Son haftalarda ülkeden ülkeye yayılan maymun çiçeği virüsünü dünya konuşuyor. Hastalığın görüldüğü ülkeler listesine Türkiye de eklendi. Açıklama Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’dan geldi.
Dünya Sağlık Örgütü maymun çiçeği virüsünün küresel bir acil durum oluşturmadığını açıkladı. Çiçek hastalığının bir varyantı olduğu belirtilen maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşıyor? Korunmak nasıl mümkün? Tedavide hangi yol izleniyor? İşte 7 soruda maymun çiçeği virüsü…
[Grafik: TRT Haber]
1. Maymun çiçeği nasıl ortaya çıktı?
Virüs ilk olarak 1958'de çiçek hastalığına benzer semptomlar gösteren bir maymun üzerinde yapılan araştırmayla ortaya çıktı. 1970'te, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde ilk kez bir insanda görüldü. Ardından vaka sayıları az da olsa 11 Afrika ülkesine yayıldı.
Takvimler 2003'ü gösterdiğinde hastalık ilk kez Afrika kıtası dışına çıkarak Amerika Birleşik Devletleri’nde görüldü. Toplam 81 vaka rapor edilse de hiçbiri ölümle sonuçlanmadı. Virüs 2017'de ise bu kez Nijerya'da ortaya çıktı. Son maymun çiçeği vakalarının görülmesinden yaklaşık 40 yıl sonra, ülke en büyük vaka sayısını gördü.
[Fotoğraf: Getty Images]
2. Hastalık nasıl bulaşıyor?
İnsanlara çoğunlukla kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşıyor. Ancak cilt lezyonları, vücut sıvıları, solunum damlacıkları yoluyla ve enfekte olan kişilerin havlu, nevresim ve giysileriyle insandan insana da bulaşabiliyor. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların hayvansal ürünlerini yemek de yine hastalığın bulaşması için bir risk faktörü. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabildiği ifade ediliyor.
[Fotoğraf: Getty Images]
3. Belirtileri neler?
Kuluçka süresi 5 ila 21 gün arasında değişebiliyor. Hastalığın başlangıç döneminde ateş, baş ağrısı, şişlik, sırt ağrısı, kas ağrıları ve genel halsizlik görülüyor. Bu dönem genellikle 5 güne kadar sürüyor. Ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1 ila 3 gün içinde deri döküntüsü başlıyor. Yüz, el, kol, ayak ve bacaklarda daha fazla miktarda görülüyor. Özellikle yüzde başlayıp avuç içlerini ve ayak tabanlarını etkiliyor.
4. Nasıl seyrediyor?
Semptomlar 2-4 hafta sürüyor, sonra kendiliğinden azalıyor. Ancak bazı durumlarda hastalık daha ağır seyredebiliyor. On vakadan birinde ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.
[Fotoğraf: Getty Images]
5. Tedavi edilebiliyor mu?
Hastalığın henüz bilinen herhangi bir tedavisi yok. Dünya Sağlık Örgütü, çiçek aşısının virüs üzerinde yüzde 85'e kadar etkili olduğunu açıkladı. Virüse karşı geliştirilen bazı antiviral ilaçların da tedavi için kullanılabileceği belirtiliyor.
[Fotoğraf: Getty Images]
6. Kimler risk altında?
Maymun çiçeği virüsü hastalığı hamileler, küçük çocuklar ve immün (bağışıklık) sistemi zayıf kişilerde ağır seyredebiliyor. Özellikle çocuklarda erişkinlere göre daha ağır geçirildiği ifade ediliyor.
7. Korunma yolları neler?
Hijyen kurallarına uymak pek çok hastalık gibi maymun çiçeği virüsü için de önemli tavsiye. Bunun için eller sabun ve suyla yıkanmalı. Enfekte olan kişilerle temastan kaçınılmalı. Hatta bu kişilerin havlu ve giysi gibi eşyasıyla temas edilmemeli. Hastalığın yayılmaması için bu kişiler izole edilmeli. Temas etmek zorunda kalanlar da koruyucu ekipman kullanılmalı.
Grafik: M. Furkan Terzi
11ºC
Ankara
