise eğitimini ise 1909'da Mercan İdadisinde tamamladı.

Öğrencilik yıllarında, edebiyat öğretmeni Celal Sahir Erozan'ın da desteğiyle, şiirle ilgilenen Orhon, Abdülhak Hamit Tarhan ve Tevfik Fikret'in etkisinde şiirler yazdı.

Edebiyat öğretmenliği yaptı

1909'da şiirleri yayımlanmaya başlayan şair, 1913'te yazdığı "Fırtına ve Kar" şiiriyle edebiyat dünyasında tanınmaya başladı.

Orhan Seyfi Orhon, yükseköğrenimine Tıbbiye Mektebi'nde başlasa da bir anestezi uygulamasında fenalaşınca okuldan ayrıldı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini 1914'te bitiren Orhon, kısa bir süre Meclis-i Mebusan Kaleminde memurluk yaptı.

Başarılı edebiyatçı, Ankara'da hükumet kurulup Meclis-i Mebusan dairelerinin kaldırılmasının ardından, Harp Akademisi, Harbiye Mektebi, İstanbul Erkek Lisesi, Erenköy Kız Lisesi, Pertevniyal Lisesi ve İtalyan Lisesi'nde edebiyat öğretmenliği yaptı.

Beş Hececiler grubunda yer aldı

Orhon ile Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç ve Faruk Nafiz Çamlıbel'in birlikte oluşturdukları, Türk edebiyatında "Beş Hececiler" olarak bilinen grubun "Milli Edebiyat" görüşleri doğrultusundaki şiirleri ve yazıları, dergilerde yer aldı.

Kurtuluş Savaşı sırasında Refik Halit Karay'ın yayınladığı, İstanbul hükumetini destekleyen "Aydede" dergisinde mizah yazarlığı yapan şair, 1919'da sosyal olayları hicivle ele aldığı şiirlerini "Peri Kızıyla Çoban Hikayesi" adlı kitapta topladı.

Usta yazar, milli edebiyat akımını benimseyerek, memleketçi şiir hareketi içinde öne çıkarken duru bir Türkçe ile ince ve içli duygularla yazdığı şiirleriyle edebiyat dünyasında iz bıraktı.

Divan şiiri kalıplarını hece veznine uyarlayarak gazel benzeri şiirler de kaleme alan Orhon'un birçok şiiri çeşitli bestekarlar tarafından bestelendi.

Zonguldak ve İstanbul milletvekilliği yaptı

Orhan Seyfi Orhon'un şiir ve yazıları 1932-1938 arasında Edebiyat Gazetesi, Hızlanış, Ayda Bir, Her Ay, Her Şey adlı dergilerde yayımlandı.

İsmi "Çınaraltı" adlı haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisiyle özdeşleşen Orhon, dergiyi 1941-1944 arasında okuyucuyla buluşturdu. Bir dönem Yusuf Ziya Ortaç'ın da destek verdiği dergi, 161 sayı çıktı.

Yazar Orhon, Tasvir-i Efkar gazetesindeki yazılarıyla 1945'te gazeteciliğe dönerken, 1946'da Cumhuriyet Halk Partisi'nden Zonguldak milletvekili seçildi, 1950'li yıllardan sonra ise Demokrat Parti'yi destekledi.

27 Mayıs Darbesi'nden sonra katıldığı Adalet Partisi'nde 1965-1969 arasında İstanbul milletvekilliği yapan Orhon, siyaset içinde olduğu yıllar boyunca, gazetelerde köşe yazarlığı yaptı.

Usta şair, 22 Ağustos 1972'de İstanbul'da kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Orhon'un cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Eserlerinde daha çok hayali dünyadan beslendi

Şiirlerinde çocuksu bir romantizm etkisinde olduğu görülen Orhon, ağırlıklı olarak şiirlerinde "aşk" ve "kadın" temalarını işledi.

Orhon'un kaleme aldığı "Veda" adlı eseri, bestekar Yusuf Nalkesen tarafından 1951'de muhayyerkürdi makamında bestelendi. Eser, 1970'li yıllarda Zeki Müren tarafından seslendirilmesinin ardından sanat dünyasında büyük ses getirdi.

Türk sanat müziğinin en bilinen ve sevilen eserlerinden biri haline gelen "Veda" şiiri şu dizelerden oluşuyor:

"Hani, o bırakıp giderken seni / Bu öksüz tavrını takmayacaktın? / Alnına koyarken veda busemi, / Yüzüme bu türlü bakmayacaktın?

Hani, ey gözlerim bu son vedada, / Yolunu kaybeden yolcunun dağda, / Birini çağırmak için imdada / Yaktığı ateşi yakmayacaktın?

Gelse de en acı sözler dilime, / Uçacak sanırım birkaç kelime... / Bir alev halinde düştün elime, / Hani, ey gözyaşım akmayacaktın?"

Eserleri

Şiir: Fırtına ve Kar, Peri Kızı ile Çoban Hikayesi, Gönülden Sesler, O Beyaz Bir Kuştu, Kervan, Hicviyeler, Şiirler

Hikaye: Asri Kerem, Düğün Gecesi

Roman: Çocuk Adam

Makale-Fıkra: Fiskeler, Dün Bugün Yarın, Kulaktan Kulağa

Monografi: Abdülhak Hamid, Mehmet Akif, Yahya Kemal, Ziya Gökalp 

Kaynak: AA