7 soruda polen alerjisiyle ilgili merak edilenler

Bahar aylarıyla birlikte en sık gözlenen rahatsızlıkların başında polen alerjisi geliyor. Doğanın uyanmasıyla ortaya çıkan polenler gözle görülemese de sinüzitten nefes darlığına kadar pek çok sağlık sorununa yol açabiliyor. Kişinin hayat kalitesini etkileyen bu sağlık sorunu çözümsüz değil. Gerek korunma önlemleri gerekse tedaviyle üstesinden gelinebiliyor.

Çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin her yaştan insanda görülebilen polen alerjisi ile ilgili merak edilen soruları Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Kliniği'nden Dr. Öğretim Üyesi Sevgi Bilgiç Eltan yanıtladı.

1. Polen alerjisi nedir?

Polenler milimetrik boyutlarda gözle görülmeyen ve birçok alerjik reaksiyona yol açabilen bitki tohumlarıdır. Solunum yolu ile alınan alerjenler arasında en sık alerjiye neden olan etkenlerden biri. Polen alerjisi ise vücudun bağışıklık sisteminin poleni tanıdığında aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkıyor.

[Grafik: TRT Haber]

2. Polen alerjisinde hangi belirtiler görülüyor?

Polen alerjisi belirtileri özellikle bahar aylarında artıyor ve kişiden kişiye değişkenlik gösteriyor. Burunda akıntı, kaşınma, tıkanma, hapşırma gibi saman nezlesi olarak bilinen alerjik rinit belirtileri görülebiliyor. Yine gözlerde kaşıntı, sulanma, kızarıklık veya şişliğe de neden oluyor. Öksürük, hırıltı, nefes darlığı gibi bulgular ortaya çıkabiliyor. Astımlı hastalarda astım atağı başlatabiliyor.

Bazı durumlarda ise polen alerjisi semptomlarına baş ağrısı, halsizlik ve genel yorgunluk gibi yakınmalar eşlik edebiliyor. Bu belirtilerin tümü kişiyi rahatsız ediyor. Günlük yaşamını etkileyerek hayat kalitesini önemli oranda düşürüyor.

3. Polen alerjisi kimlerde daha sık görülüyor?

Polen alerjisi "atopi" dediğimiz ailesinde alerjik yatkınlığı olan kişilerde sık görülüyor. Yine besin alerjisi, ürtiker, ilaç alerjisi gibi eşlik eden alerjik hastalığı olan kişilerde de sık ortaya çıkıyor.

4. Polen alerjisine genellikle hangi yaş grubunda rastlanıyor?

Alerjik hastalıklar çok faktörlü olarak ortaya çıkıyor. Hem genetik hem de çevresel faktörler etkili oluyor. Bu faktörlerin birleşmesi ile bulgular genellikle erken çocukluk döneminde başlıyor, ergenlik dönemde pik yapıyor ve erişkin dönemde de devam ediyor.

[Grafik: TRT Haber]

5. Polen alerjisinin tedavi sürecinde nasıl bir yol izleniyor?

Bütün alerji tedavilerinde olduğu gibi polen alerjisi tedavisinde de kişinin alerjiye neden olan etkenden kaçınmasının yanında bir takım medikal tedaviler mevcut. Kullanılacak ilaçlar hastanın şikayetlerine göre farklılık gösteriyor. Burun spreyleri, göz damlaları, antihistaminikler ve lökotrien antagonistleri gibi alerji ilaçları ile solunum yoluyla alınan ilaçlar kullanılıyor. Tüm bu ilaçların tüm mevsim boyunca düzenli kullanılması gerekebiliyor.

Yine inatçı vakalarda immünoterapi dediğimiz alerji aşısı uygulanabiliyor. Bu nedenle bu hastaların hem tanı hem de tedavi yönetimi için bir alerji uzmanına başvurulması gerekiyor.

6. Polen alerjisi tedavi edilmediği takdirde nelere yol açabiliyor?

Okul çağındaki çocuklarda gözler ve burundaki yakınmalar nedeniyle çocukların okul başarısı etkilenebiliyor. Sürekli gözleri ve burnu kızarık, sulanan çocuk, arkadaşları tarafından dışlanabiliyor ki bu da psikolojik olarak da olumsuzluklara sebep olabiliyor. Özellikle burun şikayetleri yoğun olan çocuklarda gece uyku kalitesi düşebiliyor. Bu nedenle de büyüme çağındaki çocukların gelişimi etkilenebiliyor. Alerji nedeniyle sürekli göz kaşımak gözün kornea (saydam tabaka) katmanında incelmeye neden olabiliyor.

Bazı olgularda da göz kapaklarında aşırı gelişen alerjik yanıt ve yine göz kaşınması nedeniyle kornea tabakası zarar görüyor. Korneal ülser dediğimiz bu durum acil kabul edilerek etkin biçimde tedavisinin yapılması gerekiyor.

Ayrıca polene bağlı alerjik reaksiyonlar ileride sinüzit, orta kulak iltihabı gibi kronik rahatsızlıklara sebep olabiliyor. Özellikle şiddetli ve dirençli öksürükler ile astım atakları çok tehlikeli bir hale gelebiliyor. Hatta hastalar acil ünitelerine başvuracak derecede ciddi ataklar geçirebiliyorlar ve bunlar bazen güç bir şekilde kontrol altına alınıyor.

7. Polen alerjisi olanlar nelere dikkat etmeli?

Polen alerjisi olan hastalarda alınması gereken kişisel önlemler en az medikal tedaviler kadar önem taşıyor. Bu önlemleri şöyle özetleyebiliriz:

Polen mevsiminde, özellikle ilkbaharda açık havada daha az vakit geçirmeye çalışmalılar. Mümkünse sabahları kapalı bölgelerde kalmalılar. Park, bahçe gibi ortamlardan mümkün olduğunca uzak durmalılar. Evde ve arabada pencereleri kapalı tutmalılar, mümkünse polen filtreli klima kullanmalılar. Dışarı çıkarken güneş gözlüğü, şapka, maske kullanmalılar. Kolları ve bacakları kapatan giysileri tercih etmeliler. Eve döndüklerinde ise giysilerini değiştirerek bol su ile duş almalılar.